Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 Ka t ha r i naAs mus s e n Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr e Übe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nund Eng l i s c he n Ki e l 2 01 8 Chr i s t i a nAl br e c ht s Uni v e r s i t ä tz uKi e l I ns t i t utf ürS k a ndi na v i s t i k , Fr i s i s t i kundAl l g e me i neS pr a c hwi s s e ns c ha ft ©Ka t ha r i naAs mus s e n, Ki e l 2 01 8 Ka t ha r i naAs mus s e n Chr i s t i a nAl br e c ht s Uni v e r s i t ä tz uKi e l I ns t i t utf ürS k a ndi na v i s t i k , Fr i s i s t i kundAl l g e me i neS pr a c hwi s s e ns c ha ft k a t ha r i na . a s mus s e n@s t u. uni k i e l . de Ve r öffe nt l i c hta m1 0. 1 0. 2 01 8 DOI : 1 0. 2 1 9 41 / publ / k a s l 3 Di e s eAr be i ti s tdi eg e r i ng f üg i gübe r a r be i t e t eFa s s ungde rMa s t e r a r be i tde rAut or i na us de mJ a hr2 01 4 . Di eKi e l e rAr b e i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i kpubl i z i e r e nAr be i t s pa pi e r eundFor s c hung s e r g e bni s s ea usde rs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i ka mI ns t i t utf ürS k a ndi na v i s t i k , Fr i s i s t i k und Al l g e me i neS pr a c hwi s s e ns c ha ft de rChr i s t i a nAl br e c ht s Uni v e r s i t ä tz u Ki e l . Inhalt Abk ür z ung e n5 1 Ei nl e i t ung 7 2 Moda l i t ä t , Epi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä t : a k t ue l l eFor s c hung s l a g e1 1 2 . 1 Al l g e me i neBe g r i ffs be s t i mmung e n1 1 2 . 2 Moda l i t ä ti m Dä ni s c he n, De ut s c he nundEng l i s c he n1 5 2 . 3 For s c hung s l a g ez ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l n1 6 2 . 3 . 1 Moda l eEi g e ns c ha fte nv o nno k , v e l undv i s t1 7 2 . 3 . 2 Kont r a s t i v eUnt e r s uc hung e n1 9 3 Me t hodi s c heVor übe r l e g ung e nz urAna l y s e2 3 4 Qua nt i t a t i v eAna l y s eundKa t e g or i s i e r ung 2 7 4 . 1 Di eKa t e g or i e ni m Übe r bl i c k2 7 4 . 2 De ut s c h→ Dä ni s c h, Dä ni s c h→ De ut s c h2 8 4 . 3 Eng l i s c h→ Dä ni s c h, Dä ni s c h→ Eng l i s c h3 2 5 Qua l i t a t i v eAna l y s e3 7 5 . 1 Moda l pa r t i k e l n3 7 5 . 2 Moda l wör t e r4 3 5 . 3 Ve r ba l eModa l i t ä t4 6 5 . 4 Kog ni t i v eVe r be n5 4 5 . 5 Di s k ur s ma r k e r5 7 5 . 6 Moda l i t ä ta nde r sumg e s e t z t5 9 5 . 7 Moda l i t ä tni c htr e a l i s i e r t6 1 6 De rEi nflus sde sMe di umsÜbe r s e t z ung 6 5 6 . 1 Di eÜbe r s e t z ung s r i c ht ung : Ex pl i z i t he i tv s . I mpl i z i t he i t6 5 6 . 2 De rÜbe r s e t z e r : Unt e r s c hi e dei nde rI nt e r pr e t a t i o nund Übe r s e t z ung s f e hl e r6 8 7 I mpl i k a t i one nf ürdi eBe s c hr e i bungv o nno k , v e l undv i s t7 1 8 Fa z i tundAus bl i c k7 3 Li t e r a t ur7 7 Anha ng8 1 Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 3 Abkürzungen D KV MP MW Di s k ur s ma r k e r k og ni t i v eVe r be n Moda l pa r t i k e l n Moda l wör t e r Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 NR U V Moda l i t ä tni c htr e a l i s i e r t Moda l i t ä ta nde r sumg e s e t z t v e r ba l eModa l i t ä t 5 1 Einleitung Di edä ni s c he nModa l pa r t i k e l ns i nde i ni nde rs k a ndi na v i s t i s c he nS pr a c hwi s s e ns c ha ft b i s he re he rwe ni gbe a c ht e t e sThe ma ,v ora l l e mi nk o nt r a s t l i ng ui s t i s c he rHi ns i c ht .Moda l pa r t i k e l nwur de nz wa rs c honunt e rv e r s c hi e de ns t e nBe g r i ffe ni nde nGr a mma t i k e n de sf r ühe n2 0.J a hr hunde r t se r wä hnt ;we i lj e doc hi hr eBe de ut ungundFunk t i ons c hwe r z ube s t i mme ni s tunds i es c hwe re i nz uor dne ns i nd,wur dei hr eRe l e v a nzl a ng eZe i tv e r k a nntunds owur de ndi eModa l pa r t i k e l na l sunwi c ht i g eFül l wör t e ra bg e t a n. Er s ta bEndede r1 9 7 0e rJ a hr ebe g a nne ns k a ndi na v i s t i s c heLi ng ui s t e n, s i c hnä he rmi t de ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nz ube s c hä fti g e nunds t a r t e t e ne r s t eVe r s uc hes i es y s t e mat i s c hz ube s c hr e i be nundz uk a t e g o r i s i e r e n( J . E.Ande r s e n1 9 8 6, T.Ande r s e n1 9 8 2 ,La ur e y s1 9 8 2 ,Tog e b y1 9 7 9) .Bi si ndi ehe ut i g eZe i twur de nwe i t e r e ,t e i l we i s es e hrunt e r s c hi e dl i c heAns ä t z ee r a r be i t e t , di eda r a ufa bz i e l e n, di eBe de ut ungundFunk t i onde rModa l pa r t i k e l nz ue r f a s s e nunds omi ti hr eRe l e v a nzf ürdi edä ni s c heS pr a c hena c hz uwe i s e n.Be r e i t si nde n1 9 8 0e rJ a hr e ng a be sa uc hdi ee r s t e nk o nt r a s t i v e nBe t r a c ht ung e nz u e i nz e l ne ndä ni s c he nundde ut s c he nModa l pa r t i k e l n( Ba une bj e r g1 9 8 1 ,Ba une bj e r g& We s e ma nn1 9 8 3 ,J ons s e n1 9 8 4 ,We s e ma nn1 9 8 0,1 9 8 1 ) . Wä hr e ndj e doc hi nde rmonol i ng ua l e nFor s c hungz ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l ni m La uf ede rl e t z t e nJ a hr ez umi nde s te i ni g eFor t s c hr i t t eundne ueEr k e nnt ni s s ee r z i e l twur de n,ha ts i c hi m Be r e i c hde r k ont r a s t i v e nFor s c hungi nBe z uga ufdi eAna l y s ev o nModa l pa r t i k e l ni m Dä ni s c he nund De ut s c he ns e i tde nAbha ndl ung e na usde n1 9 8 0e rJ a hr e nni c htme hrv i e l g e t a n. Auc hi m dä ni s c he ng l i s c he nS pr a c hv e r g l e i c hg i bte snure i nea k t ue l l e r eAus a r be i t ungz uModa l pa r t i k e l nbz w. S a t z a dv e r bi a l i e ni m we i t e r e nS i nne , di ea ufdi e s e m Ge bi e tbi s he ra uc hdi e e i nz i g ez us e i ns c he i nt( Mor t e ns e n2 006) . Di e s eAr be i ts ol lnuna ndi e s e nPunk t e na nk nüpf e nunde i ne nne ue nAns a t zi m Be r e i c hde rk ont r a s t i v e nFor s c hungz ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nl i e f e r n.Di ehi e r f ür g e wä hl t eMe t hodei s te i neübe r s e t z ung s l i ng ui s t i s c heAna l y s e , di edi edr e iS pr a c he nDäni s c h,De ut s c hundEng l i s c humf a s s t .Aus g a ng s punk ts i nddi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s t ,di es i c ha usme hr e r e nGr ünde n,di ei mf ol g e nde nKa pi t e lda r g el e g twe r de n,s e hrf üre i neAna l y s ei ndi e s e rDr e i e r g r uppee i g ne n.Zi e ldi e s e rAr be i ti s t e s , he r a us z ufinde n, we l c heÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürdi e s edr e idä ni s c he nModa l pa r t i k e l ni m De ut s c he nundEng l i s c he nz ufinde ns i ndundwi ema ndi e s ek a t e g or i s i e r e n k a nn. Fol g e ndwi r dunt e r s uc ht , wi es i c hdi e s eg e f unde ne nÄqui v a l e nt ei nBe z uga ufdi e moda l e nKonz e pt eEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä t , di ei nZus a mme nha ngmi tde ndr e i dä ni s c he nModa l pa r t i k e l ne i newi c ht i g eRol l es pi e l e n,v e r ha l t e n.Hi e r be is o l l e nni c ht nure x pl i z i t e , de ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l na l sdi r e k t eÄqui v a l e nt ez uz uo r dne ndeKo ns t r uk t i one nbe r üc k s i c ht i g twe r de n,wi ee si nde nb i s he r i g e ni nde rFor s c hung s l i t e r a t ur z ufinde nde nk ont r a s t i v e nAna l y s e nde rFa l lwa r . Ess ol la uc hunt e r s uc htwe r de n, i nwi e f e r n( v ora l l e mv e r ba l e )Kons t r uk t i one n, di ei m dä ni s c he nTe x tdi eModa l i t ä ti nKombi na t i onmi tde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l s i g na l i s i e r e n, di e s eFunk t i oni m De ut s c he nbz w. Eng l i s c he nohnedi e s ePa r t i k e l übe r ne hme n. Di e s eKo ns t r uk t i one nwe r de ni nde rAr be i t a l sf o r ma li mpl i z i tbe z e i c hne t ,dadi edä ni s c heModa l pa r t i k e ls e l bs ti ndi e s e nFä l l e ng ena ug e nomme nni c htumg e s e t z twi r d,i hr eBe de ut ungundFunk t i onj e doc hi mpl i z i t Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 7 Ka t ha r i naAs mus s e n dur c hdi ebe s c hr i e be neKons t r uk t i on( z umi nde s tt e i l we i s e )z um Aus dr uc kk ommt .Es wi r dz uunt e r s uc he ns e i n,i nwi e we i tdi e s ei mpl i z i t e nKons t r uk t i one ni nde rLa g es i nd, Epi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä tz us i g na l i s i e r e n. Me hr e r eFor s c hung s hy pot he s e ns ol l e ni m Zus a mme nha ngmi tde nobe nbe s c hr i e be ne nZi e l e nübe r pr üftwe r de n:Dadi ede ut s c heunde ng l i s c heS pr a c het e i l we i s eunt e r s c hi e dl i c heMög l i c hk e i t e nz urVe r f üg ungha be n, um Moda l i t ä ta us z udr üc k e nunde si m Eng l i s c he nv ora l l e mk e i neModa l pa r t i k e l ni me ng e nS i nneg i b t , i s tdi ee r s t eThe s e , da s s di eVe r t e i l ungde rÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ea ufdi ea uf g e s t e l l t e nKa t e g o r i e ni nde nbe i de nS pr a c he ns e hrunt e r s c hi e dl i c ha us f a l l e nwi r d.De sWe i t e r e nwi r dv o rde m Hi nt e r g r und,da s sdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s tdi eBe s onde r he i ta uf we i s e n s o wohlEpi s t e mi z i t ä ta l sa uc hEv i de nt i a l i t ä ta us dr üc k e nz uk önne n, di eThe s ea uf g e s t e l l t , da s sdi eme i s t e nde ut s c he nunde ng l i s c he nÄqui v a l e nt edi es e ma nt i s c heRe i c hwe i t edi es e rPa r t i k e l nnurt e i l we i s ede c k e nk önne n,das i enure nt we de rEpi s t e mi z i t ä tode rEv i de nt i a l i t ä ts i g na l i s i e r e n. Al sAna l y s e ma t e r i a lf ürdi e s eAr be i tdi e ne ndr e iJ ug e ndr oma nebz w.r oma nr e i he n a usde m De ut s c he n, Eng l i s c he nundDä ni s c he n, s oda s ss o wohlÜbe r s e t z ung e na usde m Dä ni s c he ni nsDe ut s c hebz w. Eng l i s c hea l sa uc ha usde m De ut s c he nbz w. Eng l i s c he ni ns Dä ni s c heGe g e ns t a nddi e s e rUnt e r s uc hungs i nd.I nAnl e hnunga ndi ei nde rFo r s c hung v e r br e i t e t eEx p l i c i t a t i o nHy p o t he s i s( Bl umKul k a1 9 8 6)wi r di m di e s e m Zus a mme nha ng di edr i t t eHy pot he s ea uf g e s t e l l t , da s si nde nhi e runt e r s uc ht e nÜbe r s e t z ung e ne i nehöhe r eAnz a hla ne x pl i z i t e nUms e t z ung e nz ufinde ns e i nwi r d,a l si nde nj e we i l i g e nAus g a ng s t e x t e nundde nv e r g l e i c hba r e nni c ht übe r s e t z e nTe x t e ni nde rj e we i l i g e nZi e l s pr a c he . I nKa pi t e l2we r de ndi et he or e t i s c he nGr undl a g e nda r g e l e g t ,a ufde ne ndi e s eAr be i t a ufba ut .Hi e rwe r de nz unä c hs tdi ef ürdi eAna l y s ebe nöt i g t e nBe g r i ffei m Be r e i c hde r Moda l i t ä te r kl ä r tundAr be i t s de fini t i one nf ürdi e s eg e s c ha ffe n. Ans c hl i e ße ndwi r de r l ä ut e r t ,we l c heMög l i c hk e i t e nundKa t e g o r i e ni m Dä ni s c he n,De ut s c he nundEng l i s c he n z urVe r f üg ungs t e he n, um Moda l i t ä tz us i g na l i s i e r e nundwe l c heGe me i ns a mk e i t e nund Unt e r s c hi e dehi e rz wi s c he nde ndr e iS pr a c he nf e s t z us t e l l e ns i nd. Al sdr i t t e swi r ddi ea kt ue l l eFor s c hung s l a g ez ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nda r g e s t e l l t .Hi e rwi r dz unä c hs t v or de r g r ündi ga ufdi ebe s onde r e nmoda l e nEi g e ns c ha fte nv o nno k ,v e lundv i s te i ng e g a ng e n.Ans c hl i e ße ndwe r de ndi ebi s he rv or l i e g e nde nk ont r a s t i v e nde ut s c hdä ni s c he n unde ng l i s c hdä ni s c he nUnt e r s uc hung e nz uModa l pa r t i k e l nz us a mme nf a s s e nde r l ä ut e r t . I nKa pi t e l3wi r df ol g e ndda r g e l e g t ,we l c heme t hodi s c he nVor übe r l e g ung e nund Ra hme nbe di ng ung e ni c hf ürdi eAna l y s ebe r üc k s i c ht i g e nmus s t e ,we l c heAus wa hl k r i t e r i e ni c hi nBe z uga ufda sAna l y s e ma t e r i a l g e t r offe nha beundwi ei c hi nde rAna l y s ev or g e g a ng e nb i n. S c hl i e ßl i c hk ommei c hz ume i ne ne i g e ne nAna l y s e n. I nKa pi t e l4we r de nhi e r f ürz unä c hs tdi eKa t e g or i e npr ä s e nt i e r t ,i ndi edi eg e f unde ne nde ut s c he nunde ng l i s c he n Übe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ee i ng e or dne twe r de n.Fol g e ndwi r ddi equa nt i t a t i v eVe r t e i l ung 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n de rÄqui v a l e nt ea ufdi e s eKa t e g o r i e nf ürda sDe ut s c heundEng l i s c heg e t r e nnt , unt e rBer üc k s i c ht i g ungme hr e r e rAs pe k t e , da r g e l e g t . Ka pi t e l5bi l de tde nS c hwe r punk tdi e s e rAr be i t .Hi e rwe r de ndi eg e f unde ne nde ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e ,a uf g e t e i l ti ndi ej e we i l i g e nKa t e g o r i e n, qua l i t a t i vnä he ra na l y s i e r t .I ndi e s e m Zus a mme nha ngwi r dunt e r s uc ht ,wi es i c hdi e s e Äqui v a l e nt ei nBe z uga ufdi eKonz e pt eEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä tv e r ha l t e nund i nwi e f e r ns i es i c ha l sa dä q ua t eÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürdi eunt e r s uc ht e ndä ni s c he n Moda l pa r t i k e l ne i g ne n. I nKa pi t e l6wi r dde rFok usa ufda si nne r ha l bde rk ont r a s t i v e nLi ng ui s t i kg e wä hl t e Me di um de rÜbe r s e t z ungg e l e g t .Hi e rwi r dz unä c hs tunt e r s uc ht ,i nwi e f e r ndi ebe t e i l i gt e nS pr a c he nundÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e ndi eAna l y s ei nBe z uga ufda sVe r hä l t ni sv on e x pl i z i t e nz ui mpl i z i t e nUms e t z ung e nbe e i nflus s e n.Ans c hl i e ße ndwi r de r l ä ut e r t ,i nwi e f e r nI nt e r pr e t a t i ons unt e r s c hi e deundÜbe r s e t z ung s f e hl e rv onS e i t e nde sÜbe r s e t z e r s Ei nflus sa ufdi eEr g e b ni s s eha be n. I nKa pi t e l7möc ht ei c hs c hl i e ßl i c hda r l e g e n,i nwi e f e r ndi eb i s he r i g e nBe s c hr e i bung e nde rBe de ut ungundFunk t i onv onno k ,v e lundv i s tmi t hi l f ede rEr g e bni s s ede rk o nt r a s t i v e nAna l y s ee r g ä nz twe r de nk ö nne n. Abs c hl i e ße ndwe r dei c ha ufdi ea nf a ng sa uf g e s t e l l t e nFor s c hung s hy pot he s e nz ur üc kk omme nundv e r s uc he n,di e s ea nha ndde rAna l y s e e r g e b ni s s ez ube s t ä t i g e node rz uwi de r l e g e n. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 9 2 Modalität, Epistemizität und Evidentialität: aktuelle Forschungslage 2.1 Allgemeine Begriffsbestimmungen Fürdi ef ol g e nde nAna l y s e ni s te sz unä c hs tnot we ndi g ,e i ni g eBe g r i ffei m Be r e i c hde r Moda l i t ä tg e na uz ude fini e r e nundz ue i na nde ri nBe z i e hungz us e t z e n.Zunä c hs tg i l te s , z ube s t i mme n, wa sunt e rde m Be g r i ffde rModa l i t ä ts e l bs tz uv e r s t e he ni s t . Moda l i t ä ti s t e i ns c hwe rg r e i fba r e sKonz e pt ,de me nt s pr e c he nda bs t r a k tundv a g es i nddi ei nde rFor s c hung s l i t e r a t urz ufinde nde nDe fini t i one n. Di ev o r l i e g e ndeAna l y s ef ol g tde ra ng e l s ä c hs i s c he nTr a di t i o n, di ek l a rz wi s c he nmoda l e nundni c ht moda l e nÄuße r ung e nt r e nnt , i m Ge g e ns a t zz urr o ma ni s c he nTr a di t i on, i nde rj e deÄuße r ungmoda l i s t( Kr üg e r2 001 : 4 9 ) . Na c hde mi ndi e s e rAr be i tv e r we nde t e na ng e l s ä c hs i s c he nAns a t zbe z e i c hne tModa l i t ä te t wa sa uße r ha l bde rPr opos i t i o nLi e g e nde s .Ge na ue re i ng e g r e nz tunt e r l i e g tdi ePr opos i t i oni ng e wi s s e rWe i s ee i ne rQua l i fiz i e r ung( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 0: 4 3 ff. , Kr üg e r2 001 : 4 8 ff. , Pa l me r1 9 8 6: 1 4 ff. ) . Di e s eQua l i fiz i e r ungk a nng a nzv e r s c hi e de neFo r me na nne hme n,wor a uss i c hv i e l ev e r s c hi e de ne Ar t e nv onModa l i t ä te r g e be n.Di e s ev e r s c hi e de ne nUnt e r g r uppe n,di ez urModa l i t ä tg e z ä hl twe r de n,ma c he ne ss c hwi e r i g ,e i nea l l g e me i ng ül t i g eDe fini t i o na uf z us t e l l e n.Ei n wi c ht i g e rAs pe k t , de ri nde nDe fini t i one nhi nz uk ommt , i s t , da s sdur c hdi eVe r we ndung v onModa l i t ä tmi tmög l i c he nAl t e r na t i v e nz ure x i s t i e r e nde nWe l tg e s pi e l twi r d( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 0: 4 3 ff. , 1 9 9 6 : 1 03 ) . Vi e l ede rf ürdi e s eAr be i tv e r we nde t e nWe r k e , di es i c hmi tThe me na usde m Be r e i c h de rModa l i t ä tbe s c hä fti g e n,s e t z e nde nBe g r i ffv or a usundv e r s uc he ng a rni c ht ,i hnz u de fini e r e n,a nde r eg e he ni ni hr e rDe fini t i ons c honde ut l i c hi nRi c ht unge i ne rbe s t i mmt e nUnt e r g r uppede rModa l i t ä t ,s t e l l e na l s ok e i nea l l g e me i ng ül t i g eDe fini t i o na uf .S o s i ndmoda l ePr opos i t i one nz . B.l a utKr üg e r( 2 001 :4 8 )„dur c hdi eQua l i fiz i e r ungi hr e s Ge l t ung s g r a de s ,i ns be s onde r ei hr e sWa hr he i t s g e ha l t e s ,g e k e nnz e i c hne t “ .Di e s eDe fini t i o nt e ndi e r ts c hons t a r ki nRi c ht ungde rs pä t e rnoc hg e na ue rz ube s c hr e i be nde ne pi s t emi s c he nModa l i t ä t . Kr üg e rwe i s tj e doc ha uc hs e l bs tda r a ufhi n, da s sdi e s eDe fini t i ona uf i hr eAr be i ta us g e r i c ht e tundni c hta l l g e me i ng ül t i gi s t . I ne i ni g e nDe fini t i one nwi r dbe t ont , da s sdi ee r l ä ut e r t eQua l i fiz i e r ungde rPr opos i t i o nv om S e nde ra us g e htunddi e s e rda mi ts e i neEi ns t e l l ungode rMe i nungz um I nha l tde r Pr opos i t i onä uße r t . Esi s ta l l g e me i na k z e pt i e r t , da s sdi eVe r we ndungv onModa l i t ä tv om S e nde ra us g e htunds omi ts t e t se i neg e wi s s eS ubj e k t i v i t ä tmi ts i c hb r i ng t . Eswi r dj e doc h k ont r o v e r sdi s k ut i e r t ,obda be ia uc hi mme re i neEi ns t e l l ung s -ode rMe i nung s ä uße r ung de sS e nde r ss i g na l i s i e r twi r d. I nv i e l e nAns ä t z e nwi r dz wi s c he ns ubj e k t i v e rundobj e k t i v e rModa l i t ä tunt e r s c hi e de n.Be ide rs ubj e k t i v e nModa l i t ä tha nde l te ss i c ht a t s ä c hl i c h um s ubj e k t i v eEi ns c hä t z ung e nbz w.Me i nung s ä uße r ung e ns e i t e nsde sS e nde r s .Di eobj e k t i v eModa l i t ä tbe z i e hts i c hhi ng e g e na ufdur c ha l l g e me i nes oz i a l eode rna t ür l i c heGe s e t z eg e g e be neUms t ä nde , di edi ePr opos i t i onqua l i fiz i e r e n( Pa l me r1 9 8 6: 1 6 f . ) . Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 1 Ka t ha r i naAs mus s e n Di ebe k a nnt e s t eunda m we i t e s t e nv e r br e i t e t eUnt e r t e i l ungv o nModa l i t ä ti s tdi ei n e pi s t e mi s c heundni c ht e pi s t e mi s c heModa l i t ä t .Di eni c ht e pi s t e mi s c heModa l i t ä twi r d me i s t e nsa l sde o nt i s c heModa l i t ä tbe z e i c hne t , oftg e s c hi e hthi e ra uc he i newe i t e r eUnt e r t e i l ungi nde ont i s c heunddy na mi s c heModa l i t ä t .Be ide re pi s t e mi s c he nModa l i t ä t ,di e f ürdi e s eAr be i tv o ng r oße rBe de ut ungi s t ,ha nde l te ss i c hum Ei ns c hä t z ung e ni nBe z ug a ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i onv onS e i t e nde sS e nde r s . Di ede ont i s c heModa l i t ä tbe z i e hts i c ha ufv ona uße ng e g e be neAuffor de r ung e nundEr l a ubni s s e ,wä hr e nddi e dy na mi s c heModa l i t ä ti nne r eFä hi g k e i t e nundDi s pos i t i one nde sS ubj e k t ss i g na l i s i e r t ( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 0, 1 9 9 6, Di e wa l d1 9 9 9 , Kr üg e r2 001 , Pa l me r1 9 8 6, 2 003 ) . De mna c h ba s i e r tdi ee pi s t e mi s c heModa l i t ä ta ufr a t i ona l e nGe s e t z e n, di ede ont i s c heModa l i t ä ta uf s oz i a l e nGe s e t z e nunddi edy na mi s c heModa l i t ä ta ufNa t ur g e s e t z e n( Da v i ds e nNi e l s e n 1 9 9 0:4 3 f . ,Kr üg e r2 001 :7 2 ) .Te i l we i s ewi r ddi ee pi s t e mi s c heModa l i t ä tmi tde rs ubj e k t i v e nunddi eni c ht e pi s t e mi s c heModa l i t ä tmi tde rob j e k t i v e nModa l i t ä tg l e i c hg e s e t z t . Di e si s tj e doc hv ora l l e mi nBe z uga ufdi ede o nt i s c heModa l i t ä tni c htr i c ht i g ,dama n z . B.dur c hg e s e l l s c ha ftl i c heNo r me n( obj e k t i v )ode rdur c hdi ePe r s onde sS e nde r spe r s önl i c h( s ubj e k t i v )z ue t wa sv e r pfli c ht e ts e i nk a nn( Pa l me r1 9 8 6:1 6 f . ) .Pa s s e nde ri s t Pa l me r sEi nt e i l ungi nPr opos i t i ona l moda l i t ä tundEr e i g ni s moda l i t ä t .Le t z t e r eumf a s s t di ede ont i s c heunddi edy na mi s c heModa l i t ä tundwi r da l sEr e i g ni s moda l i t ä t( i m Or i g i na l‚ e v e ntmoda l i t y ‘ )be z e i c hne t ,das i ee ngmi tde rr e e l l e nMög l i c hk e i tz uha nde l nv e r k nüpfti s t .Di ePr opos i t i ona l moda l i t ä ti s thi ng e g e ne ng e rmi tde rPr opos i t i o na ns i c h v e r k nüpftundumf a s s tne be nde re pi s t e mi s c he nModa l i t ä ta uc hdi eEv i de nt i a l i t ä t .Mi t hi l f edi e s e rg i btde rS e nde ra n, a uswe l c he rQue l l ee rdi eI nf or ma t i one nz i e ht , di ei hnz u s e i ne rAus s a g ev e r a nl a s s e n( Pa l me r2 003 : 7 f . ) . Di ei ndi e s e rAr be i tunt e r s uc ht e ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nno k , v e l undv i s ts i g na l i s i e r e nEpi s t e mi z i t ä t( bz w.e pi s t e mi s c heModa l i t ä t )undEv i de nt i a l i t ä t .De s ha l bwi r di m Fol g e nde nnä he ra ufdi e s ebe i de nAr t e nv onModa l i t ä te i ng e g a ng e n. 1Wi ebe r e i t sk ur z e r wä hnt ,s i g na l i s i e r tEpi s t e mi z i t ä t ,f ürwi ewa hr s c he i nl i c hde rS e nde rdi ePr opos i t i o n hä l t . Di eEpi s t e mi z i t ä tk a nnv e r s c hi e de ns t eGr a dez wi s c he nUns i c he r he i tundS i c he r he i t a nne hme n.S ok a nnde rS e nde rbe i s pi e l s we i s eZwe i f e l ,v a g eVe r mut ung e node ra uc h hoheZuv e r s i c hti nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i ona us dr üc k e n( Bo y e 2 01 2 , Di e wa l d1 9 9 9 , Pa l me r1 9 8 6) . Ev i de nt i a l i t ä ts i g na l i s i e r t , a uswa sf üre i ne rQue l l ede rS e nde rs e i nWi s s e nf ürdi eg eä uße r t ePr opos i t i onbe z i e ht . Di emö g l i c he nAr t e nv onQue l l e nwe r de ni nv e r s c hi e de ne n Ans ä t z e nna c hunt e r s c hi e dl i c he nMa ßs t ä be nunt e r t e i l t .We i tv e r br e i t e ti s tdi eUnt e r s c he i dungde rQue l l e nda na c h,mi twe l c he nS i nne ndi eI nf or ma t i o nwa hr g e nomme n wi r d,a l s o ,obs i ez us e he ni s t ,z uhö r e node rl og i s c hg e s c hl us s f ol g e r twi r d( Ai khe nv a l d 2 004: 1 ff. , Di e wa l d&S mi r nov a2 01 0: 2 ff. ) . I ndi e s e rAr be i twi r ddi eEi nt e i l ungv onMor 1 Esg i bti nde rFor s c hungnoc hv i e l ewe i t e r ek ont r ov e r sdi s k ut i e r t eUnt e r g r uppe nde rModa l i t ä t , a ufdi ei m Umf a ngdi e s e rAr be i ta be rni c hte i ng e g a ng e nwe r de nk a nn. Aufdi ede ont i s c heunddi edy na mi s c heModa l i t ä t wi r di nKa pi t e l 5 . 3i nZus a mme nha ngmi tModa l v e r be nnoc he i nma l k ur zBe z ugg e no mme n. 1 2 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n t e ns e n( 2 005 :1 6 3 f . ,2 006 :2 3 ff. ,2 008 :1 4 6 f . )übe r nomme n,das i c hdi e s ef ürdi eAna l y s e de rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s te i g ne t .Mor t e ns e nt e i l tdi eEv i de nt i a l i t ä t i ns ubj e k t i v e , i nt e r s ubj e k t i v eundob j e k t i v eQue l l ee i n. Be ide rs ubj e k t i v e nQue l l eur t e i l t de rS e nde rr e i na use i g e ne rEr f a hr ungundWi s s e nübe rde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i o n.Di ei nt e r s ubj e k t i v eQue l l es i g na l i s i e r thi ng e g e n,da s sdi eI nf or ma t i one nf ürS e nde rundEmpf ä ng e rz ug ä ng l i c hs i nd.De rS e nde rbe z i e hts ode nEmpf ä ng e ri ndi eBe ur t e i l ungde sWa hr he i t s g e ha l t e smi te i nunde r wa r t e tv ondi e s e mz ume i s tBe s t ä t i g ung . Be i de rdr i t t e nFor mv o nEv i de nt i a l i t ä tl i e g tdi eQue l l ewe de rbe i mS e nde rnoc hbe i m Empf ä ng e r ,s onde r na uße r ha l b ,we s ha l bdi e s eQue l l ev o nMor t e ns e na l sobj e k t i vbe z e i c hne t wi r d. De rS e nde rha thi e rdi eI nf or ma t i onz .B. i r g e ndwog e s e he node rg e l e s e node rv o n e i ne rdr i t t e nPe r s onübe rHör e ns a g e ne r f a hr e n. Di eob j e k t i v eQue l l ei s ta l s oe ngmi tde n z uv orbe s c hr i e be ne n( v i s ue l l e nunda udi t i v e n)S i nne s wa hr ne hmung e nv e r k nüpft. Wä hr e nds i c hdi eLi ng ui s t e nübe rdi ei nha l t l i c hs e ma nt i s c heBe s c hr e i bungde rKo nz e pt eEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä twe i t e s t g e he nde i ni gs i ndundhi e rnuri nDe t a i l s v one i na nde ra b we i c he n,g e he ndi eMe i nung e nda r übe r ,wi edi e s ebe i de nKonz e pt ez ue i na nde rundi nBe z uga ufdi eObe r k a t e g or i eModa l i t ä te i nz uor dne ns i nd, s t a r ka us e i na nde r .Pa l me r( 2 003 : 7 f . )or dne tEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä t , wi ebe r e i t sg e s c hi l de r t , de m Obe r be g r i ffde rPr opos i t i ona l moda l i t ä tz u.Ei ni g ea nde r eFor s c he r ,wi ez .B.Chr i s t e ns e n( 2 01 2 :7 ) ,s e he nEv i de nt i a l i t ä ta l sUnt e r g r uppede rEpi s t e mi z i t ä t ,das i ei mme r mi te i ne rEi ns c hä t z ungde sWa hr he i t s g e ha l t sde rPr opos i t i o nv e r k nüpfts e i .Wi e de ra nde r eLi ng ui s t e n,hi e r unt e rv ora l l e m Di e wa l d& S mi r no v a( 2 01 0)s o wi eAi khe nv a l d ( 2 004 ) , s e he nEv i de nt i a l i t ä ta l sv ol l s t ä ndi ge i g e ns t ä ndi g eKa t e g or i e , di eni c hte i nma lde r Moda l i t ä tunt e r g e or dne twi r d.S i er ä ume nde rEv i de nt i a l i t ä ta be rg e wi s s eGe me i ns a mk e i t e nmi tde nKonz e pt e nde rModa l i t ä tundde rEpi s t e mi z i t ä te i n. I nFä l l e n, woe v i de nt i e l l eKons t r uk t i one ne i ne ng e wi s s e nGr a da nEpi s t e mi z i t ä ta uf we i s e n,be z e i c hne ns i e di e s ea l se pi s t e mi s c heEr we i t e r ung e n. Esi s toffe ns i c ht l i c h, da s sum di eEi nor dnungdi e s e rBe g r i ffee i nek ont r o v e r s eundk ompl i z i e r t eDi s k us s i oni nGa ng ei s t .Di e s ek a nni m Ra hme nde rv or l i e g e nde nAr be i tni c htnä he rt he ma t i s i e r twe r de n.Fürdi ef ol g e nde n Ana l y s e nwi r dda v o na us g e g a ng e n, da s sEv i de nt i a l i t ä tk e i nek ompl e t tuna bhä ng i g eKa t e g o r i ei s t ,s onde r ne i nee ngmi tde rEpi s t e mi z i t ä tv e r k nüpfteUnt e r k a t e g o r i ede rModa l i t ä t .Di e swi r dda r a usg e s c hl os s e n,da s s ,wi ei nde rqua l i t a t i v e nAna l y s enoc hz us e he n s e i nwi r d,di eEv i de nt i a l i t ä thi e ri nde ns e l t e ns t e nFä l l e nl os g e l ös tv o nde rEpi s t e mi z i t ä t z ufinde ni s t .Wi eg e na us i c hdi ebe i de nKa t e g o r i e nnuni m De t a i lz ue i na nde rbz w.z ur übe r g e or dne t e nKa t e g or i ede rModa l i t ä tv e r ha l t e n,wi r df ürdi e s eAr be i tni c htnä he r pr ä z i s i e r t , dadi e sumf a ng r e i c hwä r eundf ürdi eAna l y s e nbe l a ng l osi s t . Bo y e( 2 01 2 : 2 f . )o r dne tdi ee pi s t e mi s c heModa l i t ä tunddi eEv i de nt i a l i t ä t , ä hnl i c hwi e Pa l me r , e i ne rübe r g e or dne t e nGr uppev onModa l i t ä tz u, di ee ra l s, e pi s t e mi c i t y ‘ be z e i c hne t .Hi e r a use r g i bts i c he i newe i t e r eS c hwi e r i g k e i t ,di ek ur zt he ma t i s i e r twe r de ns ol l t e : Fürde ni ndi e s e rAr be i tv e r we nde t e nBe g r i ffde rEpi s t e mi z i t ä te x i s t i e r e ni nde rFor s c hung s l i t e r a t urv e r s c hi e de nea l t e r na t i v eBe g r i ffe , di et e i l ss y nony m, t e i l sa be ra uc h, wi e be iBo y e , mi tBe de ut ung s unt e r s c hi e de nv e r we nde twe r de n. Di ee i ng a ng sbe s c hr i e be ne n Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 3 Ka t ha r i naAs mus s e n t r a di t i one l l e nAns ä t z ev e r we nde nz ume i s tde nBe g r i ffde re pi s t e mi s c he nModa l i t ä tbz w. da se ng l i s c heÄqui v a l e nt, e pi s t e mi cmoda l i t y ‘ . De s ha l bwur dedi e s e rBe g r i ffv ora l l e mz u Be g i nndi e s e sKa pi t e l sübe r wi e g e ndv e r we nde t .I nde rf ol g e nde nAna l y s ewi r da ufde n Be g r i ffde rEpi s t e mi z i t ä tz ur üc k g e g r i ffe n.Di e s eVe r we ndungs ol lj e doc hk e i ne r l e iWe r t ungi m Ve r hä l t ni sz ude na nde r e ne x i s t i e r e nde nBe g r i ffe nbe i nha l t e n, s onde r nl e di g l i c h a l spa r a l l e l z um a ufg l e i c heWe i s eg e bi l de t e nBe g r i ffde rEv i de nt i a l i t ä tbe t r a c ht e twe r de n. Ei nl e t z t e rBe g r i ffi m Be r e i c hde rModa l i t ä t , de rf ürdi ek omme ndeAna l y s ede fini e r t undv ona nde r e nKonz e pt e na bg e g r e nz twe r de nmus s ,i s tde rde rModa l pa r t i k e l .Hi e r v e r l a s s e nwi ra l s odi ei nha l t l i c hs e ma nt i s c heBe s c hr e i bungv onModa l i t ä tundk omme n z ue i ne re r s t e nf or ma l e nMög l i c hk e i t ,Moda l i t ä ta us z udr üc k e n.Wa sunt e rde m Be g r i ff de rModa l pa r t i k e l g e na uz uv e r s t e he ni s t , wi r di m Fol g e nde na nha ndde rdä ni s c he nPa r t i k e l nno k , v e l undv i s te r l ä ut e r t : ( 1 )J ohne ri London. ( 2 )J ohne rno k / v e l / v i s ti London. 2 De re r s t eS a t zi s te i nDe kl a r a t i v s a t z ,i nde me i neTa t s a c hepr ä s e nt i e r twi r d.I mz we i t e n S a t zwi r ddi ePr opos i t i o nhi ng e g e ndur c hVe r we ndungde rModa l pa r t i k e li ng e wi s s e r We i s equa l i fiz i e r t . Di ePa r t i k e l t r ä g tni c htdi r e k tz um I nha l tde rPr opos i t i o nbe i , s onde r n g e htda r übe rhi na us .De rS e nde rb r i ng tmi t hi l f ede rModa l pa r t i k e ls e i neHa l t ungode r Me i nungi nBe z uga ufdi ePr opos i t i onz um Aus dr uc k .Di ePr opos i t i onwi r dda dur c h ni c hta l sTa t s a c hepr ä s e nt i e r t , s onde r ne r f ä hr te i neg e wi s s eGe l t ung s e i ns c hr ä nk ung . Di e a l l g e me i neFunk t i onde rModa l pa r t i k e l ni s ta l s oe i neS t e l l ung na hmede sS e nde r sz um I nha l tde rPr opos i t i o n( T.Ande r s e n1 9 8 2 :8 6 ,Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 6 :2 8 5 ) .Di eS e nde r o r i e nt i e r t he i ti s te i ne r s t e sKr i t e r i um,da sModa l pa r t i k e l nv onde ne ngv e r wa ndt e nAdv e r bi e nbz w.Moda l wör t e r n3unt e r s c he i de t .Adv e r bi e nundModa l wör t e rqua l i fiz i e r e n z wa re be ns odi ePr opos i t i onundf ühr e nz ue i ne rg e wi s s e nGe l t ung s e i ns c hr ä nk ung , di es eQua l i fiz i e r ungg e hta be rni c htunbe di ng tv om S e nde ra us ,s onde r nwi r da l sne ut r a l be t r a c ht e t( Kr y l o v a2 005 : 7 9 ) . Ne be ndi e s e rf unk t i one l l e nDe fini t i o nundAbg r e nz ungv onModa l pa r t i k e l ng i bte s me hr e r ef or ma l eunds y nt a k t i s c heKr i t e r i e n,di eModa l pa r t i k e l nv onAdv e r bi e nund Moda l wör t e r nunt e r s c he i de n.Ande r s e nde fini e r tModa l pa r t i k e l nz i e ml i c hpa s s e nda l s „ [ …]a dv e r b i e rs o m opt r æde rine x us f e l t e t , ogs om i k k eb i dr a g e rt i l s æt ni ng e nspr opos i t i one l l ei ndhol dme nhe nv i s e rt i lk ommuni k a t i ons s i t ua t i one n“( T.Ande r s e n1 9 8 2 :8 6 ) . Ei ns y nt a k t i s c he sKr i t e r i um,da shi e r a use r s i c ht l i c hwi r d,i s t ,da s sModa l pa r t i k e l ni m Ge g e ns a t zz uAdv e r b i e nundModa l wör t e r nnuri m Mi t t e l f e l ds t e he nk önne n,i ni hr e r s y nt a k t i s c he nPos i t i ona l s os t a r ke i ng e s c hr ä nk ts i nd.Zude mk önne nModa l pa r t i k e l n ni c hta l se i g e ns t ä ndi g eAnt wor ta ufFr a g e ng e nut z twe r de n( La ur e y s1 9 8 2 : 1 06 , Thur ma i r 2 Be i s pi e l s ä t z eübe r nomme na usDa v i ds e nNi e l s e n( 1 9 9 6 : 2 8 6 ) . 3 I nKa pi t e l5 . 2wi r dde ri nma nc he nl i ng ui s t i s c he nAns ä t z e nv e r t r e t e neUnt e r s c hi e dz wi s c he nAdv e r bi e n undModa l wör t e r ne r kl ä r t . 1 4 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 1 9 8 9 :2 0ff. ) .Ause i ne rAna l y s ede sGr a mma t i k a l i s i e r ung s pr oz e s s e sv o nModa l pa r t i k e l n wi r da uße r de me r s i c ht l i c h,da s ss i e ,i m Ge g e ns a t zz uAdv e r bi e nundModa l wör t e r n,l e x i k a l i s c heHo mo ny mei nv e r s c hi e de ne nWor t kl a s s e nha be n( Vol l e r2 002 : 1 3 6 ) . 4Ei nl e t z t e rAs pe k t ,de rofta l sunt e r s c he i de nde sKr i t e r i um g e na nntwi r d,i s t ,da s sModa l pa r t i k e l nni c htbe t ontwe r de nk önne n.Di e s e rAs pe k twi r dj e doc hk ont r o v e r sdi s k ut i e r t , v .a . i m Zus a mme nha ngmi tno k . Di e s eModa l pa r t i k e ls c he i ntdur c ha usa uc hi nbe t ont e rVar i a nt ev or z uk omme n( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 3 : 7 ,1 9 9 6:2 8 4 ) .Fürdi ek omme nde nAna l y s e nwi r ddi e s e rAs pe k twe i t e s t g e he nda us g e kl a mme r t ,dada sv e r we nde t es c hr i ftl i c he Me di um hi e r z uk e i neEr k e nnt ni s s el i e f e r t . Di eBe z e i c hnungde ri ndi e s e rAr be i tz uunt e r s uc he nde nWor t g r uppei s ti nde rFor s c hungni c hte i nhe i t l i c hg e l ös t .I nde rg e r ma ni s t i s c he nLi ng ui s t i kdomi ni e r e ndi eBeg r i ffeModa l pa r t i k e lundAbt önung s pa r t i k e l ,a be ra uc ha nde r eBe z e i c hnung e ns i ndz u finde n.I nde rs k a ndi na v i s t i s c he nS pr a c hwi s s e ns c ha fti s tdi eBe z e i c hnungnoc hde ut l i c h une i nhe i t l i c he r .Hi e rwe r de nModa l pa r t i k e l nunt e rde nv e r s c hi e de ns t e nBe g r i ffe nbe ha nde l t . Ebe nf a l l sune i nhe i t l i c hi s ti ndi e s e m Zus a mme nha ngdi eKa t e g o r i s i e r ung . Wä hr e nde i ni g es k a ndi na v i s t i s c heLi ng ui s t e ndi eModa l pa r t i k e lk l a rv o na nde r e nKonz e pt e n a bg r e nz e n,f a s s e na nde r es i emi tv i e l e na nde r e nWör t e r nunt e rde m we i t e nBe g r i ffde s Adv e r bsz us a mme n.Di e swi r di nKa pi t e l2 . 3 . 1i nZus a mme nha ngmi tde m Fo r s c hung s s t a ndz ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nnoc hnä he re r l ä ut e r t . 2.2 Modalität im Dänischen, Deutschen und Englischen I ml e t z t e nTe i l k a pi t e lwur deda sGe bi e tde rModa l i t ä tha upt s ä c hl i c hi nha l t l i c hs e ma nt i s c hbe t r a c ht e tunde r l ä ut e r t . I m Fol g e nde ns o l l nune i nk ur z e rÜbe r bl i c kda r übe rg e g ebe nwe r de n,we l c hek onk r e t e nf or ma l e nMög l i c hk e i t e nde rdä ni s c he n,de ut s c he nund e ng l i s c he nS pr a c hez urVe r f üg ungs t e he n, um Moda l i t ä ta us z udr üc k e n. I nde nS pr a c he n di e s e rWe l tg i b te sz a hl r e i c heunt e r s c hi e dl i c hel e x i k a l i s c heundg r a mma t i k a l i s c heAus dr uc k s mög l i c hk e i t e nf ürModa l i t ä t .Da sDä ni s c he ,De ut s c heund Eng l i s c hev e r f üg t dur c hdi ena heVe r wa ndt s c ha ftdi e s e rg e r ma ni s c he nS pr a c he nübe rs e hrä hnl i c heMi t t e l , e sg i btj e doc ha uc he s s e nt i e l l eUnt e r s c hi e de . Di ewi c ht i g s t e nl e x i k a l i s c he nFo r me n, dur c hdi eModa l i t ä ti ndi e s e nS pr a c he na us g e dr üc k twe r de nk a nn, s i ndModa l v e r be nundAdv e r b i e nbz w. Moda l wör t e r . Da sDä ni s c he undDe ut s c hev e r f üg tz ude ma uc hübe rdi ei mv or i g e nKa pi t e lbe r e i t sde fini e r t e nModa l pa r t i k e l n.Di e s ee x i s t i e r e ni m Eng l i s c he nni c ht ,wa se r he bl i c he nEi nflus sa ufdi ef ol g e ndek ont r a s t i v eAna l y s ede rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nha t ,dai m Eng l i s c he na l s oa uf a nde r es pr a c hl i c heMi t t e lz ur üc k g e g r i ffe nwe r de nmus s .Moda l i t ä tk a nnz ude mi na l l e n 4 Di el e x i k a l i s c he nHomony mev onno k ,v e lundv i s twe r de ni nKa pi t e l3i nZus a mme nha ngmi tde nAus wa hl k r i t e r i e nf ürdi ek ont r a s t i v eAna l y s ebe s c hr i e be n. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 5 Ka t ha r i naAs mus s e n dr e iS pr a c he na uc hdur c hv e r s c hi e de neVol l v e r be n,Adj e k t i v eundPa r t i z i pi e ns i g na l i s i e r twe r de n( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 0: 4 6 ff. , Kr üg e r2 001 : 8 9 ff. ) . Ei neg r a mma t i k a l i s c heS i g na l i s i e r ungv o nModa l i t ä tg e s c hi e hti nde nunt e r s uc ht e n S pr a c he ndur c hdi ev e r ba l eKa t e g or i eModus . Di eBe g r i ffeModa l i t ä tundModuswe r de n i nde rFo r s c hungni c hti mme rs a ube rv one i na nde rg e t r e nnt .Pa l me rbe t onti ne i ne ma kt ue l l e r e nAr t i k e l ,da s se ri nf r ühe r e nWe r k e ns e l bs tni c htkl a rz wi s c he nde nbe i de nBeg r i ffe n( hi e r, moda l i t y ‘ und, mood‘ )unt e r s c hi e de nha t , di e sj e doc hdur c ha usv o nBe de ut ungs e i( Pa l me r1 9 8 6:2 1 ,2 003 :2 ) .Di edr e iModi ,di ei nZus a mme nha ngmi tg e r ma ni s c he nS pr a c he nme i s tg e na nntwe r de n,s i ndI ndi k a t i v ,I mpe r a t i vundKonj unk t i vbz w. S ubj unk t i v . 5De rS t a t usde sI ndi k a t i va l sModusi s tj e doc hums t r i t t e n,dae rg e na ug e nomme nda sNi c ht Vor ha nde ns e i nv onModa l i t ä ts i g na l i s i e r t .De rKonj unk t i vi s tnur noc hi m De ut s c he nv ol l s t ä ndi ge r ha l t e ng e bl i e be n.I m Dä ni s c he n und Eng l i s c he n k ommte rnurnoc hi nf e s t e nRe de we ndung e n( Ko ng e nl æng el e v e !/Lo ngl i v et hek i ng ! ) , i m Eng l i s c he nz ude mi nKondi t i ona l s ä t z e n( I fIwe r e…)v or .Pa l me r( 2 003 :4 )s i e htdi e Mög l i c hk e i t ,da s sde rKonj unk t i vi m De ut s c he na ufl a ng eS i c hta uc ha us s t i r bt ,dae ri n de rmündl i c he nS pr a c hek a um noc hv or ha nde ns e i . I ne i ni g e nAns ä t z e nwi r da uße r de m di ee pi s t e mi s c heVe r we ndungv o nModa l v e r be n z urKa t e g or i eModusg e z ä hl t ,dadi eModa l v e r be ni ndi e s e rVe r we ndunge i ne nGr a mma t i k a l i s i e r ung s pr oz e s sdur c hl a uf e nha be n,wä hr e nddi eni c ht e pi s t e mi s c heVe r we ndungz ude nl e x i k a l i s c he nUms e t z ung e ng e z ä hl twi r d( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 0,Di e wa l d 1 9 9 9 ,Kr üg e r2 001 ,Pa l me r1 9 8 6) .I m Dä ni s c he nwi r di ne i ni g e nAns ä t z e ne i newe i t e r e v e r ba l eFor mz urKa t e g or i eModusg e z ä hl t : da ss Pa s s i v . Di e s e si s tur s pr üng l i c ha usde m Ko nj unk t i ve nt s t a nde nunds i g na l i s i e r te i neg e wi s s eDi s t a nzde sS e nde r sz um I nha l tde r Pr opos i t i on( Chr i s t e ns e n&He l t oft2 01 0: 8 7 f . ) . Ei nel e t z t ez ue r wä hne ndeFor m,dur c hdi ei na l l e ndr e iS pr a c he nModa l i t ä ta us g e dr üc k twe r de nk a nn,i s tde rS a t z modus .S ok önne nz .B.dur c hI nt e r r og a t i v s ä t z e ,Ex k l a ma t i v s ä t z eode rDi r e k t i v s ä t z ee nt s pr e c he ndemoda l eBe de ut ung e ns i g na l i s i e r twe r de n, z . B.e i neAuffor de r ungode re i nee mot i ona l eHa l t ungz urPr opos i t i on( Thur ma i r1 9 8 9 , 2 01 3 ) . Vi e l edi e s e rv e r s c hi e de ne nMög l i c hk e i t e n,Moda l i t ä tumz us e t z e n,we r de ni nde r k ont r a s t i v e nAna l y s ek onk r e t e rt he ma t i s i e r twe r de n. 2.3 Forschungslage zu den dänischen Modalpartikeln Wi ebe r e i t si nKa pi t e l2 . 1a ng e de ut e t , we r de ndi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l ni nde rs k a ndi na v i s t i s c he nS pr a c hwi s s e ns c ha fta ufunt e r s c hi e dl i c hs t eWe i s ebe z e i c hne tunde i ng e o r dne t .Da be ii s tk e i nez e i t l i c heEnt wi c kl ungv o nde rPr ä f e r e nze i ne rTe r mi nol og i ez ur Be v or z ug unge i ne ra nde r e nz ube oba c ht e n, s onde r ne i nepa r a l l e l eVe r we ndungde rv e r - 5 I m Fol g e nde nwi r da ufe i neTr e nnungz wi s c he nde nModi Konj unk t i vundS ub j unk t i vv e r z i c ht e t . 1 6 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n s c hi e de ne nBe g r i ffeundKa t e g or i s i e r ung e nv onde ne r s t e nAr be i t e nbi si ndi ehe ut i g e Ze i t .S ov e r we nde nAnde r s e n( 1 9 8 6) ,Mor t e ns e n( 2 005 ,2 006 ,2 008 )undChr i s t e ns e n ( 2 01 2 )de ns e hrwe i t e nBe g r i ffde sAdv e r bsbz w. Adv e r bi a l s . Unt e rdi e s e m Be g r i fff a s s e n s i ez a hl r e i c heWör t e rz us a mme n,v onde ne ne i ni g edi ef ürModa l pa r t i k e l na uf g e s t e l l t e n Kr i t e r i e ne r f ül l e n,v i e l ej e doc hni c ht .Be iMor t e ns e nundChr i s t e ns e nha be ndi eunt e r s uc ht e nWör t e rdi eGe me i ns a mk e i t , da s ss i eEpi s t e mi z i t ä tund/ ode rEv i de nt i a l i t ä ts i g nal i s i e r e n.Ei nee ng e r eKa t e g o r i s i e r ungs t r e be nhi ng e g e nAnde r s e n( 1 9 8 2 ) ,La ur e y s( 1 9 8 2 ) , Da v i ds e nNi e l s e n( 1 9 9 6 )undKr y l ov a( 2 005 )a n. Di ev oni hne nunt e r s uc ht e nWör t e re r f ül l e ndi ef ürModa l pa r t i k e l na uf g e s t e l l t e nKr i t e r i e n.Al l e r di ng sv e r we nde ns i eunt e r s c hi e dl i c heBe z e i c hnung e n.Ande r s e nundKr y l o v awä hl e nde nBe g r i ffde rModa l pa r t i k e lundf ok us s i e r e ns omi twi eMor t e ns e nundChr i s t e ns e na ufdi emoda l eFunk t i onde r unt e r s uc ht e nWör t e r . La ur e y sundDa v i ds e nNi e l s e nl e g e ni hr e nFok ushi ng e g e na ufde n di s k ur s i v e nCha r a k t e rde runt e r s uc ht e nWör t e rundne nne ndi e s e, t a l e s t r a t e g i s k epa r t i kl e r ‘ r e s pe k t i v e, di s c our s epa r t i c l e s ‘ . Di eI nk ons i s t e nzi nBe z uga ufdi eBe z e i c hnungundKa t e g o r i s i e r ungde rModa l pa r t i k e l nwi r da uc ha nde rTa t s a c heg utv e r a ns c ha ul i c ht , da s sChr i s t e ns e n( 2 01 2 )i ne i ne ra kt ue l l e r e nAbha ndl ungdi e s eWör t e ri m we i tg e f a s s t e nKont e x tde rAdv e r bi e nbe ha nde l t , wä hr e nds i ei nz we if r ühe r e nAr t i k e l na ufde ne ng e r e nBe g r i ffde rModa l pa r t i k e lf ok us s i e r tha t( Chr i s t e ns e n2 009 a , 2 009 b) . I nde rf ol g e nde nk o nt r a s t i v e nAna l y s ewi r dWe r tda r a ufg e l e g t ,k l a rz wi s c he nde m e ng e nBe g r i ffde rModa l pa r t i k e lundde m we i t e r e nBe g r i ffde sAdv e r bsz uunt e r s c he i de n,da ,wi ei ml e t z t e nTe i l k a pi t e lbe r e i t sbe s c hr i e be nwur de ,i m Eng l i s c he nk e i neModa l pa r t i k e l ni me ng e r e nS i nnee x i s t i e r e nunde shi e rde s ha l bi nt e r e s s a nti s tz uunt e r s uc he n, we l c heAus dr uc k s f o r me nhi e rs t a t t de s s e na l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürno k , v e l undv i s tz ufinde ns i nd. 2.3.1 Modale Eigenschaften von nok, vel und vist Wi es c ho ni nde rEi nl e i t unge r l ä ut e r t ,bi e t e ns i c hdi edr e iModa l pa r t i k e l nno k ,v e lund v i s ts e hrf üre i neg e me i ns a meBe t r a c ht unga nundwur de ns c ho ni nme hr e r e nBe t r a c ht ung e ni ndi e s e rDr e i e r g r uppeunt e r s uc ht .Gr undda f üri s t ,da s sdi e s edr e iPa r t i k e l ni n i hr e rBe de ut ungundFunk t i ons e hrna hbe i e i na nde rl i e g e n,j e doc ha uc hi nt e r e s s a nt e Unt e r s c hi e dea uf we i s e n.I m Ge g e ns a t zz ude nme i s t e na nde r e ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l ns i g na l i s i e r e nno k ,v e lundv i s tg l e i c hz e i t i gEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä t .I m Fol g e nde nwi r de r l ä ut e r t , wi edi edr e iPa r t i k e l ni nBe z uga ufdi e s ebe i de nPa r a me t e ri nde r Fo r s c hung s l i t e r a t urb i s he rbe s c hr i e be nwur de n. S c ho ni mJ a hr1 9 7 9f e r t i g tTog e b ye i neAna l y s ede sWor t e sno ka n.S e i neUnt e r s uc hungumf a s s tne be nde rModa l pa r t i k e la uc hdi el e x i k a l i s c he nBe de ut ung e nv onno k . Di ev e r s c hi e de ne n Ve r we ndung s we i s e n de sWor t e sf ühr te ra ufdi eGr undbe de ut ung, t i l s t r æk k e l i g ‘ z ur üc k . I nde rVe r we ndunga l sModa l pa r t i k e lg i bte rno kdi eBe de u- Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 7 Ka t ha r i naAs mus s e n t ung„ [ …]nog e te rt i l s t r ækk e l i g ts a nds y nl i g tt i l a tma nk a nt r ode t[ …] “unddi eFunk t i o nbe z e i c hne te ra l s„ de tk ons t a t e r e nde “( Tog e b y1 9 7 9 :1 9 ) .Hi e rwi r da l s obe r e i t sdi e e pi s t e mi s c heFunk t i onde rModa l pa r t i k e l a ng e de ut e t . La ur e y s( 1 9 8 2 : 1 02 ff. )ä uße r ts i c hi ni hr e rAna l y s ev onv e r s c hi e de ne nPa r t i k e l nunt e r a nde r e mz uv e lundno k .ZurBe de ut ungde rModa l pa r t i k e lno kma c hts i enurdi ev a g e Aus s a g e„ [ …]a tt a l e r e nha rt i l s t r æk k e l i ge v i de nst i la tg ør es i npå s t a ndg æl de nde[ …] “ ( La ur e y s1 9 8 2 : 1 05 ) . Di e s eDe fini t i onde ut e tdi ee v i de nt i e l l eFunk t i onv onno ka n, i s ta be r g e na us owi eTog e b y sBe s c hr e i bungnoc hs e hrung e na u. De ut l i c hde t a i l l i e r t e rs i ndhi ng e g e nLa ur e y sAus s a g e nz urModa l pa r t i k e lv e l . I nBe z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä ts t e l l ts i ef e s t , da s sv e l s i g na l i s i e r t , da s sdi ePr opos i t i ona l se he rwa hre i ng e s c hä t z twi r d. S i er e c hne tde r Moda l pa r t i k e la l s oe i ne nhohe nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tz u.Hi ns i c ht l i c hEv i de nt i a l i t ä t s a g tdi ePa r t i k e ll a utLa ur e y sa us ,da s sde rS e nde rde nEmpf ä ng e rmi te i nbe z i e he n möc ht eundv o ndi e s e m Zus t i mmungode rg g f .e i neKor r e k t ure r wa r t e t .De rPa r t i k e l wi r dhi e ra l s oz us ä t z l i c hz ue i ne m hohe nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tg a nzkl a rdi eAng a bee i ne ri nt e r s ubj e k t i v e nQue l l ez ug e s c hr i e be n( La ur e y s1 9 8 2 : 1 02 f . ) . J a c obs e n( 1 9 9 2 )f ok us s i e r ti ns e i ne m Ar t i k e la ufdi eModa l pa r t i k e l nv i s tundno k . Di e s ebe z e i c hne te ra l s, f or modni ng s bi or d‘ , wor a uss c hondi ee pi s t e mi s c heFunk t i onde r be i de nWör t e re r s i c ht l i c hwi r d. J a c obs e ns i e htz wi s c he nv i s tundno kk e i ne nUnt e r s c hi e d i nBe z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä t .Be i deModa l pa r t i k e l nk ö nne ndi ek ompl e t t eBa ndbr e i t e z wi s c he nv a g e rVe r mut ungundwohl übe r l e g t e rS c hl us s f ol g e r ungde c k e n,i hne ni s ta l s o k e i nbe s t i mmt e rGr a da nEpi s t e mi z i t ä tz uz uor dne n. Ei ne ng r oße nUnt e r s c hi e dz wi s c he n de nbe i de nPa r t i k e l ns i e hte rj e doc hi nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä t .Vi s tor dne te rhi e r di eFunk t i o nde rob j e k t i v e nVe r mut ungundno kdi eFunk t i onde rs ubj e k t i v e nVe r mut ungz u( J a c obs e n1 9 9 2 :1 5 ) .J a c obs e ne r wä hntz ude me i ne nk onk r e t e nKont e x t ,i nde m v . a .no k ,a be ra uc ht e i l we i s ev i s tv e r we nde twi r d,undz wa ri nPr opos i t i one nmi tZuk unfts be de ut ung .Mi t hi l f ev onv i s tk önnema nVe r mut ung e nübe rGe s e t z mä ßi g k e i t e n unda l l g e me i nAk z e pt i e r t e sma c he ns o wi eübe rZuk unfts pl ä nea nde r e rPe r s one n.No k v e r we ndema nhi ng e g e n,um Ve r mut ung e nübe rS i t ua t i one node rVor g ä ng e ,di ek e i ne r Re g e l mä ßi g k e i tunt e r l i e g e n,ode re i g e neZuk unfts pl ä nez um Aus dr uc kz ub r i ng e n( J a c obs e n1 9 9 2 : 1 7 f . ) . 6 De re r s t eLi ng ui s t , de rs i c hmi ta l l e ndr e ihi e runt e r s uc ht e nModa l pa r t i k e l nbe s c hä f t i g tha t , wa rDa v i ds e nNi e l s e n( 1 9 9 3 , 1 9 9 6 ) . Erbe z e i c hne ta l l edr e iPa r t i k e l na l sa bs e nde r or i e nt i e r t ,das i edi eEi ns t e l l ungde sS e nde r si nBe z uga ufdi ePr opos i t i ona ng e be n.I n Be z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä tma c hte rl e di g l i c hdi eAus s a g e ,da s sa l l edr e iPa r t i k e l nde m Empf ä ng e rs i g na l i s i e r e n, da s ss i c hde rS e nde ri nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i onni c hts i c he ri s t( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 6:2 8 6 ) .Hi ns i c ht l i c hde rEv i de nt i a l i t ä t we r de nhi e rs oz us a g e ndi eEr g e bni s s ev onLa ur e y sundJ a c obs e nz us a mme ng e f ühr t . No k wi r dhi e ra l s odi eS i g na l i s i e r unge i ne rs ubj e k t i v e nQue l l ez ug e or dne t , wä hr e nddur c hv e l 6 Di e s eZuk unfts be de ut ungwi r di nKa pi t e l5 . 3i nZus a mme nha ngmi tde m Te mpusFut urnoc he i nma la uf g e g r i ffe n. 1 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n e i nei nt e r s ubj e k t i v eQue l l eunddur c hv i s te i neobj e k t i v eQue l l ea ng e g e be nwi r d.Da v i ds e nNi e l s e nbe z e i c hne tdi e s eFunk t i one nj e we i l sa l s, a nt a g e nde ‘ ( no k ) , , a nt a g e ndeogbe k r æfte l s e s s øg e nde ‘ ( v e l )und, a nt a g e ndeoghe nv i s e nde ‘ ( v i s t )( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 3 : 7 ) . Abde n2 000e r J a hr e nwe r de ndi eBe g r i ffeEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä te x pl i z i ti n de nf ürdi e s eAr be i tv o r l i e g e nde n Abha ndl ung e nv e r we nde t .Be iMor t e ns e n( 2 005 , 2 006)undKr y l ov a( 2 005 )i s thi ns i c ht l i c hde sPa r a me t e r sEv i de nt i a l i t ä tdi eg l e i c heZuo r dnungwi ebe iDa v i ds e nNi e l s e nz ufinde n.Vo nMor t e ns e ns t a mmtdi ei ndi e s e rAr be i tübe r nomme neTe r mi nol og i ede rs ubj e k t i v e n, i nt e r s ubj e k t i v e nundobj e k t i v e nQue l l e .Kr y l o v anut z thi ng e g e ndi eBe z e i c hnung, f ø r s t e pe r s ons pa r t i k e l ‘f ürno k ,, a nde npe r s ons pa r t i k e l ‘f ürv e lund, t r e dj e pe r s ons pa r t i k e l ‘f ürv i s t .I nBe z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä t ma c htKr y l ov ak e i nek onk r e t e nAus s a g e n.Mor t e ns e ns t e l l thi ng e g e ndi eThe s ea uf , da s s a l l edr e iPa r t i k e l nde ng l e i c he nGr a da nEpi s t e mi z i t ä ts i g na l i s i e r e n,undz wa r ,da s sdi e Pr opos i t i one he rde rWa hr he i te nt s pr i c ht .Ers pr i c htde ndr e iModa l pa r t i k e l na l s o( wi e La ur e y sf ürv e l )e i ne nr e c hthohe nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tz u( Mor t e ns e n2 005 :1 6 4 f . , 2 006: 4 6 ff. ) . Di ea k t ue l l s t eBe t r a c ht ungs t a mmtv o nChr i s t e ns e n( 2 01 2 ) .Hi ns i c ht l i c hde rEv i de nt i a l i t ä t ,di eChr i s t e ns e na l sUnt e r k a t e g o r i ede rEpi s t e mi z i t ä tde fini e r t ,wi r dv i s tz wa re r wä hnt , hi e r a ufj e doc hni c htwe i t e re i ng e g a ng e n. Di ePa r t i k e l nno kundv e lbe t r a c ht e ts i e nä he ri nBe z uga ufde nPa r a me t e rEpi s t e mi z i t ä t .I m Ge g e ns a t zz uLa ur e y s( 1 9 8 2 )und Mor t e ns e n( 2 005 , 2 008 ) , di ede nPa r t i k e l ne i ne nhohe nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tz uor dne n, finde tChr i s t e ns e ni ni hr e rAna l y s ehe r a us ,da s sdi ebe i de nPa r t i k e l ns o wohlUns i c he r he i ta l sa uc hS i c he r he i ta us dr üc k e nk önne n, wobe i di eAnz a hl de rFä l l e , i nde ne ns i eUns i c he r he i ts i g na l i s i e r e n, de ut l i c hdomi ni e r e( Chr i s t e ns e n2 01 2 : 1 2 ff. ) . Zus a mme nf a s s e ndi s ta l s of e s t z us t e l l e n,da s sno k ,v e lundv i s ts o wohlEpi s t e mi z i t ä t a l sa uc hEv i de nt i a l i t ä ts i g na l i s i e r e nk önne n.Eshe r r s c htj e doc hg r oßeUne i ni g k e i tda r übe r , we l c he rGr a dode rwe l c heGr a dede rEpi s t e mi z i t ä tdur c hdi e s ePa r t i k e l na bg e de c k t we r de n. I nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä ts t i mme ndi eAr be i t e nj e doc hda r i nübe r e i n, da s s no kdi eAng a bee i ne rs ubj e k t i v e nQue l l e ,v e ldi eS i g na l i s i e r unge i ne ri nt e r s ubj e k t i v e n Que l l eundv i s tdi eAng a bee i ne robj e k t i v e nQue l l ez ug e or dne twi r d.Di e s eAr be i ts ol l da z ube i t r a g e n,z udi e s e nEr k e nnt ni s s e nS t e l l ungne hme nundg e na ue r eAus s a g e nda z u ma c he nz uk önne n, wi es i c hdi eunt e r s uc ht e nModa l pa r t i k e l ni nBe z uga ufde nPa r a met e rEpi s t e mi z i t ä tv e r ha l t e n.Di e swi r di nAns c hl us sa ndi eAna l y s e ni nKa pi t e l7di s k ut i e r t . 2.3.2 Kontrastive Untersuchungen Wi ebe r e i t si nde rEi nl e i t ungk ur zda r g e s t e l l twur de , g i b te sb i s he rnoc hni c htv i e l ek ont r a s t i v eUnt e r s uc hung e nz ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l n. Fürde ndä ni s c hde ut s c he nS pr a c hv e r g l e i c hl i e g e nv o ra l l e m Abha ndl ung e nv o nWe s e ma nnundBa une bj e r gv or .De re r s t eAuf s a t zv onWe s e ma nn( 1 9 8 0)be f a s s ts i c hmi t Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 9 Ka t ha r i naAs mus s e n de ut s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e nf ürdi edä ni s c heModa l pa r t i k e le l l e r s . Al sGr undl a g ef ürdi eAna l y s edi e ne ne i ndä ni s c he rRoma ns o wi eAuf z e i c hnung e nmündl i c he rÄuße r ung e n. 7Di eUnt e r s uc hungi s ts t a r ka ufS y nt a xa us g e l e g t ,we s ha l bde rAuf s a t zna c h s y nt a k t i s c he nEi nhe i t e nwi eAus s a g e s a t z , Fr a g e s a t z , e t c . s t r uk t ur i e r ti s t . Di eg e f unde ne n de ut s c he nÄqui v a l e nt es i ndbi sa ufwe ni g eAus na hme na usde m Be r e i c hde rPa r t i k e l n, wobe ihi e re i nr e l a t i vwe i t e rPa r t i k e l be g r i ffa ng e we nde twi r d, de rs i c hni c htnura ufModa l pa r t i k e l nbe z i e ht . Di ez we i t eUnt e r s uc hungv onWe s e ma nn( 1 9 8 1 )be ha nde l tdi ede ut s c heModa l pa r t i k e ldo c hundi hr edä ni s c he nÄqui v a l e nt e .Di eAna l y s ef ok us s i e r ta us s c hl i e ßl i c ha ufModa l pa r t i k e l na l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt eundi s twi edi ev o r i g ena c hs y nt a k t i s c he nEi nhe i t e ns t r uk t ur i e r t . Al sAna l y s e ma t e r i a l di e nte i nTr i v i a l r oma n. De rAuf s a t ze nt s t a ndi m Ko nt e x tde rPr obl e ma t i kde sÜbe r s e t z ung s unt e r r i c ht smi tdä ni s c he nS t udi e r e nde n.Al s be s onde r e sPr obl e m de sS pr a c he npa a r e sDä ni s c h–De ut s c hne nntWe s e ma nn,da s sda s Phä no me nde rModa l pa r t i k e l nz wa ra usde rMut t e r s pr a c hebe k a nntunddi eAnz a hl und de rGe br a uc hde rPa r t i k e l ni nbe i de nS pr a c he ns e hrä hnl i c hs e i ,t r ot z de ma be rk e i ne s we g se i nePa r t i k e l s y nony mi ebe s t e he .I m Ar t i k e lwi r dno ka l smög l i c he sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürdo c hg e na nnt . 8 Ba une bj e r g s( 1 9 8 1 )k o nt r a s t i v eAna l y s ebe z i e hts i c ha ufdi ede ut s c he nPa r t i k e l ng e na u,g e r a deunde b e n.I ndi e s e rUnt e r s uc hungwi r d,wi ei nWe s e ma nnse r s t e m Auf s a t z , e i ns e hrwe i t e rPa r t i k e l be g r i ffa ng e we nde t . Al sGr undl a g edi e ntde rg l e i c heTr i v i a l r oma n wi ei nWe s e ma nnsz we i t e rUnt e r s uc hung .Ba une bj e r g sAna l y s ei s tna c hde nFunk t i ons k l a s s e ng e or dne t ,de ne ndi eunt e r s uc ht e nPa r t i k e l nj ena c hKo nt e x ta ng e hör e nk önne n. Di edä ni s c he nEnt s pr e c hung e ns t a mme na uc ha usde m Be r e i c hde rPa r t i k e l n. Di e s eUnt e r s uc hunge nt s t a nd, ä hnl i c hwi ebe iWe s e ma nn( 1 9 8 1 ) , i m Kont e x tde sFr e mds pr a c he nunt e r r i c ht sf ürFor t g e s c hr i t t e ne . I ne i ne mg e me i ns a me nAr t i k e lwi dme ns i c hBa une bj e r g&We s e ma nn( 1 9 8 3 )z ude m de rÜbe r l e g ungundda mi tv e r bunde ne nPr obl e ma t i ke i nde ut s c hdä ni s c he sPa r t i k e l wör t e r buc ha nz uf e r t i g e n.S i et he ma t i s i e r e nhi e ra uc hdi eS c hwi e r i g k e i t ,da s sdi eS pr a c he ns i c hz wa rs e hrä hnl i c hs i nd,j e doc hk e i nev ol l s t ä ndi g e n1 : 1 Äqui v a l e nt ei m Be r e i c h de rModa l pa r t i k e l nz ufinde ns i nd.ZurVe r a ns c ha ul i c hunge i ne smög l i c he nWör t e r buc he i nt r a g sv e r we nde nBa une bj e r gundWe s e ma nne i ne nVe r g l e i c hde rModa l pa r t i k e l nno kunds c ho n. Ei newe i t e r ede ut s c hdä ni s c hk o nt r a s t i v eAna l y s ea usde n1 9 8 0e rJ a hr e ns t a mmtv o n J ons s e n( 1 9 8 4 ) .Wä hr e ndBa une bj e r gundWe s e ma nni m Umf a ngi hr e rAuf s ä t z enur Ana l y s e a ns ä t z epr ä s e nt i e r e nk ö nne n,e r s t e l l tJ ons s e ni ns e i ne rEx a me ns a r be i te i neumf a s s e ndeAna l y s ede rde ut s c he nModa l pa r t i k e ldo c hundi hr e rdä ni s c he nEnt s pr e c hun- 7 We rdi ede ut s c he nÜbe r s e t z ung e ni nde nAna l y s e nv onWe s e ma nnundBa une b j e r ga ng e f e r t i g tha t ,wi r d ni c hte x pl i z i te r wä hnt . Esi s tda v ona us z ug e he n, da s ss i ev onde nAut or i nne ns e l bs ts t a mme n. 8 Aufdi ef ürdi e s eAr be i tr e l e v a nt e nEr g e bni s s ede rbe s c hr i e be ne nk ont r a s t i v e nUnt e r s uc hung e nwi r da n de ne nt s pr e c he nde nS t e l l e ni nde rqua l i t a t i v e nAna l y s enä he re i ng e g a ng e n. 2 0 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n g e n.J ons s e nsAna l y s ei s tk e i neübe r s e t z ung s l i ng ui s t i s c heAna l y s e ,s onde r ne i nes y s t e ma t i s c het he or e t i s c heGe g e nübe r s t e l l ungz wi s c he nde rde ut s c he nModa l pa r t i k e lund de ndä ni s c he n Moda l pa r t i k e l n,di ea l sÜbe r s e t z ungdi e ne nk önne n.J ons s e n be t ont e be nf a l l sme hr f a c h,da s se sk e i nee i nde ut i g e n1 : 1 Ent s pr e c hung e ng e be ,dadi ePa r t i k e l n j e we i l sunt e r s c hi e dl i c hes e ma nt i s c heundf unk t i one l l eBe r e i c hea bde c k e n,di eofti ne i ne rÜbe r s e t z ungnurt e i l we i s ez um Aus dr uc kk omme nk ö nne n( J ons s e n1 9 8 4 :1 00f . ) . Unt e ra nde r e m be s c hr e i b tJ ons s e ni ns e i ne rUnt e r s uc hungv e la l smö g l i c heEnt s pr e c hungf ürdo c h( J ons s e n1 9 8 4: 8 5 ff. ) . Di ee i nz i g ea k t ue l l e r ede ut s c hdä ni s c hk ont r a s t i v eUnt e r s uc hungz uModa l pa r t i k e l n s t a mmtv onVol l e r( 2 002 ) .Wi es c ho nbe iWe s e ma nn( 1 9 8 1 )undBa une bj e r g( 1 9 8 1 )e nt s t a nda uc hdi e s eAus a r be i t ungi m Kont e x tde sDe ut s c hunt e r r i c ht smi tdä ni s c he nS c hül e r nbz w.S t ude nt e n.Zi e ls ol l t ee ss e i n,l e t z t e ndl i c he i nez we i s pr a c hi g eWör t e r l i s t ef ür de nUnt e r r i c hte r s t e l l e nz uk önne n. Di eAna l y s eg e htv onde nde ut s c he nModa l pa r t i k e l n de nn,e t wa ,j aunds c ho na us .Al sGr undl a g edi e ne nAr t i k e la usde ut s c he nunddä ni s c he nZe i t ung e n. Di eUnt e r s uc hungi s tni c htübe r s e t z ung s l i ng ui s t i s c ha ng e l e g t . S t a t t de s s e nwur de ni m Dä ni s c he nde m Kont e x te nt s pr e c he ndepa s s e ndeBe i s pi e l ea usde ndä ni s c he nAr t i k e l nhe r a ng e z og e n. Di edä ni s c he nÄqui v a l e nt eumf a s s e nni c htnurModa l pa r t i k e l n, s onde r na uc ha nde r eMi t t e lwi ez . B. Pa r a phr a s i e r ung e n. I ndi e s e m As pe k tä hne l t di eUnt e r s uc hunga l s ode m Vo r ha be ndi e s e rAr be i t .Vol l e rbe s c hr e i b ti ni hr e rAna l y s e no ka l smög l i c he sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürs c ho n. Fürde ndä ni s c he ng l i s c he nS pr a c hv e r g l e i c hl i e g e ni nBe z uga ufdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nnurdi ebe r e i t si nv o r i g e nKa pi t e l na ng e s pr oc he ne nUnt e r s uc hung e nv on Mor t e ns e n( 2 005 , 2 006)v o r , di ea uss e i ne rDi s s e r t a t i onunde i ne m da z ug e hö r i g e nAr t i k e lbe s t e he n.Mor t e ns e nv e r we nde tde nwe i t e nBe g r i ffde sAdv e r bi a l sunde r s t e l l te i ne s y s t e ma t i s c heGe g e nübe r s t e l l ungundKa t e g or i s i e r unge i ni g e rdä ni s c he runde ng l i s c he r Adv e r bi a l e . I m Ge g e ns a t zz ude na nde r e nUnt e r s uc hung e nl i e g ts e i nFok usni c htda r a uf , Übe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ehe r a us z us t e l l e n,s onde r ndi eS y s t e mea ns i c hmi t e i na nde rz u v e r g l e i c he n.Al sMa ßs t a bv e r we nde te rdi ePa r a me t e rEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä t . Ne be nde ri mv or i g e nTe i l k a pi t e lk ur zda r g e s t e l l t e numf a s s e nde nAna l y s ez uno k ,v e l undv i s tfinde tma ni ns e i ne rUnt e r s uc hunga uc hEr k e nnt ni s s ez ude ne ng l i s c he nAdv e r b i a l e np r o b a b l y ,p e r ha p s ,ma y b e ,s ur e l yunds e e mi ng l y ,di ef ürdi ef ol g e nde nAna l y s e n we r t v ol l s e i nwe r de n. Zus ä t z l i c hz udi e s e nk ont r a s t i v e nAna l y s e n,di es i c hdi r e k tmi tModa l pa r t i k e l nbz w. Adv e r bi a l i e nbe s c hä fti g e n,g i bte sf ürda sDe ut s c hDä ni s c heundEng l i s c hDä ni s c hej ewe i l se i neumf a ng r e i c heUnt e r s uc hung ,di ede nBe r e i c hde rModa l i t ä ti m Al l g e me i ne n be t r a c ht e t . Kr üg e r( 2 001 )v e r g l e i c htdi edä ni s c he nundde ut s c he nModa l i t ä t s s y s t e meunt e rde m Ge s i c ht s punk tde rÜbe r s e t z ung s k ompe t e nzv ondä ni s c he nDe ut s c hs t ude nt e n. S i ef ühr thi e r f üre i nEx pe r i me nti m Übe r s e t z ung s unt e r r i c htdur c h.Di ev o ni hrunt e r s uc ht e nModa l i t ä t s k a t e g o r i e nr i c ht e ns i c hna c hde ni ndi e s e m Ex pe r i me nte nt de c k t e n Übe r s e t z ung s pr obl e me nde rS t ude nt e n.Di e s eUnt e r s uc hungl i e f e r te i ni g er e l e v a nt eEr g e b ni s s ei nZus a mme nha ngmi tde ri nKa pi t e l5 . 3unt e r s uc he nv e r ba l e nModa l i t ä t .Di e Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 2 1 Ka t ha r i naAs mus s e n z we i t eumf a s s e ndeUnt e r s uc hungi s tv o nDa v i ds e nNi e l s e n( 1 9 9 0)undbe f a s s ts i c hs y s t e ma t i s c hmi te i ne m Ve r g l e i c hde rg r a mma t i s c he nKa t e g o r i e n,di ei m Dä ni s c he nund Eng l i s c he nz um Aus dr uc kv onModa l i t ä tz urVe r f üg ungs t e he n.Auc hhi e rs i nde i ni g e f ürda sKa pi t e l 5 . 3i nt e r e s s a nt eAs pe k t ez ufinde n. I ns g e s a mti s tf e s t z uha l t e n,da s sdi ei ndi e s e rAr be i tunt e r s uc ht e nModa l pa r t i k e l n no k , v e l undv i s ti nde rk ont r a s t i v e nFo r s c hungmi tAus na hmev onMor t e ns e nsDi s s e r t a t i onbi s he rk a um Be a c ht ungf a nde n. Ei ni g er e l e v a nt eEr k e nnt ni s s ek önne nde nnoc ha us di e s e nUnt e r s uc hung e ng e z og e nwe r de n,di ei nde rqua l i t a t i v e nAna l y s ebe r üc k s i c ht i g t we r de n. 2 2 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 3 Methodische Vorüberlegungen zur Analyse Fürdi ef ol g e ndeAna l y s ewur de ndr e iJ ug e ndr oma neb z w.J ug e ndr oma nr e i he na usde m De ut s c he n,Eng l i s c he nundDä ni s c he nundi hr ej e we i l i g e nÜbe r s e t z ung e na us g e wä hl t . Di eAna l y s eumf a s s ta l s os o wohlTe x t e ,di ea usde m De ut s c he nundEng l i s c he ni nsDäni s c heundübe r s e t z twur de n, a l sa uc hwe l c he , di ea usde m Dä ni s c he ni nsDe ut s c heund Eng l i s c heübe r s e t z twur de n.Di e sl ä s s tni c htnurVe r g l e i c hede runt e r s uc ht e nS pr a c he n, s onde r na uc hde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nz u,wor a ufi nKa pi t e l6nä he re i ng e g a ng e n wi r d.I m De ut s c he nfie ldi eWa hla ufCo r ne l i aFunk e sRoma nTi nt e nhe r z( 2 003 ) ,de n e r s t e nBa nda usde rTi nt e nwe l t Tr i l og i e ,i m Eng l i s c he na ufChr i s t ophe rPa o l i ni sRoma nr e i heTheI nhe r i t a nc eCi r c l e , a usde rdi ee r s t e nbe i de nBä ndeEr a g o n( 2 003 )undEl de s t( 2 005 )z urAna l y s ev e r we nde twur de n,undi m Dä ni s c he nwur dede rRoma nPr i ns Fa i s a l sr i ng( 2 000)v o nBj a r neRe ut e rf ürdi eAna l y s ea us g e wä hl t . Di eWa hl fie l a usme hr e r e nGr ünde n, di ei m Fol g e nde ne r l ä ut e r twe r de n, a ufdi e s edr e i We r k e . Zunä c hs twa rdi eAus wa hle i ne rg e e i g ne t e nTe x t s or t ee s s e nt i e l l .AusGr ünde nde r unk ompl i z i e r t e r e nVe r a r be i t ungs ol l t edi eAna l y s ea ufs c hr i ftl i c he nTe x t e nba s i e r e n. Moda l pa r t i k e l ns i ndj e doc hv ora l l e mi nmündl i c he rS pr a c hez ufinde n;doc ha uc hi n di a l og i s c hg e pr ä g t e rS c hr i fts pr a c he ,a l s os c hr i ftl i c he nTe x t e nmi te i ne m hohe nGr a da n k onz e pt i one l l e rMündl i c hk e i t ,k omme ns i edur c ha ushä ufigv or( Ba une bj e r g& We s e ma nn1 9 8 3 ,Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 3 ,1 9 9 6 ,Vol l e r2 002 ) .J ug e ndl i t e r a t uri s te i nes ol c he Te x t s or t emi te i ne m hohe nGr a da nk onz e pt i one l l e rMündl i c hk e i t( Koc h& Oe s t e r r e i c he r2 007 )undbi e t e ts i c hda he rf ürdi e s eAna l y s ea n. I nne r ha l bde rJ ug e ndl i t e r a t urs t a mme ndi eunt e r s uc ht e nRoma nea usde m Ge nr e Fa nt a s y / Abe nt e ue r r o ma n.Zude ms i nda l l edr e iWe r k ei nde n2 000e rJ a hr e ne r s t v e r öf f e nt l i c htwor de n.Di e s eAs pe k t eg e wä hr l e i s t e ndi eVe r g l e i c hba r k e i tde rRe s ul t a t e .Um qua nt i t a t i va us s a g e k r ä fti g eEr g e bni s s ez ue r ha l t e n,wa re i nwe i t e r e sKr i t e r i um,da s sdi e Büc he rj ee i ne nUmf a ngv onmi nde s t e ns5 00S e i t e nha be n.Auße r de m wur dedi eAus wa hlde rTe x t edur c hi hr eZug ä ng l i c hk e i tbe e i nflus s t :Um di eAna l y s ez uv e r e i nf a c he n undz ube s c hl e uni g e n, s ol l t e ndi eTe x t e( z umi nde s ti m Dä ni s c he n)a l sEBookv e r f üg ba r s e i n, s oda s sdi eunt e r s uc ht e nModa l pa r t i k e l nübe rdi eS uc hf unk t i onde sERe a de r she r a us g e s uc htwe r de nk o nnt e n.Fürdi ee ng l i s c he nunddä ni s c he nRoma newa rdi e smögl i c h, be i m de ut s c he nRoma nwur dea uf g r undde rs t a r kbe g r e nz t e nAus wa hl a ufe i nema nue l l z ua na l y s i e r e nde , g e bunde neAus g a bede rÜbe r s e t z ungz ur üc k g e g r i ffe n. I nFunk e sRoma nTi nt e nhe r zwur de ndi ek a pi t e l e i nl e i t e nde nZi t a t ev onde rBe t r a c ht unga us g e s c hl os s e n,dadi e s ev o na nde r e nAut or e na usa nde r e nZe i t e ns t a mme n,und ofta uc ha usa nde r e n,hi e rni c htbe ha nde l t e nS pr a c he ni nsDe ut s c he( unda ns c hl i e ße nd i nsDä ni s c he )übe r s e t z twur de n. Ausde ndä ni s c he nTe x t e nwur de nnunVo r k omme nde rModa l pa r t i k e l nno k , v e l und v i s the r a us g e s uc htunda ns c hl i e ße ndunt e r s uc ht ,wi edi eBe de ut ungundFunk t i onde r Moda l pa r t i k e li m de ut s c he nbz w. e ng l i s c he nGe g e ns t üc kumg e s e t z twur de . Di eAbg r e nz ungde rModa l pa r t i k e l nv oni hr e nl e x i k a l i s c he nHomo ny me ng e s c ha ha ufGr undl a g e de ri nKa pi t e l2e r l ä ut e r t e nDe fini t i onf ürModa l pa r t i k e l n.Be i s pi e l ewi edi ef ol g e nde n Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 2 3 Ka t ha r i naAs mus s e n wur de na l s ov o nde rAna l y s ea us g e s c hl os s e n,dahi e rdi el e x i k a l i s c he nHo mo ny mev o n no k , v e l undv i s tv o r l i e g e n: ( 3 ) Pung e nv a ri kk es t o r , me nTom s k ø nne de , de rv a rpe ng eno kt i l a tk øbee ns l a v e f r i . ( RO, S . 2 3 2 ) 9 ( 4 ) Ha nr y s t e depåho v e de tno ke ng a ng . ( PÜ, I , S . 6 7 6 ) ( 5 )” Le vv e l ” , muml e deha nogs a t t eå r e r nei . ( RO, S . 5 9 ) ( 6) To ms åv ækme ne r k e ndt e , a tRa mo nsor dha v deg j or te tv i s ti ndt r y k . ( RO, S . 6 8 ) I nBe i s pi e l( 3 )ha tno kdi eBe de ut ung, g e nug ‘ ode r, a us r e i c he nd‘ , i nBe i s pi e l( 4 )be de ut e t e shi ng e g e n, noc h ‘ .Be i deBe de ut ung e nwur de nv o nde rAna l y s ea us g e s c hl os s e n.Ve li n S a t z( 5 )be de ut e ts o v i e lwi e, wohl ‘ ode r, g ut ‘ .Vi s tt r ä g tdi eBe de ut ung, g e wi s s ‘ undk a nn a uc ha l sAdv e r ba uftr e t e n; i ndi e s e m Fa l l i s te ss c hwe r e rv o nde rModa l pa r t i k e l z uunt e r s c he i de na l sda sAdj e k t i vi nBe i s pi e l( 6) .Auc hv onde rAna l y s ea us g e s c hl os s e nwur de n Fä l l e , i nde ne nv e l a l sFr a g e a nhä ng s e l v e r we nde twi r d, wi ei n: ( 7 )” J e gs i g e r , hv i sde tpa s s e ros . Vi e rj oi k k es pær r e ti nde ,v e l ? ”( RO, S . 7 2 0) Zwe i f e l ha fteFä l l ewur de ne be nf a l l sv onde rAna l y s ea us g e s c hl os s e n. 1 0Auc hv o nde r Ana l y s ea us g e s c hl os s e nwur de nKombi na t i one nde rPa r t i k e l nmi t e i na nde r( v i s t no k ,v e l no k )s o wi ef e s t eVe r bi ndung e nmi ta nde r e nWör t e r n( g o d tno k ,då r l i g tno k ,g a ns k ev i s t ) , dadi eFunk t i onde rPa r t i k e l ni ndi e s e nFä l l e ns c hwe re i nz uor dne ni s tundde r e nBet r a c ht ungde nRa hme ndi e s e rAr be i ts pr e ng e nwür de . Di eMe ng ede sAna l y s e ma t e r i a l swur def ürno ka uf5 0Vor k omme npr oRoma nbz w. Roma nr e i heundf ürv e la uf2 0Vo r k omme nf e s t g e l e g t .Fürv i s tv a r i i e r tdi eAnz a hlz wi s c he n3und1 0Vor k omme npr oRoma n( r e i he ) , dadi eModa l pa r t i k e l i ne i ni g e nde rTe xt eni c hthä ufig e rz ufinde nwa r .Dadi e s ewe ni g e nVo r k omme nv onv i s tk e i nequa nt i fiz i e r ba r e nEr g e b ni s s ez ul a s s e n, wi r dv i s ti nde rqua nt i t a t i v e nAna l y s ewe i t e s t g e he nda us g e kl a mme r t ;i nde rda r a uffol g e nde nqua l i t a t i v e nAna l y s ewi r de sj e doc hbe r üc k s i c ht i g t . Da sg e wä hl t e Me ng e nv e r hä l t ni ss t i mmti m Gr oße n und Ga nz e n mi te i ne r be i Kor pus DK1 1dur c hg e f ühr t e nS uc heübe r e i n.Hi e ri s tno k4 6 5 5 4ma lz ufinde n,v e l1 6 8 2 1 ma l undv i s t6 5 1 3ma l . Umg e r e c hne te r g i btdi e si ne t wae i nVe r hä l t ni sv on5 0: 1 8 : 7 . I ndi es e rKor pus s uc hes i ndj e doc ha uc hdi el e x i k a l i s c he nHo mo ny mede rdr e iWör t e re nt ha l t e n,s oda s sda sEr g e bni sni c hthunde r t pr oz e nt i gr e pr ä s e nt a t i vi s t ,a be rz umi nde s te i ne 9 Di e s eunda l l ef ol g e nde nBe i s pi e l es t a mme na usde mf ürdi e s eAr be i tg e wä hl t e nAna l y s e ma t e r i a l . Di ef ür di eQue l l e na ng a be nv e r we nde t e nAbk ür z ung e nk ö nne nde rBi bl i og r a fiee nt nomme nwe r de n.Fürde nde ut s c he nAus g a ng s t e x t( FO) , de ndä ni s c he nAus g a ng s t e x t( RO)unddi eÜbe r s e t z ung e nde re ng l i s c he nAus g a ng s t e x t e( PÜ I ,PÜ I I )l i e g e na uf g r undde sdi g i t a l e nDa t e i f or ma t sk e i ner e e l l e nS e i t e nz a hl e n,s onde r nv onde n Ei ns t e l l ung e nde sRe a de r sa bhä ng i g eS e i t e nz a hl e nv or .De rVe r g l e i c hba r k e i tha l be rwur def üra l l eTe x t ee i n e i nhe i t l i c he rDa r s t e l l ung s modusg e wä hl t . 1 0 Aufz we i e r s ts pä t e ri m La uf ede rAna l y s ea us s or t i e r t eFä l l ewi r di nKa pi t e l4 . 2e i ng e g a ng e n. 1 1 Kor pus DK:〈www. or dne t . dk / k or pus dk;l e t z t e rZug r i ff:2 . 9 .2 01 4; 〉 Fi l t e r :„ Bøj ni ng s f or me r :k uni ndt a s t e t f or m“ , „ Or dkl a s s e : a dv . “ . 2 4 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n Te nde nzda r s t e l l t .We nnma ndi edr e iRoma nebz w.Roma nr e i he nmi t e i na nde rv e r g l e i c ht ,i s tf e s t z us t e l l e n,da s ss i c hda sMe ng e nv e r hä l t ni sde rdr e iModa l pa r t i k e l ni nde n Übe r s e t z ung e nde rde ut s c he nunde ng l i s c he nRoma newe i t e s t g e he ndmi tde rKor pus s uc hede c k t . I m de ut s c he nRoma nfinde tma ne i nVe r hä l t ni sv on5 0: 1 8 : 9undi nde ne ng l i s c he nTe x t e ne i nVe r hä l t ni sv on5 0: 1 4 : 2 .Da sVe r hä l t ni si m dä ni s c he nRoma nwe i c ht hi e r v onmi t5 0: 5 8 : 3j e doc hs t a r ka b ,di eModa l pa r t i k e lv e lk ommthi e rv e r hä l t ni s mä ßi g de ut l i c hhä ufig e rv or . 1 2Di e s eBe oba c ht ung e ns i ndi nt e r e s s a ntunde r s t a unl i c h,dae he r z ue r wa r t e ng e we s e nwä r e ,da s ss i c hda sMe ng e nv e r hä l t ni si mo r i g i na ldä ni s c he nAus g a ng s t e x tmi tde m Kor pusde c k t , unde he rdi ei nsDä ni s c heübe r s e t z t e nTe x t ea uf g r und i hr e rk üns t l i c he nBe s c ha ffe nhe i tv om Kor pusa b we i c he n. Di ei m De ut s c he nundEng l i s c he ng e f unde ne nÄqui v a l e nt ef ürno k , v e l undv i s twur de na ns c hl i e ße ndv or wi e g e ndna c hf or ma l e n, a be rt e i l we i s ea uc hna c hf unk t i ona l e nKr i t e r i e nk a t e g or i s i e r tunda ns c hl i e ße ndhi ns i c ht l i c hi hr e rBe de ut ungundde rPa r a me t e r Epi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä ta na l y s i e r tundmi tde ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nv e r g l i c he n. Hi e r be i wur de nni c htnur , wi ei nde nme i s t e nk ont r a s t l i ng ui s t i s c he nUnt e r s uc hung e n, di r e k t eÄqui v a l e nt ez uno k , v e l undv i s tbe r üc k s i c ht i g t , s onde r na uc hunt e r s uc ht , i nwi e f e r ndi ePa r a me t e rEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä ti nde nde ut s c he nunde ng l i s c he n Be i s pi e l e ndur c hv e r s c hi e de nei mpl i z i t e r eMi t t e l , wi ez . B. Ve r bf o r me n, r e a l i s i e r twe r de n. 1 2 Fürdi eAng a bede rVe r hä l t ni s s ewur dedi eAnz a hl de rWör t e rpr oTe x tübe r s c hl a g e n. Esha nde l ts i c ha l s o l e di g l i c hum Nä he r ung s we r t e , a usde ne nj e doc hk l a r eTe nde nz e ne r s i c ht l i c hs i nd. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 2 5 4 Quantitative Analyse und Kategorisierung 4.1 Die Kategorien im Überblick I m Zug ede rAna l y s ewur de ndi eunt e r s uc ht e nde ut s c he nunde ng l i s c he nÄqui v a l e nt ei n s i e be nKa t e g o r i e ne i ng e t e i l t ,wobe ini c htj e deKa t e g or i eBe i s pi e l ea usbe i de nS pr a c he n a uf we i s t . Di es i e be na uf g e s t e l l t e nKa t e g or i e ns i nd: a .Moda l pa r t i k e l n( MP) 1 3 b .Moda l wör t e r( MW) c .Ve r ba l eModa l i t ä t( V) d.Kog ni t i v eVe r be n( KV) e .Di s k ur s ma r k e r( D) f . Moda l i t ä ta nde r sumg e s e t z t( U) g .Moda l i t ä tni c htr e a l i s i e r t( NR) I ndi ee r s t eKa t e g o r i ewur de nj e neÄqui v a l e nt ee i ng e or dne t , di e , g e na uwi eno k ,v e lund v i s t ,z urGr uppede rModa l pa r t i k e l ng e hör e n.S i ee nt hä l tnurde ut s c heMi t g l i e de r ,dae s i nde re ng l i s c he nS pr a c hek e i neModa l pa r t i k e l ng i bt .Al sGr undl a g ef ürdi eEi ns c hä t z ung , we l c hede ut s c he nWör t e ri ndi e s eGr uppeg e hör e n, di e nthi e rwi e de rdi ei nKa pi t e l 2 . 1e r l ä ut e r t eDe fini t i onf ürModa l pa r t i k e l n, di edi e s eKa t e g o r i eda nna uc hv onde rz we i t e nKa t e g or i e , de nModa l wör t e r n, a bg r e nz t . Di e s eKa t e g or i eumf a s s ta l l ede ut s c he nund e ng l i s c he nÄqui v a l e nt ef ürno k ,v e lundv i s t ,di es i c hs e ma nt i s c hg e s e he ng e na us owi e di eModa l pa r t i k e l nv e r ha l t e n, a l s oa uc hAus s a g e nübe rdi eEi ns t e l l ungde sS pr e c he r sde r Pr opos i t i ong e g e nübe rma c he n, a be ra nde r ef or ma l eEi g e ns c ha fte nbe s i t z e n, di ei m Zug e de rqua l i t a t i v e nAna l y s epr ä z i s i e r twe r de n.I nde rt r a di t i one l l e nGr a mma t i kwi r ddi e s e Ka t e g or i eofta uc he i nf a c hz ude nAdv e r bi e ng e z ä hl t . Di edr i t t eKa t e g o r i e , di ede rv e r ba l e nModa l i t ä t , umf a s s ta l l eFä l l e , i nde ne ndi eEpi s t e mi z i t ä tund/ ode rEv i de nt i a l i t ä t ,di ei m Dä ni s c he ndur c hno k ,v e lundv i s tz um Aus dr uc kk ommt ,i m De ut s c he node rEng l i s c he ndur c hVe r b f or me numg e s e t z twi r d.Di e Ma r k i e r ungde rModa l i t ä tg e s c hi e hthi e ra ufv i e l f ä l t i g eWe i s e ,u. a .dur c hModa l v e r be n, di eWa hlbe s t i mmt e rTe mpus f o r me nunddur c hdi ev e r ba l eKa t e g o r i eModus .I nv i e l e n Fä l l e ns i ndme hr e r edi e s e rMi t t e li nde rVe r b f or mk ombi ni e r t ,s oda s se i neTr e nnung di e s e rAs pe k t ei ne i nz e l neKa t e g o r i e ni ne ffiz i e ntwä r eunds t a t t de s s e ndi e s eumf a s s e nde Ka t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tg e s c ha ffe nwur de . Di eKa t e g o r i eunt e r s c he i de ts i c hdadur c hg r undl e g e ndv o nde ne r s t e nbe i de ng e na nnt e nGr uppe n, da s sdi emoda l eBe de ut ungundFunk t i onde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nhi e ri m De ut s c he nundEng l i s c he n f or ma l g e s e he n1 4übe r wi e g e ndi mpl i z i tumg e s e t z twi r d. Da she i ßt , da s sdi eVe r b f or mi m dä ni s c he nTe x tz us a mme nmi tde rModa l pa r t i k e l s t e ht , wä hr e ndi m de ut s c he nbz w. e ng1 3 Di ei nKl a mme r ng e na nnt e nAb k ür z ung e nwe r de ni nde nf ol g e nde nTa be l l e nundAb bi l dung e ns owi ei m Anha ngv e r we nde t . 1 4 Ne be ndi e s e rf or ma l e nBe t r a c ht ungde rEx pl i z i t he i twi r di nKa pi t e l6e i na nde r e r , f unk t i one l l e rBl i c k wi nk e l a ufda sKonz e ptde rEx pl i z i t he i tt he ma t i s i e r t . Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 2 7 Ka t ha r i naAs mus s e n l i s c he nGe g e ns t üc kdi eVe r bf o r ma l l e i nedi emoda l eFunk t i o nübe r ni mmt .Auc hwe nn di edä ni s c heModa l pa r t i k e li ndi e s e nFä l l e na l s oni c hte x pl i z i tz um Aus dr uc kk ommt , wä r ee sf a l s c h,hi e rv one i ne rNi c ht Re a l i s i e r ungz us pr e c he n,dadi emoda l eFunk t i on de rPa r t i k e l i m de ut s c he nbz w. e ng l i s c he nÄqui v a l e ntwe i t e s t g e he nde r ha l t e nbl e i bt . Be ide rv i e r t e nKa t e g or i eha nde l te ss i c ha uc hum dur c hVe r be na us g e dr üc k t eModal i t ä t : di ek og ni t i v e nVe r be n. Di e ss i ndVe r be n, di ePr oz e s s ede sDe nk e nsa us dr üc k e n. I n de rv or l i e g e nde nAna l y s es t e he ns i eme i s tz us a mme nmi te i ne m Pe r s ona l pr onome ni n de re r s t e nPe r s onS i ng ul a ri ne i ne rVe r ba l phr a s e . I ndi e s e nFä l l e nwe r de ndi edä ni s c he n Moda l pa r t i k e l nme i s te x pl i z i tdur c hdi eVe r bf or m umg e s e t z t . Di eKa t e g o r i ede rDi s k ur s ma r k e rumf a s s tg e s pr ä c hs s t e ue r ndes pr a c hl i c heEl e me nt e wi eFr a g e a nhä ng s e lundI nt e r j e k t i one n.De rBe g r i ffde sDi s k ur s ma r k e r swi r di m Zug e de rqua l i t a t i v e nAna l y s enä he rde fini e r tundv o nde m Be g r i ffde rModa l pa r t i k e la bg e g r e nz t . Hi e rs i nds o wohl e x pl i z i t ea l sa uc hi mpl i z i t eUms e t z ung e nde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nz ufinde n. I nde rs e c hs t e nKa t e g or i es i ndj e neFä l l ez us a mme ng e f a s s t ,i nde ne ndi eModa l i t ä t dur c ha nde r e ,ni c htde nbi s he rg e na nnt e nKa t e g o r i e nz uz uor dne ndeMi t t e le x pl i z i ta us g e dr üc k twi r d.Di e s eGr uppee nt hä l tnure ng l i s c heBe i s pi e l e ,a ufdi ei nde rqua l i t a t i v e n Ana l y s ede t a i l l i e r te i ng e g a ng e nwi r d. Di el e t z t eKa t e g o r i eumf a s s ts c hl i e ßl i c ha l l ede ut s c he nunde ng l i s c he nS ä t z e ,i ndene ndi eEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä tv o nno k ,v e lundv i s tni c hte r k e nnba rz um Aus dr uc kk ommt ,womi te i neg e wi s s e ,i nde rqua l i t a t i v e nAna l y s ez ue r l ä ut e r ndeBe de ut ung s v e r ä nde r unge i nhe rg e ht . Di ebi s he ri nde rFo r s c hung s l i t e r a t urz ufinde nde nk o nt r a s t i v e nUnt e r s uc hung e ni n Be z uga ufdä ni s c heModa l pa r t i k e l numf a s s e ni m Gr oße nundGa nz e nl e di g l i c hdi ei n de ne r s t e nbe i de nKa t e g or i e nv e r t r e t e ne nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e ,das i ea l sdi r e k t e , e x pl i z i t eEnt s pr e c hung e nz ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nbe t r a c ht e twe r de n.Er wä hnungfinde tt e i l we i s ea uc hdi eKa t e g or i ede rk og ni t i v e nVe r be n.Di ei mpl i z i t e nUms e t z ung e nwur de ni nde nb i s he r i g e nUnt e r s uc hung e nwe i t e s t g e he ndv e r na c hl ä s s i g t . 4.2 Deutsch → Dänisch, Dänisch → Deutsch Di ef ol g e ndeTa be l l ez e i g tdi eVe r t e i l ungde rde ut s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ür no kundv e la ufdi es i e be nKa t e g o r i e n. 1 5Di eÜbe r s i c hti s ti nbe i deÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nundi nne r ha l bdi e s e ra uc hi nbe i deModa l pa r t i k e l na uf g e t e i l t .Zude mi s te i neGe s a mt v e r t e i l ungpr oÜbe r s e t z ung s r i c ht ungs o wi edi eGe s a mt v e r t e i l ungde rde ut s c he n Äqui v a l e nt ei ns g e s a mta ng e g e be n. 1 5 Di eÄqui v a l e nt ef ürv i s twur de na usde nq ua nt i t a t i v e nÜbe r s i c ht e na us g e l a s s e n,dadi ewe ni g e nVor k o mme nk e i nev e r l ä s s l i c he nqua nt i t a t i v e nAus s a g e nz ul a s s e n. Am Endev onKa pi t e l4 . 2und4 . 3we r de ndi e s epa a r Be i s pi e l ej e doc hk ur zi ndi ej e we i l i g e nKa t e g or i e ne i ng e or dne t . 2 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n D → DK nok DK → D gesamt D → DK vel nok gesamt DK → D vel gesamt D MP 1 2 1 0 2 2 1 6 1 3 2 9 5 1 ( 2 9 , 3%) ( 5 0 , 0%) ( 3 6 , 1%) ( 3 2 , 0%) ( 6 5 , 0%) ( 4 1 , 4%) ( 3 8 , 9%) MW 5 5 1 0 1 5 5 2 0 3 0 ( 1 2 , 2%) ( 2 5 , 0%) ( 1 6 , 4%) ( 3 0 , 0%) ( 2 5 , 0%) ( 2 8 , 6%) ( 2 2 , 9%) V 1 2 2 1 4 1 2 2 1 4 2 8 ( 2 9 , 3%) ( 1 0 , 0%) ( 2 3 , 0%) ( 2 4 , 0%) ( 1 0 , 0%) ( 2 0 , 0%) ( 2 1 , 4%) KV 4 1 5 1 ( 9 , 8%) ( 5 , 0%) ( 8 , 2%) ( 2 , 0%) – 1 6 ( 1 , 4%) ( 4 , 6%) – – 1 ( 0 , 8%) – – 8 1 9 6 ( 1 9 , 5%) ( 5 , 0%) ( 1 4 , 8%) ( 1 2 , 0%) – D – U – NR gesamt 1 1 ( 5 , 0%) ( 1 , 6%) – – – – 6 1 5 ( 8 , 6%) ( 1 1 , 5%) 4 1 2 0 6 1 5 0 2 0 7 0 1 3 1 ( 1 0 0%) 1 6 ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) Tab. 1: Verteilung der deutschen Übersetzungsäquivalente für nok und vel auf die sieben Kategorien; absolute und relative Zahlen Di eGe s a mt v e r t e i l ungz e i g t , da s smi t3 8 , 9%me hra l se i nDr i t t e lde rde ut s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ede rKa t e g or i ede rModa l pa r t i k e l nz uz uo r dne ns i nd.Di e s eGr uppei s t s omi tdi eg r ö ßt e .Da r a uff ol g e n,di c htna c he i na nde r ,di eGr uppede rModa l wör t e rmi t 2 2 , 9% unddi eKa t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tmi t2 1 , 4%.Anv i e r t e rS t e l l es i ndmi t 1 1 , 5%j e neÄqui v a l e nt ez ufinde n, be i de ne ndi eModa l i t ä tni c hte r k e nnba rumg e s e t z ti s t . Mi t4 , 6%s t e htdi eGr uppede rk og ni t i v e nVe r be na nv o r l e t z t e rS t e l l e .I nde rKa t e g o r i e de rDi s k ur s ma r k e ri s tnure i ne i nz i g e sBe i s pi e lz ufinde n.Di e s eGr uppel i e g tda he rmi t 0, 8%a ufde ml e t z t e nPl a t z . Ga rni c htv e r t r e t e ni s ti m De ut s c he ndi eKa t e g or i ede rÄqui v a l e nt e ,be ide ne ndi eModa l i t ä tdur c hs ons t i g eMi t t e lumg e s e t z twi r d.I ns g e s a mts i nd a l s oi m De ut s c he nj e neKa t e g or i e na ms t ä r k s t e nv e r t r e t e n, di ei nde rFo r s c hung s l i t e r a t ur a l sdi r e k t e , e x pl i z i t eÄqui v a l e nt ede rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nbe ha nde l twe r de n, nä ml i c hdi eGr uppede rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nunddi ede rModa l wör t e r .Qua nt i t a t i v 1 6 Ans t e l l ev on5 0Übe r s e t z ung s ä qui v a l e nt e nf ürno ks i ndi ndi e s e rqua nt i t a t i v e nÜbe r s i c htnur4 1e r f a s s t , da ne unBe i s pi e l ena c ht r ä g l i c ha usde rAna l y s ea us g e s c hl os s e nwur de n.Di e s ewe r de ns pä t e ri m Ka pi t e lk ur ze r l ä ut e r t . Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 2 9 Ka t ha r i naAs mus s e n ni c htz uv e r na c hl ä s s i g e ni s ta uc hdi eKa t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä t , di ei nde rb i s he r i g e nFo r s c hungk a um Be a c ht ungi ndi e s e m Zus a mme nha ngf a nd. Ei nVe r g l e i c hde rbe i de nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nwi r fti nt e r e s s a nt eUnt e r s c hi e de a uf , di ei mf ol g e nde nDi a g r a mm z um Aus dr uc kk omme n: 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0% MP MW V Deutsch --> Dänisch KV D U NR Dänisch --> Deutsch Abb. 1: Prozentuale Verteilung der deutschen Übersetzungsäquivalente auf die sieben Kategorien; beide Übersetzungsrichtungen im Vergleich Zue r k e nne ni s t ,da s si nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ De ut s c hde ut l i c hme hr Moda l wör t e runda uc hme hrModa l pa r t i k e l ni m De ut s c he nv or k omme na l si nde ra nder e nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung .Da f ürg i b te swe ni g e rk og ni t i v eVe r be n,Ni c ht Re a l i s i e r ung e nundv e r ba l eModa l i t ä tundk e i neDi s k ur s ma r k e ri nde rbe s c hr i e be ne nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung .Di e sz e i g t ,da s ss i c hdi ei ns g e s a mta ms t ä r k s t e nv e r t r e t e ne nKa t e g or i e n ( Moda l pa r t i k e l nundModa l wör t e r )i nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ De ut s c h qua nt i t a t i vs og a rnoc hs t ä r k e rhe r v o r he be na l si m Ge s a mt dur c hs c hni t t . We nnma ns i c hnunnoc hdi eUnt e r s c hi e dez wi s c he nde nbe i de nModa l pa r t i k e l n no kundv e la ns i e ht ,i s tv ora l l e ma uffä l l i g ,da s sübe r5 0%de rde ut s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürv e lde rKa t e g or i ede rModa l pa r t i k e l nz uz uor dne ns i ndundnur1 0%z ur Ka t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tg e hör e n,wä hr e ndbe ide nde ut s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e nf ürno kz wi s c he ndi e s e nbe i de nKa t e g o r i e nk a um e i nqua nt i t a t i v e rUnt e r - 3 0 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n s c hi e dv o r ha nde ni s t ,dabe i dez wi s c he n2 4%und2 9%l i e g e n.Auc hhi e rhe bts i c ha l s o i m Fa l l ev onv e ldi ei ns g e s a mta ms t ä r k s t e nv e r t r e t e neKa t e g or i ede rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nnoc hs t ä r k e ra ba l si m Ge s a mt dur c hs c hni t t . Auße r de ms i nda l sÄqui v a l e ntf ür v e l de ut l i c hwe ni g e rNi c ht Re a l i s i e r ung e nz ufinde na l sf ürno k . Ausde nBe oba c ht ung e nk a nnma na l s oi ns g e s a mts c hl us s f ol g e r n,da s sdi ei nde r k ont r a s t i v e nFo r s c hung s l i t e r a t urv or wi e g e ndbe a c ht e t e nKa t e g or i e nde rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nundde rModa l wör t e r ,di ea l se x pl i z i t eÄqui v a l e nt ez ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nbe t r a c ht e twe r de n, a ms t ä r k s t e nv e r t r e t e ns i nd, wa sbe ide rBe t r a c ht ungde r Übe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ De ut s c hundde rModa l pa r t i k e lv e lnoc hde ut l i c he r z um Vo r s c he i nk ommt . Ande r s he r um z e i g tde rVe r g l e i c hmi tde rj e we i l sa nde r e nÜbe r s e t z ung s r i c ht ungbz w. Moda l pa r t i k e l a uc h, da s sdi eübe r wi e g e ndi mpl i z i t eUms e t z ung e n be i nha l t e ndeKa t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä t , di ei nde re nt s pr e c he nde nFo r s c hung s l i t e r a t urb i s he rk a um b i sg a rk e i neBe a c ht ungf a nd,qua nt i t a t i va ufj e de nFa l la uc hbe r üc k s i c ht i g twe r de nmus s . Zus ä t z l i c hz ude nbi s he rbe s c hr i e be ne nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e nf ürno kundv e l wur de ni ns g e s a mt1 3de ut s c heÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürv i s tg e f unde n. I m de ut s c he n Aus g a ng s t e x twur de nz e hnÄqui v a l e nt eg e f unde n, v o nde ne nj e we i l sz we iz urKa t e g o r i e de rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nundz ude nModa l wör t e r n, v i e rz ude nk og ni t i v e nVe r be n undj e we i l se i nÄqui v a l e ntz ude nDi s k ur s ma r k e r nundz urGr uppede rNi c ht Re a l i s i er ung e ng e hö r e n.I nde rde ut s c he nÜbe r s e t z ungde sdä ni s c he nAus g a ng s t e x t e swur de n dr e iÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürv i s tg e f unde n,v o nde ne nz we iz urGr uppede rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nunde i ne sz urKa t e g or i ede rNi c ht Re a l i s i e r ung e ng e hör e n. Zwe iv e r s c hi e de ne ,f or me l ha fteKons t r uk t i one nwur de nna c ht r ä g l i c hk ompl e t tv o n de rAna l y s ea us g e s c hl os s e n, we i lda si nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungv e r we nde t eno khi e r z wa rdi ef or ma l e n Kr i t e r i e ne i ne rModa l pa r t i k e le r f ül l t ,a l l e r di ng ss e ma nt i s c hbz w. f unk t i ona lg e s e he nwe de rEpi s t e mi z i t ä tnoc hEv i de nt i a l i t ä ta us dr üc k t .Di ee r s t edi e s e r Ko ns t r uk t i one ni s tVi ldui k k eno k… bz w. Ka nv ii k k eno k…, wof üri m de ut s c he nAus g a ng s t e x tdi ePa r t i k e lb i t t ea l sÄqui v a l e ntv e r we nde twur de , wi ei n: ( 8 )a .dt . „ Bi t t e ! S c hi c ki hnwe g . I c hk a nni hnni c htl e i de n. “( FO, S . 2 0) b .dä n. ” Vi l dui k k eno k ! S e ndha mv æk . J e gk a ni k k el i deha m. ”( FÜ, I , S . 1 1 ) ( 9 )a .dt . „ La s sunsmi tEl i norf a hr e n, Mo! “ , s a g t eMe g g i e . „ Bi t t e ! “( FO, S . 4 5 9 ) b .dä n. ” La dosk ør eme dEl i nor , Mo! ”s a g deMe g g i e . ” Ka nv i i k k eno k ? ”( FÜ, I , S . 2 3 0) I ndi e s e rf or me l ha fte nVe r bi ndungha tno kdi eFunk t i one i ne rAuffor de r ungbz w.Bi t t e . Kr y l ov a( 2 005 :8 1 f . )o r dne tno khi e ri nne r ha l bde rs ubj e k t i v e nModa l i t ä tde rs og e na nnt e na x i ol og i s c he nModa l i t ä tz u, wä hr e ndTog e b y( 1 9 7 9 : 2 0)be t ont , da s sno khi e rda sVe r hä l t ni sz wi s c he nS e nde rundEmpf ä ng e rr e g ul i e r t .Na c hTog e b ywä r eno khi e ra l s oe he r a l sDi s k ur s pa r t i k e le i nz uor dne n.I ns g e s a mtwur de ns i e be nBe i s pi e l edi e s e sKons t r uk t i ons t y psa us s or t i e r t . Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 3 1 Ka t ha r i naAs mus s e n Di ez we i t eKons t r uk t i on,di ev o nde rAna l y s ea us g e s c hl os s e nwur de ,i s tDe tmåj e g no ks i g e ! , di ei m de ut s c he nTe x tmi tNas owa s ! wi e de r g e g e be nwur de , wi ei n: ( 1 0)a .dt . „ Nas owa s ! “ , s pot t e t ee r . „ De nJ ung e nhä t t e nwi rbr a uc he nk önne n! [ …] “ ( FO, S . 4 4 4 ) b .dä n. ” De tmåj e gno ks i g e ! ”s a g deha nhå nl i g t . ” De nk næg tk unnev i g odt ha v eb r ug t . [ …] ”( FÜ, I , S . 2 2 2 ) Hi e rha tno ke i nee x pr e s s i v eFunk t i onunddr üc k tÜbe r r a s c hunga us( J a c obs e n1 9 9 2 : 1 9 ) . Na c hKr y l ov a s( 2 005 :7 6 )Ei nt e i l ungde rs ubj e k t i v e nModa l i t ä tk ö nnt ema nno ki ndi e s e m Fa l l de ra dmi r a t i v e nModa l i t ä tz uo r dne n. Di eKo ns t r uk t i onk a mi ns g e s a mtz we i ma l v or , s oda s si ns g e s a mta l s one unBe i s pi e l ev onde rAna l y s ea us g e s c hl os s e nwor de ns i nd. 4.3 Englisch → Dänisch, Dänisch → Englisch Ana l ogz uTa b .1s i e htma ni nde rf ol g e nde nTa be l l edi eVe r t e i l ungde re ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürno kundv e la ufdi es i e be nKa t e g or i e n. Da r g e s t e l l ti s twi e de rdi e Ge s a mt v e r t e i l ungs o wi edi eUnt e r s c hi e def ürdi eÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nunddi ebe i de nModa l pa r t i k e l n. 3 2 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n E → DK nok MP MW vel – 2 ( 4 , 0%) DK → E gesamt E → DK – nok – gesamt DK → E vel – – gesamt E – – 1 3 1 6 3 1 9 2 2 ( 5 , 0%) ( 4 , 3%) ( 3 2 , 0%) ( 1 5 , 0%) ( 2 7 , 1%) ( 1 5 , 7%) V 3 8 2 4 0 2 3 7 3 0 7 0 ( 7 6 , 0%) ( 1 0 , 0%) ( 5 7 , 1%) ( 4 6 , 0%) ( 3 5 , 0%) ( 4 2 , 9%) ( 5 0 , 0%) KV 7 1 3 2 0 3 2 ( 1 4 , 0%) ( 6 5 , 0%) ( 2 8 , 6%) ( 6 , 0%) ( 1 0 , 0%) D 1 ( 2 , 0%) U – – 1 1 5 ( 1 , 4%) ( 2 , 0%) ( 2 5 , 0%) 2 2 1 ( 1 0 , 0%) ( 2 , 9%) ( 2 , 0%) 1 ( 5 , 0%) 5 2 5 ( 7 , 1%) ( 1 7 , 9%) 6 7 ( 8 , 6%) ( 5 , 0%) 2 4 ( 2 , 9%) ( 2 , 9%) NR 2 2 4 6 2 8 1 2 ( 4 , 0%) ( 1 0 , 0%) ( 5 , 7%) ( 1 2 , 0%) ( 1 0 , 0%) ( 1 1 , 4%) ( 8 , 6%) gesamt 5 0 2 0 7 0 5 0 2 0 7 0 1 4 0 ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) ( 1 0 0%) Tab. 2: Verteilung der englischen Übersetzungsäquivalente für nok und vel auf die sieben Kategorien; absolute und relative Zahlen Di eGe s a mt v e r t e i l ungz e i g thi e r ,da s s ,i m Ge g e ns a t zz um De ut s c he n,i m Eng l i s c he ndi e Ka t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tmi t5 0%e i nde ut i ga ms t ä r k s t e nv e r t r e t e ni s t . Da hi nt e r l i e g e n, di c hta uf e i na nde rf ol g e nd, di eKa t e g or i ede rk og ni t i v e nVe r be nmi t1 7 , 9%unddi e de rModa l wör t e rmi t1 5 , 7%. Anv i e r t e rS t e l l ef ol g tmi t8 , 6%di eGr uppede rNi c ht Re a l i s i e r ung e n.Anv or l e t z t e rS t e l l el i e g tmi t5 , 0%di eKa t e g o r i ede rDi s k ur s ma r k e runda n l e t z t e rS t e l l es i nds c hl i e ßl i c hmi t2 , 9%j e neFä l l e , i nde ne ndi eModa l i t ä tdur c hs ons t i g e Mi t t e lz um Aus dr uc kk ommt .We l c heMi t t e ldi e ss i nd,wi r di nKa pi t e l5nä he re r l ä ut e r t . I m Eng l i s c he nni c htv e r t r e t e ni s tna t ür l i c hdi eGr uppede rModa l pa r t i k e l n,dadi e s e na c hde rhi e rv e r we nde t e nDe fini t i oni nde re ng l i s c he nS pr a c heni c hte x i s t i e r e n. I m Geg e ns a t zz um De ut s c he ns i ndi m Eng l i s c he na l s oi ns g e s a mtdi ei nde rKa t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tz ufinde nde n, übe r wi e g e ndi mpl i z i t e nUms e t z ung e nde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l ni nde rÜbe r z a hl .Di ee x pl i z i t e nRe a l i s i e r ung e ndur c hModa l wör t e rs i ndi m Eng l i s c he nqua nt i t a t i vj e doc ha uc hni c htz uv e r na c hl ä s s i g e n, wa ss i c hi mf ol g e nde nVe r g l e i c hde rbe i de nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nz e i g t . Di eUnt e r s c hi e dez wi s c he nde nbe i de nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nwe r de na uc hf ürda s Eng l i s c hedur c he i nDi a g r a mm v e r de ut l i c ht : Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 3 3 Ka t ha r i naAs mus s e n 60 % 50 % 40 % 30 % 20 % 10 % 0% MP MW V Englisch --> Dänisch KV D U NR Dänisch --> Englisch Abb. 2: Prozentuale Verteilung der englischen Übersetzungsäquivalente auf die sieben Kategorien; beide Übersetzungsrichtungen im Vergleich I nde rGr a fiki s tz ue r k e nne n,da s si nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ Eng l i s c h de ut l i c hme hrModa l wör t e ra l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ez ufinde ns i nda l si nde ra nde r e nRi c ht ung . Auc hg i bte sme hrDi s k ur s ma r k e rundNi c ht Re a l i s i e r ung e n. Da f ürg i bte s i nde rbe s c hr i e be ne nÜbe r s e t z ung s r i c ht ungde ut l i c hwe ni g e rk og ni t i v eVe r be nundweni g e rUms e t z ung e ndur c hv e r ba l eModa l i t ä t . Wä hr e nda l s oi nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ung Eng l i s c h→ Dä ni s c hdi eAnz a hlde rModa l wör t e rbe i na hez uv e r na c hl ä s s i g e ni s t ,l i e g t di eKa t e g or i ei nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ Eng l i s c hbe a c ht e ns we r ta nz we i t e rS t e l l e ,wä hr e ndbe ide rGr uppede rk og ni t i v e nVe r be nda sUmg e k e hr t ede rFa l li s t . Auc hdi eKa t e g o r i ede rv e r ba l e nModa l i t ä ti s ti nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ Eng l i s c hs c hwä c he rv e r t r e t e n,we nng l e i c hdi eAnz a hli mme rnoc h( v ora l l e mi m Ve r g l e i c hz um De ut s c he n)r e l a t i vhoc hi s t . Di e s eUnt e r s c hi e dez wi s c he nde nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nwe r f e ni nt e r e s s a nt eAs pe k t ei nBe z uga ufdi ee x pl i z i t ev s .i mpl i z i t eUms e t z ungde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l ni m Eng l i s c he nundDe ut s c he na uf . Di e swi r di nKapi t e l 6 . 1a uf g e g r i ffe nundumf a s s e nde r ör t e r t . We nnma nz ul e t z tdi eUnt e r s c hi e dez wi s c he nde nbe i de nModa l pa r t i k e l nno kund v e lbe t r a c ht e t ,i s ta uffä l l i g ,da s sz us a mme ng e r e c hne tf a s t4 0%de rÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürv e l de rGr uppede rk og ni t i v e nVe r be nz uz uor dne ns i nd, wä hr e nde sf ürno knur 3 4 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 1 0%s i nd.Da f ürg e hör e nnurg ut2 0%de rÄqui v a l e nt ef ürv e lde rKa t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä ta n,wä hr e nde shi e rf ürno kübe r5 0% s i nd.Di e s equa nt i t a t i v e nUnt e r s c hi e dez wi s c he nde nbe i de ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nwe r de ni nKa pi t e l5i m Ko nt e x t de re nt s pr e c he nde nKa t e g or i e na uf g e g r i ffe n. Zus a mme nf a s s e ndi s tf e s t z us t e l l e n, da s s , a nde r sa l si m De ut s c he n, i m Eng l i s c he nmi t de rKa t e g o r i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tdi ev or wi e g e ndi mpl i z i t eUms e t z ungde rModa l pa r t i k e l nno kundv e la ms t ä r k s t e nv e r t r e t e ni s t . J e doc hi s ti m Eng l i s c he n, v ora l l e m unt e rBe r üc k s i c ht i g ungde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungEng l i s c h→ Dä ni s c hs o wi ede rModa l pa r t i k e lv e l , a uc hdi eGr uppede rk og ni t i v e nVe r be nni c htz uv e r na c hl ä s s i g e n, di ei nde r b i s he r i g e nFor s c hungi ndi e s e mk ont r a s t i v e nZus a mme nha ngnura m Ra ndee r wä hnt wur de . I nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ Eng l i s c hi s tz ude ma uc hdi eAnz a hl de r e x pl i z i t e nRe a l i s i e r ung e ndur c hdi eGr uppede rModa l wör t e rr e l a t i vhoc h. Zus ä t z l i c hz udi e s e nqua nt i t a t i vbe s c hr i e be ne nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e nf ürno k undv e lwur de ni nde ne ng l i s c he nTe x t e nnoc hne unÄqui v a l e nt ef ürdi edä ni s c heModa l pa r t i k e lv i s tg e f unde n. I me ng l i s c he nAus g a ng s t e x twur de ns e c hsÄqui v a l e nt eg e f unde n.Hi e r v ong e hör e nf ünfz urKa t e g or i ede rk og ni t i v e nVe r be nunde i nma lwur dedi e Moda l i t ä tdur c hs o ns t i g eMi t t e l umg e s e t z t . I nde re ng l i s c he nÜbe r s e t z ungde sdä ni s c he n Aus g a ng s t e x t e swur de ndr e iÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürv i s tg e f unde n.Ei nma lwur de di eModa l i t ä twi e de rdur c hs ons t i g eMi t t e lumg e s e t z tunddi ea nde r e nz we iÄqui v a l e nt e g e hör e nz urGr uppede rNi c ht Re a l i s i e r ung e n. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 3 5 5 Qualitative Analyse I nde rnunf ol g e nde nqua l i t a t i v e nAna l y s ewe r de ndi ea uf g e s t e l l t e nKa t e g o r i e ni nha l t l i c h g e na ue rbe l e uc ht e tunddi ei ndi ej e we i l i g e nGr uppe ne i ng e or dne t e nde ut s c he nund/ ode re ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürno k ,v e lundv i s tbe z üg l i c hde rPa r a me t e r Epi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä ta na l y s i e r t .Ei nwi c ht i g e rAs pe k t ,de rhi e r be iz ube r üc ks i c ht i g e ni s t , i s t , f ürwe l c hede rdr e idä ni s c he nModa l pa r t i k e l ndi ei nde rj e we i l i g e nKat e g or i ev e r t r e t e ne nÄqui v a l e nt es t e he n, undwa sma nhi e r a us , v ora l l e mi nBe z uga ufdi e Ev i de nt i a l i t ä t ,s c hl us s f ol g e r nk a nn.Di ebe i de nS pr a c he nwe r de nz um Te i lg e t r e nntbet r a c ht e t , z um Te i l a be ra uc hmi t e i na nde rv e r g l i c he n. 5.1 Modalpartikeln Di eAbg r e nz ungde rKa t e g or i ede rModa l pa r t i k e l ng e s c hi e ht ,wi ef ürdi eunt e r s uc ht e n dr e idä ni s c he nPa r t i k e l n,a ufGr undl a g ede ri nKa pi t e l2 . 1a uf g e s t e l l t e nDe fini t i on.Wi e be r e i t se r wä hnt ,s i ndi ndi e s e rGr uppenurde ut s c heÄqui v a l e nt ez ufinde n,dae si m Eng l i s c he nk e i neModa l pa r t i k e l ng i bt .Di eg e f unde ne nde ut s c he nModa l pa r t i k e l n,di e i m Fol g e nde nbe z üg l i c hEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä ta na l y s i e r twe r de n,s i nd:s c ho n, do c h, wo hl , de nn, j a, no c hs o wi edi ePa r t i k e l k ombi na t i one nj awo hl unddo c hwo hl . Di eModa l pa r t i k e ls c ho ni s tdi ee i nz i g e ,di ea us s c hl i e ßl i c ha l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v al e ntf ürno kg e f unde nwur de .S i ei s ti ndi e s e rKa t e g or i ei ns g e s a mtmi tAbs t a nda m s t ä r k s t e nv e r t r e t e n. Di eEi g e ns c ha fte ndi e s e rModa l pa r t i k e lwe r de na nha ndde rnunf ol g e nde nBe i s pi e l ee r l ä ut e r t : ( 1 1 )a .dt . „ La s sde nWa g e nr uhi goffe n, i c hpa s ss c ho na ufi hna uf ! “ , s a g t eS t a ubfing e r , a l sModa sAut oa bs c hl i e ße nwol l t e . ( FO, S . 4 9 4 ) b .dä n. ” La dba r ebi l e ns t åå be n, j e gs k a l no kpa s s epåde n! ”s a g deS t ø v fing e r , daMov i l l el å s e . ( FÜ, I , S . 2 4 8 ) ( 1 2 )a .dä n. ” [ …]Vi s k a l l a deg a ml eGe or g ev ær e . Ha ns k a l no kbl i v es i gs e l vi g e n. [ …] ”( RO, S . 3 9 6 ) b .dt . „ [ …]Wi rwe r de nde na l t e nGe or g ei nRuhel a s s e n. Erfinde ts c ho nwi e de rz us i c h. [ …] “( RÜD, S . 2 7 3 ) ( 1 3 )a .dt . „ Esi s ts e hrwe r t v ol l , ode r ? “ , f r a g t es i e . [ …]„ J a , i c hde nk es c ho n. Ob wohl dui nk e i ne m de rKa t a l og eundVe r z e i c hni s s e , di ee sv o nwe r t v ol l e nBüc he r n g i bt , a uc hnure i nEx e mpl a rfinde nwi r s t . [ …] “( FO, S . 1 7 5 ) b .dä n. ” De ne rme g e tk os t ba r , i k k es a ndt ? ”[ …]” J o , de tt r orj e gno k . S e l v om dui kk ev i l findede nnæv nti e te ne s t ea fdek a t a l og e rogf or t e g ne l s e r , de r finde so v e rk os t ba r ebøg e r . [ …] ”( FÜ, I , S . 8 9 ) S c ho nk a nna l sModa l pa r t i k e lj ena c hKont e x tv e r s c hi e de ns t eBe de ut ung e nha be n. Zwe i di e s e rBe de ut ung s e be ne ns i ndi nde rv or l i e g e nde nAna l y s ez ufinde n. I nde ne r s t e nbe i de nBe i s pi e l e nv e r we i s tde rS e nde rmi t hi l f ede rModa l pa r t i k e l a ufdi eZuk unft. De rS e nde rdr üc k tde m Empf ä ng e rg e g e nübe re i nehoheZuv e r s i c hti nBe z uga ufde nWa hr he i t s - Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 3 7 Ka t ha r i naAs mus s e n g e ha l tde rPr opos i t i ona us .I me r s t e nBe i s pi e lg i b tde rS e nde rs og a rda sVe r s pr e c he n, da s sda sGe ä uße r t ee i nt r e t e nwi r d. De rGr a da nEpi s t e mi z i t ä ti s thi e ra l s os e hrhoc h. Neg a t i vg e s e he nk a nnde rS e nde rmi ts c ho ns oa uc hWa r nung e node rDr ohung e na us s pr e c he n( He l b i g1 9 8 8 :2 01 ff. ,Thur ma i r1 9 8 9 :1 4 6 ff. ) .Di e s eZuk unfts be de ut ungf ürdi eModa l pa r t i k e ls c ho nbe s c hr e i b ta uc hVo l l e r( 2 002 : 1 4 9 ff. )i ni hr e rk ont r a s t i v e nAna l y s eund ne nntno ka l se i nmög l i c he sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt .Ba une bj e r g& We s e ma nn( 1 9 8 3 : 1 2 2 ff. )s t e l l e ni ni hr e nÜbe r l e g ung e nbe z üg l i c hde rEr s t e l l unge i ne sPa r t i k e l wör t e r buc hs di ede ut s c heModa l pa r t i k e ls c ho nmi tde rdä ni s c he nPa r t i k e lno ka l sv e r a ns c ha ul i c he nde sBe i s pi e lg e g e nübe rundbe s c hr ä nk e ns i c hda be ia ufe be ndi e s eZuk unfts be de ut ung be i de rPa r t i k e l n. S i es t e l l e ne be ns of e s t , da s ss c ho nbz w. no ka ufdi e s e rBe de ut ung s e be ne e r mut i g e ndode rbe s c hwi c ht i g e nd, a be ra uc hdr ohe ndode rwa r ne ndv e r we nde twe r de n k a nn. I nBe i s pi e l( 1 3 )ha ts c ho ndi eBe de ut unge i ne re i ns c hr ä nk e nde nBe s t ä t i g ung .De r S e nde rs t i mmtde m Wa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i onnurunt e rVor be ha l t( o b wo hl…) z u. De rGr a da nEpi s t e mi z i t ä ti s thi e ra l s oa uc hr e l a t i vhoc h, a be rni c hts ohoc h, wi ebe i de re r s t g e na nnt e nBe de ut ungv o ns c ho n( He l bi g1 9 8 8 : 2 01 ff. , Thur ma i r1 9 8 9 : 1 4 6 ff. ) . Vol l e r( 2 002 :1 4 9 ff. )be s c hr e i btdi e s eBe de ut unga uc hi ni hr e rAna l y s e ,ne nnthi e rj e doc h ni c htno ka l smög l i c he sÄqui v a l e nt . Di e s e nbe i de nBe de ut ung s e be ne nv o ns c ho nwi r da l sg e me i ns a ma ng e s e he n, da s sda s Ge g e nt e i l z um i nde rPr opos i t i onGe ä uße r t e nz wa rdur c ha usmö g l i c hs e i nk önnt e , di e s e Be de nk e na be rwe i t e s t g e he ndbe s e i t i g twe r de n( Thur ma i r1 9 8 9 : 1 4 6 ff. ) . I nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä tk a nnma nbe i deBe de ut ung e nv ons c ho nde rs ubj e k t i v e nQue l l ez uo r dne n, dade rS e nde rhi e ra us s c hl i e ßl i c hv o ns e i ne re i g e ne nEi ns c hä t z ung s pr i c ht .Di e swi r dbe s onde r si nBe i s pi e l( 1 1 )de ut l i c h,dae i nVe r s pr e c he nnurs ubj e k t i v s e i nk a nn.Di e se r k l ä r ta uc h,wa r um s c ho na l se i nz i g ede runt e r s uc ht e nde ut s c he nModa l pa r t i k e l na us s c hl i e ßl i c ha l sÄqui v a l e ntf ürno kz ufinde ni s t . Di eModa l pa r t i k e ls c ho ni s tz wa ra bs ol utg e s e he na ms t ä r k s t e nv e r t r e t e n,r e l a t i vbet r a c ht e ts t i c htj e doc ha uc hdi ePa r t i k e ldo c hde ut l i c hhe r v o r .S i ek ommta m hä ufig s t e n a l sÄqui v a l e ntf ürv e lv or , i s ta be rz we i ma la uc ha l sEnt s pr e c hungf ürno kz ufinde n. Di e unt e r s c hi e dl i c he nVe r we ndung e nwe r de ndur c hdi ef ol g e nde nBe i s pi e l ee r l ä ut e r t : ( 1 4 )a .dä n. ” For t æl mi gom f o r l i s e t . Vi t a l e rv e l om de npor t ug i s i s k eg a l e on? ”( RO, S . 6 3 ) b .dt . „ Er z ä hl mi rv o mS c hi ffbr uc h. Hi e ri s tdo c hdi eRe dev o nde rpor t ug i e s i s c he nGa l e one ? “( RÜD, S . 5 3 ) ( 1 5 )a .dt . „ Wus s t ei c h ’ sdo c h“ , s a g t ee r . ( FO, S . 2 6 ) b .dä n. ” J e gt ænk t ede tno k , ”s a g deha n. ( FÜ, I , S . 1 4 ) Di eVe r we ndung e nv o ndo c ha l sÄqui v a l e ntf ürv e lundf ürno kunt e r s c he i de ns i c hz unä c hs tg r undl e g e ndi mS a t z modus 1 7 ,mi tde ms i ei m Zus a mme nha ngs t e he n.Dor t ,wo 1 7 Ei neg e na ue r eDa r s t e l l ungde sKonz e pt sde sS a t z modusf ol g ti nKa pi t e l 5 . 7 . 3 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n do c hf ürv e lv e r we nde twi r d,ha be nwi ri mme re i ne nI nt e r r og a t i v s a t zv or l i e g e n.I nde n be i de nFä l l e n,i nde ne ndo c hf ürno ks t e ht ,ha be nwi rhi ng e g e ne i ne ne x pr e s s i v e nS a t z , de ra nde rGr e nz ez um Ex kl a ma t i v s a t zi s t( Thur ma i r1 9 8 9 :1 1 4f . ) .Di e sa l l e i nde ut e t s c ho na ufde nUnt e r s c hi e di nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä thi n, dadur c hdi eFor m de sI nt e r r og a t i v s a t z e sde rEmpf ä ng e ra ut o ma t i s c hi ndi eBe ur t e i l ungmi te i nbe z og e nwi r d, wodur c hdi ef ürv e l f e s t g e s t e l l t eI nt e r s ubj e k t i v i t ä tz um Aus dr uc kg e br a c htwi r d. I nBe i s pi e l( 1 4 ) ,i nde m do c hf ürv e lv e r we nde twi r d,dr üc k tdi eModa l pa r t i k e la us , da s sde rS e nde rs i c hbe i m Empf ä ng e rübe rdi eRi c ht i g k e i tde rAus s a g ev e r g e wi s s e r t . Di e s eS ä t z eha be ndi eS y nt a xe i ne sAus s a g e s a t z e s ,dur c hda sFr a g e z e i c he nwi r dj e doc h de ut l i c h,da s se ss i c he be num e i neVe r g e wi s s e r ung s f r a g eha nde l t .Thur ma i r( 1 9 8 9 :1 1 6 ) be z e i c hne tdi e s e nTy pa l sa s s e r t i v eFr a g e .De rGr a da nEpi s t e mi z i t ä ti s thi e rwi e de ra l s hoc hz ube t r a c ht e n,dade rS e nde rs i c hübe rdi eRi c ht i g k e i tde rAus s a g ebe r e i t ss e hrs i c he ri s tunds i c hbe i m Empf ä ng e rl e di g l i c hBe s t ä t i g unghol t . I nBe z uga ufdi eEv i de nt i al i t ä ti s thi e r ,wi ebe r e i t se r l ä ut e r t ,di ei nt e r s ub j e k t i v eQue l l ez ue r k e nne n( He l bi g1 9 8 8 : 1 1 1 ff. ,Thur ma i r1 9 8 9 :1 1 0ff. ) .I ns e i ne rk o nt r a s t i v e nAna l y s ez urModa l pa r t i k e ldo c h ne nntJ ons s e n( 1 9 8 4 :8 5 ff. )v e la l smög l i c heEnt s pr e c hungi n,wi ee re sne nnt ,di a l og s t r uk t ur i e r e nde rFunk t i onundi ni nt e r a k t i v e rFunk t i on.Erbe z i e hts i c hhi e rni c ht a us s c hl i e ßl i c ha ufdi e s eI nt e r r og a t i v s ä t z e , s t e l l ta be ra uc ha l sBe de ut unghe r a us , da s sdi e Moda l pa r t i k e lde rS i c he r ungv onv e r mut e t e rEi ni g k e i tz wi s c he nS e nde rundEmpf ä ng e r di e nt , undda s sde rS e nde rv o m Empf ä ng e rZus t i mmunge r wa r t e t , v o ra l l e mi m Zus a mme nha ngmi tl e t z t e r e rFunk t i on. I nBe i s pi e l( 1 5 )wi r ddo c hf ürno kv e r we nde tundha te i ne ne x pr e s s i v e nCha r a k t e r . Hi e rdr üc k tde rS e nde rmi t hi l f ede rModa l pa r t i k e le i neg e wi s s eÜbe r r a s c hungi nBe z ug a ufe i nev or a ng e g a ng e neBe oba c ht ungode rEr f a hr unga us .S o wohlThur ma i r( 1 9 8 9 : 1 1 4 f . )a l sa uc hHe l bi g( 1 9 8 8 : 1 1 6 )s t e l l e ndi eThe s ea uf , da s sdi e s ee x pr e s s i v e nÄuße r ung e n s i c hi ng e wi s s e m Ma ßea uc hwi e de ra nde nEmpf ä ng e rr i c ht e nundv ondi e s e m Zus t i mmunge r wa r t e twi r d.I nde nbe i de ni ndi e s e rAna l y s ez ufinde nde nBe i s pi e l e ni s tdi e s e r Be z ugz um Empf ä ng e rj e doc ha bs ol utni c hte r k e nnba r , wa sdi eVe r we ndungv o nno ki m dä ni s c he nGe g e ns t üc kpl a us i be l ma c ht . Al sg e me i ns a meBe de ut ung s k ompone nt edi e s e rVe r we ndung e nv o ndo c hwi r dbe i He l bi g( 1 9 8 8 :1 1 9 )e i ng e wi s s e ra dv e r s a t i v e rCha r a k t e rhe r a us g e s t e l l t ,de rj e doc hi me r s t e nFa l l s c hwe re r k e nnba ri s t . I ni hr e rk ont r a s t i v e nAna l y s ez urModa l pa r t i k e ldo c hne nntWe s e ma nn( 1 9 8 1 :2 4 2 ) no kz us ä t z l i c hz ude nbe i de nbe s c hr i e be ne nVe r we ndung e na uc ha l smö g l i c he sÄqui v al e nti m Aus s a g e s a t z .We l c he sdä ni s c heÄqui v a l e nti ndi e s e nFä l l e na l sEnt s pr e c hungf ür do c ha ng e br a c hti s t , ma c hts i ev o m Adr e s s a t e n, a l s ov onde rFor ma l i t ä tde rS i t ua t i on, a bhä ng i g , wobe i s i eno ke i ne re he ri nf o r me l l e nS i t ua t i onz uor dne t . I nde rAna l y s eg i bte se i ne nAus s a g e s a t z , i nde m do c hf ürno kv e r we nde twi r d. Esi s t hi e rj e doc hni c htg a nze i nde ut i g , obdo c ha l sModa l pa r t i k e lode re he ra l sAdv e r be i nz us t uf e ni s t : Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 3 9 Ka t ha r i naAs mus s e n ( 1 6)a .dä n. ” De tv e dj e g , ”s t ønne deha nogk i g g e dei ndpåhe s t e n, “ me nj e gv i l l e no kv e nt ee nda ge l l e rt ome da ts k oha m. ”( RO, S . 2 6 4 ) b .dt . „ Da swe i ßi c h “ , s t öhnt ee runds c ha ut ez ude m Ra ppe nhi nübe r . „ Abe r i c hwür dedo c hmi tde m Be s c hl a g e nnoc he i ne node rz we i Ta g ewa r t e n. “ ( RÜD, S . 1 8 7 ) c .e ng l . “ Ik no w, ”heg a s pe d, pe e r i nga tt hehor s e , “ butIt h i nkI ’ dwa i tada yor t wot os hoehi m. ”( RÜE, S . 1 1 7 ) Ei ne r s e i t sk a nnma ndo c hhi e rs ode ut e n, da s sde rS e nde rmi t hi l f ede rPa r t i k e l s e i ne re i g e ne nMe i nungNa c hdr uc kv e r l e i ht .Ande r e r s e i t sk önnt edo c hhi e ra uc hi mS i nnev on ‚ de nnoc h/ t r ot z de m‘i nt e r pr e t i e r twe r de n;da nnwä r ee se i nAdv e r b .Di eTa t s a c he ,da s s i m dä ni s c he nAus g a ng s t e x tdi eModa l pa r t i k e ls t e htundi nde re nt s pr e c he nde ne ng l i s c he nÜbe r s e t z unge i nk og ni t i v e sVe r bbe nut z twur de , da skl a re i neMe i nung s ä uße r ung e i nl e i t e t ,s pr i c htda f ür ,do c hhi e ra l sModa l pa r t i k e lz ui nt e r pr e t i e r e n,we s ha l bda sBe i s pi e l i ndi e s eKa t e g or i ee i ng e or dne twur de . Di ede ut s c heModa l pa r t i k e lwo hlk ommti nde rAna l y s ea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt f üra l l edr e i dä ni s c he nModa l pa r t i k e l nv o r : ( 1 7 )a .dt . „ [ … ]Da si s tda s , wa sma nhör t , unddadudi c hj aoffe nba rwi e de rma l e nt s c hl os s e nha s t , i hm ni c htz ug e be n, wa se rs uc ht , ma c hei c hmi c hwo hl be s s e ra uc hs c hl e uni g s ta ufi nde nS üde n. [ …] “( FO, S .4 8 f . ) b .dä n. ” [ …]De ts i g e rma ni hv e r tf a l d, oge fte r s om duå be nba r te ndnue n g a ngha rbe s t e mtdi gf ori kk ea tg i v eha m, hv a dha ns øg e r , måj e gno kog s å he l l e r es k y ndemi ga tdr a g es y dpå . [ …] ”( FÜ, I , S . 2 6 ) ( 1 8 )a .dt . „ J a , s i c he r “ , s a g t ee r , [ …] . „ Da si s two hl di ee i nz i g eLös ung…“( FO, S . 1 9 0) b .dä n. ” J o , s e l v f øl g e l i g , ”s a g deha n[ …] . ” De te rv e l de ne ne s t el øs ni ng . ”( FÜ, I , S . 9 6 ) ( 1 9 )a .dä n. ” Ide ns a mme nhæng , ”s ne r r e deBul l , ” ha rv i v i s ti k k enog e ta tl a dehi na nde nhør e . ”( RO, S . 8 3 4 ) b .dt . „ I ndi e s e rHi ns i c ht “ , f a uc ht eBul l , „ ha be nwi rwo hl ni c ht sme hrv one i na nde rz ul e r ne n. “( RÜD, S . 5 6 5 ) Di eBe de ut ungv o nwo hli s ti na l l e ndr e iFä l l e ng l e i c h.Aus s a g e nz urEv i de nt i a l i t ä twe r de nhi e ri m De ut s c he na l s oni c htg e ma c ht . De rS e nde rs t e l l thi e re i neVe r mut ungi nBez uga ufdi eRi c ht i g k e i tde rPr opos i t i ona n,i s ts i c ha be rni c htg a nzs i c he r .De rGr a da n Epi s t e mi z i t ä ti s thi e rwi e de rr e l a t i vhoc h, a be rni c hts ohoc hwi ebe i s pi e l s we i s ebe is c ho n, da se i nehöhe r eZuv e r s i c htv onS e i t e nde sS e nde r sa us s t r a hl t( He l bi g1 9 8 8 :2 3 8 ff. ,Thur ma i r1 9 8 9 : 1 3 9 ff. ) . I nde rAna l y s ewur dee i neKo ns t r uk t i onmi two hl g e f unde n, di es i c hi nBe z uga ufdi e Ev i de nt i a l i t ä tv onde robe nbe s c hr i e be ne nVe r we ndungunt e r s c he i de t : ( 2 0)a .dä n. ” S t j å l e t , k a nma nv e l g åudf r a ? ”( RO, S . 2 3 ) 4 0 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n b .dt . „ Ge s t ohl e n, k ö nne nwi rwo hl a nne hme n? “( RÜD, S . 2 5 ) Wo hls t e hthi e ri ne i ne mI nt e r r og a t i v s a t zundwi r da l sÄqui v a l e ntf ürv e lv e r we nde t .I n Be z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä tunt e r s c he i de ts i c hdi e s eVe r we ndungni c htv o nde robe nbe s c hr i e be ne n,dade rS e nde rhi e re be ns oe i neVe r mut unga ns t e l l t .De rUnt e r s c hi e dbes t e htda r i n, da s sde rS e nde rmi t hi l f ede rI nt e r r og a t i v f o r m de nEmpf ä ng e ri ndi eBe ur t e i l ungde rS i t ua t i onmi te i nbe z i e ht( He l bi g1 9 8 8 : 2 3 8 ff. , Thur ma i r1 9 8 9 :1 3 9 ff. ) .Wi ef ürv e l be s c hr i e be n,k o mmthi e ra l s oi nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä tdi ei nt e r s ubj e k t i v eQue l l e z um Aus dr uc k . Di eZuor dnungv o nwo hlz ude nModa l pa r t i k e l ni s ti nde rFor s c hungni c hte i nhe i t l i c h,t e i l we i s ewi r de sa uc ha l sModa l wor tbe z e i c hne t .Di es y nt a k t i s c he nEi ns c hr ä nk ung e n,de ne nwo hlunt e r l i e g t ,s pr e c he nj e doc hda f ür ,wo hlz ude nModa l pa r t i k e l nz uz ä hl e n( Thur ma i r1 9 8 9 : 1 4 0) . Di eModa l pa r t i k e lde nnk ommte i ne i nz i g e sMa li nde rAna l y s ev or ,undz wa ra l s Übe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürv e l : ( 2 1 )a .dt . „ Wos ol l de nni ndi e s e rg o t t v e r l a s s e ne nEi nödee i nDor fs e i n?[ …] “( FO, S . 2 2 7 ) b .dä n. ” Hv ork a nde rv e l finde se nl a nds b yi de nneg uds f o r l a dt eudør k ?[ …] ” ( FÜ, I , S . 1 1 5 ) De nns t e hthi e ri ne i ne mI nt e r r og a t i v s a t z . De rS pr e c he rdr üc k thi e rVe r wunde r ungübe r e i nev o ni hm g e ma c ht eBe oba c ht unga usundg e htda v o na us , da s sde rEmpf ä ng e rEr k l är ung e nf ürdi e s ede mS e nde runv e r s t ä ndl i c heBe oba c ht ungg e be nk a nnundf o r de r tdi e s ee i n.Hi e rk ommta l s oi nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä te i nei nt e r s ubj e k t i v eQue l l ez um Aus dr uc k( He l bi g1 9 8 8 :1 05 ff. ,Thur ma i r1 9 8 9 :1 6 3 ff. ) .Di eModa l pa r t i k e lde nni s ta uc h Te i l v o nVol l e r s( 2 002 : 1 4 0ff. )k ont r a s t i v e rAna l y s e . S i ene nntj e doc hni c htv e l a l smö g l i c he sÄqui v a l e nt . Auc he i ne i nz i g e sMa l k ommtno c ha l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nti ndi e s e rAna l y s ev o r , undz wa re be nf a l l sf ürv e l : ( 2 2 )a .dt . „ S i e ? “[ …]„ He r r g ot t , de mnä c hs ts a g s tduno c hHe r rS t a ubfing e rz umi r . [ …] “( FO, S . 1 1 1 ) b .dä n. ” ’ De ’ ? ”[ …]” He r r e g ud, de tnæs t ebl i v e rv e l , a tdube g y nde ra tk a l de mi g’ hr . S t øv fing e r ’ . [ …] ”( FÜ, I , S . 5 8 ) Di eModa l pa r t i k e lno c hv e r we i s ta ufe t wa sZus ä t z l i c he s , oft( wi ehi e ra uc h)e t wa si nde r Zuk unftLi e g e nde s( He l bi g1 9 8 8 :1 8 7 ) .No c hwi r dt r a di t i one l lofta l sGr a dpa r t i k e lund ni c hta l sModa l pa r t i k e l e i ng e o r dne t . Ane i ne rS t e l l ei nde rAna l y s efinde nwi re i neKons t r uk t i onmi tde rModa l pa r t i k e lj a , di es i c hg r undl e g e ndv o nde nb i s he rbe s c hr i e be ne nFä l l e nunt e r s c he i de t : ( 2 3 )a .dt . „ Ei ne rme i ne rAuftr ä g eha ts i c hv e r s c hobe n, e i nBi bl i ot he k s a uftr a g , du we i ßtj a , de nBi bl i ot he k e nf e hl te si mme ra nGe l d. “( FO, S . 7 2 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 4 1 Ka t ha r i naAs mus s e n b .dä n. ” Ena fmi neopg a v e re rbl e v e tuds a t , e nbi bl i ot e k s opg a v e , duv e dj ono k , a tbi bl i ot e k e r nea l t i dma ng l e rpe ng e . ”( FÜ, I , S . 3 8 ) De rg r undl e g e ndeUnt e r s c hi e di s t , da s sdi edä ni s c hePa r t i k e lno ki m de ut s c he nAus g a ng s t e x t( we nnübe r ha upt )nuri mpl i z i tumg e s e t z ti s t .I m dä ni s c he nZi e l t e x twi r de s nä ml i c hg e me i ns a m mi tde rModa l pa r t i k e lj ov e r we nde t ,de me i g e nt l i c he nÄqui v a l e nt z um de ut s c he nj a. Di eModa l pa r t i k e lj abz w. j os i g na l i s i e r t , da s sna c hMe i nungde sS e nde r sdi ePr opos i t i ona uc hde m Empf ä ng e rbe k a nnti s t( He l bi g1 9 8 8 :1 6 5 ff. ,Thur ma i r 1 9 8 9 :1 04 ff. ) .Di edä ni s c hePa r t i k e lno kf üg tdi e s e me i neEi ns c hä t z unghi nz u,f ürwi e wa hr s c he i nl i c hde rS e nde re shä l t ,da s sde m Empf ä ng e rdi ePr opos i t i onbe k a nnti s t . Dur c hno kwi r dde mS a t zi nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z unga l s oe i nee pi s t e mi s c heBe de ut unghi nz ug e f üg t ,di ei m Aus g a ng s t e x tni c htg e g e be ni s t .Di ePa r t i k e lj ag i b tde m Aus g a ng s t e x ta l s os c hone i neg e wi s s emoda l eBe de ut ung ,di eEpi s t e mi z i t ä twi r dj e doc he r s t i m Zi e l t e x tdur c hdi ez us ä t z l i c hVe r we ndungv onno ka ddi e r t .Di eModa l i t ä tde sS a t z e s wi r di m Zi e l t e x ta l s oe x pl i z i t e rk onk r e t i s i e r t . Ne be ndi e s e ne i nz e l ne nVo r k omme nde rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nk omme ni nde r Ana l y s ez we iModa l pa r t i k e l k ombi na t i one nme hr f a c ha l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ev or , undz wa rj awo hl unddo c hwo hl . Di eKo mbi na t i onj awo hl i s ta l sÄqui v a l e ntf ürj e dede r dr e idä ni s c he nModa l pa r t i k e l nz ufinde n.Di eBe de ut ungi s ti na l l e ndr e iFä l l e ng l e i c h, de s ha l bhi e rnure i nBe i s pi e l : ( 2 4 )a .dt . „ S odi c kbi s tdununa uc hwi e de rni c ht ! “ , s a g t es i e . „ Unda l ti s tj awo hl z i e ml i c hübe r t r i e be n. “( FO, S . 4 2 1 ) b .dä n. ” S åt y ke rdunuhe l l e ri kk e , ”s a g dehun. ” Ogg a mme l e rv i s tog s år e t o v e r dr e v e t . ”( FÜ, I , S . 2 1 1 ) Dur c hj awo hls i g na l i s i e r tde rS e nde r ,da s sdi ePr opos i t i o nde mS e nde rundEmpf ä ng e r be k a nnti s t , f üg ta be re i neEi ns c hr ä nk ungi nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i o nz u. Di eBe de ut ungde rPa r t i k e lj awi r dhi e ra l s oum e i ne ne pi s t e mi s c he nBe z uge r we i t e r t( Thur ma i r1 9 8 9 : 2 1 1 f . ) . Di eModa l pa r t i k e l k ombi na t i o ndo c hwo hl i s ti nde rAna l y s eme hr f a c ha l sÄqui v a l e nt f ürv e l z ufinde n, wi ei ndi e s e m Be i s pi e l : ( 2 5 )a .dt . „ [ …]S i eha be ndo c hwo hl ni c htj e ma nda uf g e s c hl i t z t ? “( FO, S . 3 9 8 ) b .dä n. ” [ …]Deha rv e l i kk es pr æt t e te ne l l e ra nde nop? ”( FÜ, I , S . 2 00) Di eBe de ut ungv o ndo c hwo hli s twe i t e s t g e he ndi de nt i s c hmi tde rv onj awo hl . De rS e nde rg e htda v ona us ,da s sde m Empf ä ng e rde rS a c hv e r ha l tbe k a nnti s t ,f üg ta be rdur c h wo hl e i neEi ns c hr ä nk ungi nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l thi nz u. De m Empf ä ng e rwi r d da mi te i neg r öße r eMög l i c hk e i tz ug e s t a nde n,de mS e nde rz uwi de r s pr e c he n,a l swe nn do c hode rj ae i nz e l nv e r we nde twe r de n, wome i s tZus t i mmunge r wa r t e twi r d( Thur ma i r 1 9 8 9 : 2 1 8 ff. ) . 4 2 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n Zus a mme nf a s s e ndbe t r a c ht e twi r dmi tde nde ut s c he nModa l pa r t i k e l ne i ne he rhohe r Gr a da nEpi s t e mi z i t ä tz um Aus dr uc kg e br a c ht ,wobe imi ts c ho ndi ehöc hs t eZuv e r s i c ht a us g e dr üc k twi r d. I nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä tv e r ha l t e ns i c hdi eModa l pa r t i k e l ns e hr unt e r s c hi e dl i c h. Zum Te i lk a nndi e s e l bede ut s c heModa l pa r t i k e lj ena c hBe de ut ungv e r s c hi e de neGr a dev onEv i de nt i a l i t ä ta us dr üc k e nundda dur c hf ürme hr e r ede rdr e idä ni s c he nModa l pa r t i k e l ns t e he n.Eswi r dhi e r a usk l a re r s i c ht l i c h,da s se sk e i nek ompl e t t e n 1 : 1 Ent s pr e c hung e nz wi s c he nde nModa l pa r t i k e l ni nde nbe i de nS pr a c he ng i b t ,dadi e e i nz e l ne nModa l pa r t i k e l ni nde nS pr a c he nunt e r s c hi e dl i c heBe de ut ung s be r e i c hea bde c k e n, di es i c ht e i l we i s eübe r l a ppe n, t e i l we i s ea be ra uc hv one i na nde ra b we i c he n( J ons s e n 1 9 8 4: 1 00f . ) . 5.2 Modalwörter Di eKa t e g o r i ede rModa l wör t e ri s ts c hwe rz ude fini e r e nundv onde nModa l pa r t i k e l na bz ug r e nz e n, dadi e s eofti ne i ne rGr uppez us a mme ng e f a s s twe r de n. Aus g e he ndv o nde ri n Ka pi t e l2 . 1g e g e be ne nDe fini t i onf ürModa l pa r t i k e l nl a s s e ns i c hdi ef ol g e nde nf or ma l e n Unt e r s c hi e dez wi s c he nModa l wör t e r nundModa l pa r t i k e l nhe r a us s t e l l e n:Er s t e nss i nd Moda l wör t e rs y nt a k t i s c hfle x i bl e r , das i ea uc hi m Vo r f e l ds t e he nk ö nne n. Zwe i t e nsk önne ns i ea uc hi s ol i e r ti m Ei nwor t s a t za uftr e t e n( Thur ma i r1 9 8 9 : 1 4 ) . I nde rg e r ma ni s t i s c he nLi ng ui s t i kwi r dj ena c hAns a t zz wi s c he nAdv e r bi e nundModa l wör t e r nunt e r s c hi e de n,wä hr e nda nde r eAns ä t z edi eModa l wör t e rz ude nAdv e r bi e n z ä hl e n. Di eAbg r e nz ungv onModa l wör t e r nde nAdv e r bi e ng e g e nübe rg e s c hi e hti m Gr oße nundGa nz e na uf g r undv o ns e ma nt i s c he nKr i t e r i e n.Mi t hi l f ev o nModa l wör t e r n wi r d,i m Ge g e ns a t zz ude nübr i g e nAdv e r bi e n,s ubj e k t i v eModa l i t ä ta us g e dr üc k t .Da s he i ßt , de rS e nde rg i btda mi ts e i neEi ns c hä t z ungi nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l t( Epi s t e mi z i t ä t )ode rs e i nee mo t i ona l eHa l t ungi nBe z uga ufdi ePr opos i t i on, i nde rdi e s eModa l wör t e rs t e he n,a n.S e ma nt i s c hg e s e he nunt e r s c he i de ns i c hModa l wör t e ra l s oni c ht v onModa l pa r t i k e l n. De rUnt e r s c hi e dl i e g ti nde na nf a ng se r l ä ut e r t e nf or ma l e nKr i t e r i e n ( He l bi g& He l bi g1 9 9 0:1 2 ff. ,Thur ma i r1 9 8 9 :1 4 ff. ) .Di ei ndi e s e rAna l y s eg e f unde ne n Moda l wör t e rs i g na l i s i e r e na l l eEpi s t e mi z i t ä t . Di ede ut s c he nModa l wör t e r ,di ei m La uf ede rAna l y s eg e f unde nwur de n,s i nd:b e s t i mmt ,v i e l l e i c h t ,s i c he r / s i c he r l i c h,wa h r s c he i nl i c h,o ffe nb a rundwi r k l i c h.I m Eng l i s c he n wur de ndi eÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ep r o b a b l y ,s ur e / s ur e l y ,p e r ha p s ,ma y b eunda l lr i g h t g e f unde n. Di e s ede ut s c he nunde ng l i s c he nModa l wör t e rv e r ha l t e ns i c hs e hrunt e r s c hi e dl i c hbe z üg l i c hde se pi s t e mi s c he nGr a de s , de ns i ea us dr üc k e n. Ma nk a nns i ea l s oda na c hs or t i er e n,wi ev i e lS i c he r he i ts i ei nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i ona us dr üc k e n.Da sde ut s c heModa l wor tv i e l l e i c h tunddi ee ng l i s c he nWör t e rp e r ha p sundma y b e s t e he nda be ig a nzunt e n, dur c hs i ewi r de i nez i e ml i c hg r oßeUns i c he r he i tz um Aus dr uc k g e br a c ht : Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 4 3 Ka t ha r i naAs mus s e n ( 2 6 )a .dä n. Etk r usv a ndk unnede tv e l bl i v et i l . ( RO, S . 2 4 7 ) b .dt . Vi e l l e i c h tk onnt es og a re i nBe c he rWa s s e rda be i he r a us s pr i ng e n. ( RÜD, S . 1 7 6 ) c .e ng l . Ma y b ehec o ul da tl e a s tg e tac upofwa t e r . ( RÜE, S . 1 1 0) ( 2 7 )a .dä n. De tv a rno kde r f or , ma ns åg odtk unnel i deha m. ( RO, S . 3 04 ) b .e ng l . Pe r ha p st ha twa st her e a s onTom l i k e dhi ms omuc h. ( RÜE, S . 1 3 5 ) Vi e l l e i c h ts i g na l i s i e r tl a utHe l b i g&He l bi g( 1 9 9 0:2 7 0ff. )e i neuns i c he r eVe r mut ung .Di e Pr opos i t i onk a nnz wa rdur c ha usde rWa hr he i te nt s pr e c he n,Zwe i f e ls i ndj e doc hni c ht a us g e s c hl os s e n. Mor t e ns e n( 2 005 :1 7 2 ,2 006 :9 2 ff. )t e i l ti ns e i ne rk ont r a s t i v e nAna l y s edi ev o ni hm unt e r s uc ht e ne ng l i s c he nAdv e r bi a l ei ne pi s t e mi s c hunde v i de nt i e l le i n.Ma y b eundp e r ha p sor dne te rbe ide ne pi s t e mi s c he nAdv e r bi a l e ne i nunds a g te be nf a l l sa us , da s ss i ee i ne nmi ni ma l e nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tbe s i t z e n.De rUnt e r s c hi e dz wi s c he nde nbe i de n Wör t e r nl i e g tl a utMor t e ns e nl e di g l i c hi nde rs t i l i s t i s c he nVe r we ndung ;p e r ha p si s te t wa s f or me l l e ra l sma y b e .Ans ons t e ns i nds i ea l sk ompl e t ts y nony mz ube t r a c ht e n.Vi e l l e i c h t , p e r ha p sundma y b ewur de na l sÄqui v a l e nt ef ürno kundv e lg e f unde n, s i ema c he nk e i ne Aus s a g e ni nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä t . Da sde ut s c heModa l wor twa h r s c he i nl i c hs o wi edi ee ng l i s c heEnt s pr e c hungp r o b a b l y dr üc k e ns c hone i nemi t t l e r eS i c he r he i ti nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i o na us : ( 2 8 )a .dt . I nMosZi mme rbr a nnt ek e i nLi c ht , wa h r s c he i nl i c ha r be i t e t ee rnoc h, [ …] . ( FO, S . 1 3 5 ) b .dä n. De rv a rmør k ti Mosv ær e l s e , ha na r be j de dev e l e ndnu, [ …] . ( FÜ, I , S . 6 9 ) ( 2 9 )a .dä n. De nl i l l ema ndme dde tl a ng ehå rhoppe romk r i ngogg i v e rl y def r as i g , de rno ks k a l opf a t t e ss o ms a ng . ( RO, S . 7 9 7 ) b .e ng l . Thel i t t l ema nwi t ht hel ongha i rj umpsa r ound, ut t e r i ngs oundst ha t a r ep r o b a b l yme a ntt obeas o ng . ( RÜE, S . 3 5 4 ) La utHe l bi g&He l bi g( 1 9 9 0: 2 7 8 f . )s i g na l i s i e r twa h r s c he i nl i c h, da s sde rS e nde rdi ePr opos i t i o nf ürmö g l i c hhä l t ,s i ea be ra uc hg e na us og utunwa hrs e i nk a nn.Di eCha nc e ,da s s di ePr opos i t i onde rWa hr he i te nt s pr i c ht , l i e g ta l s oe t wabe i 5 0%. Mor t e ns e n( 2 005 : 1 7 2 , 2 006 : 8 6 ff. )or dne tdi ee ng l i s c heEnt s pr e c hungp r o b a b l ye be nf a l l sde ne pi s t e mi s c he nAdv e r bi a l e nz uunds pr i c htde m Moda l wor te i ne nmi t t l e r e n Gr a da nEpi s t e mi z i t ä tz u.Unt e rde ne ng l i s c he nModa l wör t e r ni s tp r o b a b l ymi tAbs t a nd a ms t ä r k s t e nv e r t r e t e n, v ora l l e mi nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ Eng l i s c h. I nBe z uga ufEv i de nt i a l i t ä tv e r ha l t e ns i c hbe i deWö r t e rwi e de r um ne ut r a l ,we s ha l b s i ea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürno kundv e l g e f unde nwe r de nk onnt e n. 4 4 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n HoheZuv e r s i c htwi r di m De ut s c he ndur c hb e s t i mmt ,s i c he r ( l i c h) ,o ffe nb a rundwi r k l i c hs o wi ei m Eng l i s c he ndur c hs ur e ( l y )unda l l r i g h ta us g e dr üc k t . Zunä c hs tz ude nde ut s c he nModa l wör t e r n: ( 3 0)a .dt . „ S i c he r . I r g e ndwa sfindei c hb e s t i mmt “ , s a g t ee r , [ …] . ( FO, S . 41 ) b .dä n. ” S e l v f øl g e l i g . J e gs k a l no kfindenog e t , ”s a g deha n, [ …] . ( FÜ, I , S . 2 2 ) ( 3 1 )a .dä n. Ha ns k a l a ns t r e ng es i gf ora tg e nk a l des i ghe nde ss t e mme , ogha ns i g e r t i l s i gs e l v , a tde tno ke r , f or di ha nha rs e tde tme s t ea fv e r de nogopl e v e t me r ee nds i nmorogde nf e des e norLope zt i l s a mme n. ( RO, S . 1 8 5 f . ) b .dt . Erg i bts i c hg r o ßeMühe , i hr eS t i mmez uhör e n, unde rs a g ts i c h, da s sa l l e ss i c he rda r a nl i e g t , da s se rf a s tdi eg a nz eWe l tg e s e he nundme hre r l e btha t a l ss e i neMut t e rundde rf e t t eS e ñorLope zz us a mme n. ( RÜD, S . 1 3 5 f . ) ( 3 2 )a .dt . „ De rAut orl e btnoc h, s o we i ti c hwe i ß, a be ro ffe nb a rha te rni ee t wa sunt e r nomme n, da mi ts e i nBuc hne ua uf g e l e g twi r d[ …] . “( FO, S . 1 7 7 ) b .dä n. ” S åv i dtj e gv e d, l e v e rf or f a t t e r e ne ndnu, me nha nha rv i s ti k k ef or e t a g e t s i gnog e tf ora tf ås i nbogg e nudg i v e t[ …] . ”( FÜ, I , S . 9 0) ( 3 3 )a .dt . „ [ …]Eswi r dwi r k l i c hZe i t , da s sduwi e de rna c hHa us ek omms t , be v ordu v o l l e ndswunde r l i c hwi r s t . “( FO, S . 5 5 2 ) b .dä n. ” [ …]Dumåv i s the l l e r es ea tk o mmehj e m, i nde ndubl i v e rhe l tmær kv ær di g . ”( FÜ, I I , S . 1 0) Be s t i mmtk ommti nde rAna l y s enure i nma l v or . Dur c hdi eVe r we ndungde sModa l wor t s s i g na l i s i e r tde rS e nde r ,da s sdi ePr opos i t i onmi ta nS i c he r he i tg r e nz e nde rWa hr s c he i nl i c hk e i tde rWa hr he i te nt s pr i c ht .ZurEv i de nt i a l i t ä tma c htda sWor twi e de r um k e i ne Aus s a g e n( He l b i g&He l bi g1 9 9 0: 9 8 ff. ) . Da sModa l wor ts i c he r ( l i c h)dr üc k te i neVe r mut ungv o nS e i t e nde sS e nde r smi tg a nz g e r i ng e m Uns i c he r he i t s g r a di nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i ona us( He l b i g&He l bi g1 9 9 0: 1 9 6 ff. ) . Esk ommtv o na l l e nde ut s c he nModa l wör t e r nmi tAbs t a nda m hä ufig s t e nv o r , v ora l l e ma l sÄqui v a l e ntf ürno ki nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ De ut s c h.Auc hdi e s e sModa l wor tma c htk e i neAus s a g e ni nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä t ; e si s ta l sÄqui v a l e ntf ürno kundv e l z ufinde n. Offe nb a rundwi r k l i c h( Be i s pi e l e( 3 2 )und( 3 3 ) )k omme ni nde rAna l y s ej e we i l se i nma lv o r .Mi to ffe nb a rwi r da us g e dr üc k t ,da s sde rS e nde ra uf g r undv onä uße r e nWa hr ne hmung e node rBe s t i mmung e nz ude rEi ns c hä t z ungk ommt ,da s sdi ePr opos i t i onmi t a nS i c he r he i tg r e nz e nde rWa hr s c he i nl i c hk e i tde rWa hr he i te nt s pr i c ht . De rGr a da nEpi s t e mi z i t ä ti s thi e ra l s os e hrhoc h, undi m Ge g e ns a t zz ude nb i s he rbe s c hr i e be ne nModa l wör t e r nma c htdi e s e sWor ta uc hAus s a g e nz urEv i de nt i a l i t ä t , i nde me sa ufe i neobj e k t i v e Que l l ev e r we i s t( He l b i g& He l bi g1 9 9 0:1 7 6 f . ) .Di e ss pi e g e l ts i c ha uc hi nde rdä ni s c he n Übe r s e t z ungwi de r , wodi ee be nf a l l se i neobj e k t i v eQue l l es i g na l i s i e r e ndeModa l pa r t i k e l v i s tv e r we nde twur de . Wi r k l i c h( Be i s pi e l( 3 3 ) )dr üc k ta us ,da s sde rS pr e c he rdi ePr opos i t i ona l swa hrbe ur t e i l tundhi e r f ürob j e k t i vna c hpr üfba r eBe we i s ez ufinde ns i nd.Wi rha be nhi e ra l s oe i Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 4 5 Ka t ha r i naAs mus s e n ne nma x i ma l e nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tundda sModa l wo r tv e r we i s twi eo ffe nb a ra uc ha uf e i neob j e k t i v eQue l l e( He l bi g&He l bi g1 9 9 0: 2 8 1 ) . De me nt s pr e c he ndwur dee si m Dä ni s c he na uc hmi tv i s tübe r s e t z t . Zul e t z tz we iBe i s pi e l ef ürdi ebe i de ne ng l i s c he nModa l wör t e rmi tde m höc hs t e n Gr a da nEpi s t e mi z i t ä t , s ur e ( l y )unda l l r i g h t : ( 3 4 )a .e ng l . “ Andt hedr a g ons ? ”hea s k e d. “ Wha toft he m?S ur e l yt he ywe r e n ’ ta l l k i l l e d. ”( PO, I , S . 5 1 ) b .dä n. ” Ogdr a g e r ne ? ”s pur g t eha n. ” Hv a dme dde m?Dek a nv e l i kk ea l l es a mme nv ær ebl e v e tdr æb t ? ”( PÜ, I , S . 1 09 ) ( 3 5 )a .dä n. ” J e gs k a l no kfindede ng a ml ek æl l i ng , ”s a g deha n, [ …] . ( RO, S . 1 2 4 ) b .e ng l . “ I ’ l l findt heol dha ga l l r i g h t , ”hes a i d. ( RÜE, S . 5 5 ) S ur e ( l y )i s tdi ee ng l i s c heEnt s pr e c hungz um de ut s c he ns i c he r ( l i c h)undha tde me nt s pr e c he nddi eg l e i c heBe de ut ung .Mor t e ns e n( 2 006 : 9 6 f . )or dne ts ur e l y , wi es c ho ndi ea nde r e nbe s c hr i e be ne ne ng l i s c he nModa l wör t e r ,be ide ne pi s t e mi s c he nAdv e r bi a l e ne i nund s pr i c hti hm e i ne nma x i ma l e nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tz u.Wi ea uc hda sde ut s c heModa l wor ts i c he rma c hte sk e i neAus s a g e ni nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä t ; e sk ommta l sÄqui v a l e ntf ürno kundv e l v or . Al lr i g h tk ommte i ne i nz i g e sMa li nde rAna l y s ev or ,undz wa ra l sÜbe r s e t z ungf ür no k .Da sOx f or dEng l i s hDi c t i ona r yg i b ta l sBe de ut ung e nf ürda sModa l wor tunt e ra nde r e m di eBe de ut ung, c e r t a i nl y ‘a n. 1 8Mi ta l lr i g h twi r da l s oe i nhohe rGr a da nZuv e r s i c hta us g e dr üc k t .De rS e nde rg i btde m Empf ä ng e rhi e rda sVe r s pr e c he n,da s sdi ePr opos i t i onde rWa hr he i te nt s pr i c htbz w. e nt s pr e c he nwi r d. Da sModa l wor ti s ti ns e i ne rBe de ut unga l s omi tde rde ut s c he nModa l pa r t i k e ls c ho nv e r g l e i c hba r ,di ea uc hi nde re nt s pr e c he nde nde ut s c he nÜbe r s e t z ungv e r we nde twi r d.Al lr i g h tv e r we i s ta ufe i nes ubj e kt i v eQue l l e . Di ei nde rAna l y s eg e f unde ne nde ut s c he nunde ng l i s c he nModa l wör t e rumf a s s e n, wi eg e z e i g twur de ,e i neg r oßeS pa nnwe i t ei nBe z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä t ,v onUns i c he r he i tb i sS i c he r he i ts i g na l i s i e r e nd. Di eme i s t e nv oni hne nma c he nk e i neAus s a g ei nBe z ug a ufdi eEv i de nt i a l i t ä t .De me nt s pr e c he nds i nds i eofta l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ür me hr e r ede rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nz ufinde n. 5.3 Verbale Modalität Di eKa t e g o r i ede rv e r ba l e nModa l i t ä ti s ti nha l t l i c hs e hrb r e i tg e f ä c he r t .Moda l i t ä tk a nn i m Zus a mme nha ngmi tVe r bf o r me na ufme hr e r ev e r s c hi e de neWe i s e nz um Aus dr uc k k omme n. S o wohli m De ut s c he na l sa uc hi m Eng l i s c he nwur de nme hr f a c hModa l v e r be n 1 8 Ox f or dEng l i s hDi c t i ona r yOnl i ne :〈www. oe d. c o m/ v i e w/ Ent r y / 5 4 8 5 ? r e di r e c t e dFr om=a l l +r i g ht #e i d〉 ( l e t z t e rZug r i ff: 2 1 . 9 . 2 01 4 ) . 4 6 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n a l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt eg e f unde n.Da sDe ut s c hev e r f üg tz ude m übe rde nModus Ko nj unk t i v ,dur c hde na ufg r a mma t i s c heWe i s emoda l eBe de ut ung e na us g e dr üc k twe r de nk önne n.Mi tde m Konj unk t i vIwi r dme i s ti ndi r e k t eRe dewi e de r g e be n,mi tde m Ko nj unk t i vI Iwe r de ni r r e a l eS a c hv e r ha l t eg e s c hi l de r t .I m Eng l i s c he nwi r dde rModus Ko nj unk t i vz wa r , wi ei nKa pi t e l2g e s c hi l de r t , s e l t e nv e r we nde t , hi e rg i b te sj e doc ha nde r eMi t t e l , um i ndi r e k t eRe deundI r r e a l i s k ons t r uk t i one nz ubi l de n, nä ml i c hTe mpus v e r s c hi e bung e nundde nKondi t i ona l i s .Kons t r uk t i one n,di ef or ma lg e s e he nme i s t e nsde m Te mpusFut urz ug e r e c hne twe r de n, i nde nhi e rg e f unde ne nFä l l e nj e doc ha uc hode rv i e l l e i c hts og a rv or de r g r ündi gModa l i t ä tz um Aus dr uc kb r i ng e n, s i ndz ude ma uc hi nbe i de n S pr a c he nz ufinde n.Eswi r da uc hz us e he ns e i n,da s si nbe i de nS pr a c he noftme hr e r e di e s e rAus dr uc k s mi t t e lf ürModa l i t ä ti ne i ne rVe r bf or mk omb i ni e r ts i nd.Wi ebe r e i t si n Ka pi t e l4g e s c hi l de r t , s i nddi eme i s t e ni ndi e s e rKa t e g or i ev e r t r e t e ne nUms e t z ung e nf or ma la l si mpl i z i tz ube t r a c ht e n,daa uc hi me nt s pr e c he nde ndä ni s c he nTe x te i nemoda l e Ve r b f or mv e r we nde twi r d,di edor tj e doc hmi te i ne rde rdr e iunt e r s uc ht e ndä ni s c he n Moda l pa r t i k e l nk o mbi ni e r ta uftr i t tundg e me i ns a m mi ti hrdi eModa l i t ä tde rAus s a g e a us dr üc k t .I m de ut s c he nbz w.e ng l i s c he nGe g e ns t üc kübe r ni mmtdi eVe r bf o r ma l l e i ne di eAuf g a be , di eModa l i t ä tz um Aus dr uc kz ubr i ng e n,we s ha l bdi eKo ns t r uk t i ona l si mpl i z i t e rz ube t r a c ht e ni s t .Esg i bti ndi e s e rKa t e g or i ej e doc ha uc he i ni g eUms e t z ung e n, di ea l se x pl i z i te i nz uo r dne ns i nd. Zunä c hs twi r dnune r l ä ut e r t ,a ufwe l c heWe i s eModa l i t ä tdur c hdi ei nde rAna l y s e g e f unde ne nModa l v e r be nz um Aus dr uc kk ommtundwe l c heBe de ut ung s e be ne ndi e s e a bde c k e n. I ndi e s e rAna l y s ewur de ndi eModa l v e r be ns o l l e n, müs s e n, k ö nne nundd ür f e n a l sde ut s c heÄqui v a l e nt eg e f unde n.I nde ne ng l i s c he nTe x t e ns i nddi eVe r be ns ha l l / s ho ul d,mus t ,c a n,ma y / mi g h tundo ug h tt oz ufinde n.Di eModa l v e r be nk ö nne nj ena c h Ko nt e x ts o wohl e pi s t e mi s c hea l sa uc hni c ht e pi s t e mi s c heModa l i t ä ta us dr üc k e n. I ne pi s t e mi s c he rVe r we ndungs i g na l i s i e r e n di eModa l v e r be n,g e na us owi eModa l pa r t i k e l n, Ei ns c hä t z ung e ni nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i on.Di eni c ht e pi s t e mi s c heModa l i t ä tumf a s s tdi eS i g na l i s i e r ungv o nEr l a ubni s s e nundAuffo r de r ung e n( me i s t a l sde ont i s c heModa l i t ä tbe z e i c hne t )s o wi ev o nFä hi g k e i t e nundDi s pos i t i one n( ofta l s dy na mi s c heModa l i t ä tbe z e i c hne t )( Di e wa l d1 9 9 9 , Pa l me r1 9 8 6) . 1 9Di ei nde rAna l y s eg e f unde ne ne ng l i s c he nModa l v e r be ndi e ne na l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt es o wohlf ürno k a l sa uc hf ürv e l , wa st e nde nz i e l lda f ürs pr i c ht , da s ss i es i c hne ut r a li nBe z uga ufdi eAng a bev onEv i de nt i a l i t ä tv e r ha l t e n. I m De ut s c he ns i ndl e di g l i c hdr e iKons t r uk t i one nz ufinde n, i nde ne nda sModa l v e r b a ns i c he i nee pi s t e mi s c heBe de ut ungs i g na l i s i e r tunds omi tdi eBe de ut ungde rdä ni s c he n Moda l pa r t i k e l z umi nde s tt e i l we i s ez um Aus dr uc kbr i ng t : 1 9 Di eUnt e r t e i l ungundTe r mi nol og i ef ürv e r s c hi e de neTy pe nv onModa l i t ä ti s tj ena c hAns a t zs e hrv e r s c hi e de n,wi ebe r e i t si nKa pi t e l2 . 1a ng e de ut e t .Aufdi eunt e r s c hi e dl i c he nKl a s s i fiz i e r ung e ni nBe z uga ufdi e Moda l v e r be nk a nna ndi e s e rS t e l l eni c htnä he re i ng e g a ng e nwe r de n. Di ehi e rv or l i e g e ndeAna l y s ebe s c hr ä nk t s i c hda he ra ufdi eg r obeUnt e r t e i l ungi ne pi s t e mi s c hundni c ht e pi s t e mi s c h. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 4 7 Ka t ha r i naAs mus s e n ( 3 6)a .dt . We s we g e nk o nnt eZa ube r z ung ee i ns c hl e c ht e sGe wi s s e nha be n?( FO, S . 5 2 8 ) b .dä n. Hv a ds k ul l ev e l k unneg i v eS øl v t ung edå r l i gs a mv i t t i g he d?( FÜ, I , S . 2 6 6 ) ( 3 7 )a .dä n. ” [ …]Fo r s t å rdu, l i v e t så r s a gmåv e l finde si a l t i ng smi dt e . [ …] “( RO, S . 1 6 4 ) b .dt . „ [ …]Ve r s t e hs tdu, de rUr s pr ungde sLe be nsmus si nde rMi t t ea l l e rDi ng el i e g e n. [ …] “( RÜD, S . 1 2 1 f . , He r v or he bungi m Or i g i na l ) ( 3 8 )a .dt . „ Aufj e de nFa l l müs s t e nS i es i c hmi tCa pr i c or nbe s t e nsv e r s t e he n. [ …] “ ( FO, S . 2 2 2 ) b .dä n. ” J e ge ri hv e r tf a l ds i k k e rpå , a tDeno ks k a l k ommeg odtuda fde tme d Ca pr i c or n. [ …] ”( FÜ, I , S . 1 1 3 ) I me r s t e nBe i s pi e l dr üc k tk o nnt ee i neVe r mut ungode rMög l i c hk e i ta us . De rS e nde rf r a g t s i c hhi e r ,we l c heGr ündee smög l i c he r we i s ef ürdi ev or l i e g e ndeS i t ua t i o ng e be nk önnt e . I mz we i t e nBe i s pi e lhi ng e g e nwi r ddur c hmus se i nehoheGe wi s s he i ts e i t e nsde sS e nde r s i nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i o ns i g na l i s i e r t( Di e wa l d1 9 9 9 :2 1 5 ) .Di e s e rhoheGr a da nEpi s t e mi z i t ä twi r di nde rde ut s c he nÜbe r s e t z ungnoc hz us ä t z l i c h dur c hdi ek ur s i v eHe r v o r he bungg r a phi s c hv e r de ut l i c ht .I nBe i s pi e l( 3 8 )wi r da uc hda s Moda l v e r bmüs s e ni ns e i ne re pi s t e mi s c he nBe de ut ungv e r we nde t .Ess t e hthi e rj e doc h z us ä t z l i c hi m Ko nj unk t i vI I , wa sv e r de ut l i c ht , da s sdi ePr opos i t i o nni c hta l sTa t s a c heg ede ut e twe r de nk a nn,s onde r nnure i neVe r mut unga us g e dr üc k twi r d( Di e wa l d1 9 9 9 : 1 9 2 ff. ) .De rGr a dde rEpi s t e mi z i t ä twi r dhi e rdur c hde nGe br a uc hde sKonj unk t i vI Ii m Ve r g l e i c hz um i ndi k a t i v e nGe br a uc hi nBe i s pi e l( 3 7 )v e r r i ng e r t .Le i s s( 2 009 :6 ff. )we i s t de re pi s t e mi s c he nVe r we ndungv onmüs s e ndi eS i g na l i s i e r unge i ne rs ubj e k t i v e nQue l l e z u. Wi ej e doc ha nBe i s pi e l ( 3 7 )und( 3 8 )z us e he ni s t , wur demüs s e ni nde rAna l y s eni c ht nura l sÄqui v a l e ntf ürno k ,s onde r na uc hf ürv e lg e f unde n,wa se he ra ufe i nne ut r a l e s Ve r ha l t e nv onmüs s e ni nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä thi nde ut e t . Al l e i na ndi e s e nwe ni g e nBe i s pi e l e ns e he nwi r , wi ea uc hs c honz uv orbe ide nModa l wör t e r n, wi eunt e r s c hi e dl i c hs i c hdi eg e f unde ne nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ei nBe z uga uf de nGr a dde rEpi s t e mi z i t ä tv e r ha l t e n. Di ebe s c hr i e be ne nKons t r uk t i one ns i nda l si mpl i z i t eUms e t z ung e nz ube t r a c ht e n, da a uc hi m dä ni s c he nGe g e ns t üc ke i ne nt s pr e c he nde sModa l v e r bv e r we nde twi r d.Di e s wi r di nBe i s pi e l( 3 7 )a m de ut l i c hs t e n, woi m dä ni s c he nAus g a ng s t e x tda sModa l v e r bmå z ufinde ni s t ,i nKombi na t i onmi tde rModa l pa r t i k e lv e l .I nde rde ut s c he nÜbe r s e t z ung übe r ni mmtda sModa l v e r bmüs s e nhi ng e g e na l l e i nedi eS i g na l i s i e r ungde rModa l i t ä t . Di eUms e t z ungi s thi e ra l s oa l si mpl i z i tz ube t r a c ht e n. I na l l e na nde r e ng e f unde ne nde ut s c he nKons t r uk t i one ndr üc k e ndi eModa l v e r be n a ns i c hni c ht e pi s t e mi s c heModa l i t ä ta us .Di eVe r bf or me ni ndi e s e nBe i s pi e l e nbe k omme nj e doc hdur c ha nde r ebe r e i t sobe ng e na nnt eMi t t e l ,nä ml i c hdi eModiKonj unk t i vI undI I , a uc he i neg e wi s s ee pi s t e mi s c heBe de ut ung , wi ehi e rz us e he n: 4 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n ( 3 9 )a .dä n. De rv a rs t a di gnog l es må t i ng , s om s k ul l eor dne s ; s å l e de sma ng l e deha n a tf or k l a r eBul l , a tha nno ki kk es k ul l ef or v e nt ehe l ts åme g e tg ul d, s om ha n ha v des a tnæs e nope fte r . ( RO, S . 8 6 8 ) b .dt . Eswa r e ni mme r hi ne i ni g eKl e i ni g k e i t e nz ue r l e di g e n. Zum Be i s pi e l ha t t e e rBul l noc hni c htg e s a g t , da s se rni c htmi tg a nzs ov i e l Gol dr e c hne nd ür f e , wi ee rdi eg a nz eZe i te r wa r t e tha t t e . ( RÜD, S . 5 8 6 ) ( 4 0)a .dt . „ Zwe i , dr e i J a hr enoc hunds i ei s te i nb r a uc hba r e s , hübs c he sDi ng . Al l e r di ng smüs s t ema ns i ee t wa sbe s s e rf üt t e r n. “( FO, S . 2 5 2 ) b .dä n. ” To , t r eå rt i l , oghunv i l v ær ee nbr ug ba rogny de l i gl i l l es a g . Me nf ø r s t ogf r e mme s ts k ul l ema nno kf odr ehe ndel i dtbe dr e . ”( FÜ, I , S . 2 2 7 ) ( 41 )a .dä n. Deha v det a l tom, a tde tno kv a rbe ds t , a tha nbl e vi bå de n. ( RO, S . 5 7 9 ) b .dt . S i eha t t e na bg e ma c ht , da s se ri m Bootbl e i be ns o l l t e . ( RÜD, S . 3 9 5 ) I me r s t e nBe i s pi e ls t e htda sModa l v e r bd ür f e ni m Ko nj unk t i vI .Dur c hdi eVe r we ndung di e s e sModuswi r di ndi r e k t eRe des i g na l i s i e r t .De rS e nde rdr üc k tda mi ta us ,da s sni c ht e rs e l bs tdi edur c hdi ePr opos i t i onwi e de r g e g e be neBe ha upt unga uf s t e l l t ,s onde r ne i ne dr i t t ePe r s on,de s s e nMe i nungi ndi r e k tg e ä uße r twi r d.De rS e nde rni mmta l s oe i neg ewi s s eDi s t a nz ha l t ungi nBe z uga ufdi eBe we r t ungde sWa hr he i t s g e ha l t sde rPr opos i t i on e i nundübe r l ä s s tdi e s eBe we r t ungde ri ndi r e k tz i t i e r t e nPe r s on.Da sbe de ut e tni c htunbe di ng t ,da s sde rS e nde rZwe i f e la m Wa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i onha t ,k a nnj e doc h, j ena c hKont e x t ,a uc hdi e s eBe de ut ungha be n( Di e wa l d1 9 9 9 :1 8 2 ff. ,Kr üg e r2 001 :9 6 ff. ) . Eswe r de nhi e ra l s ok e i neg e na ue nAus s a g e ni nBe z uga ufde nGr a dde rEpi s t e mi z i t ä tg e ma c ht ,di ePr opos i t i o nwi r da be ra uc hni c hta l skl a r e rFa k tda r g e s t e l l t .Al s obe k ommt de rv or l i e g e ndeS a t zdur c hVe r we ndungde sKonj unk t i vIe i neg e wi s s e , we nna uc hni c ht g e na ue rpr ä z i s i e r t ee pi s t e mi s c heBe de ut ung . I nBe i s pi e l( 4 0)und( 4 1 )s i nddi eModa l v e r be nmüs s e nunds o l l e ni m Konj unk t i vI I z ufinde n. 2 0Mi tdi e s e m Moduswi r d, wi ebe r e i t se r wä hnt , g e ne r e l ldi eI r r e a l i t ä tde rPr opos i t i ons i g na l i s i e r t .Di eg e na ueBe de ut ungde sKonj unk t i v si s ts e hrv i e l f ä l t i gundk a nn j ena c hKont e x tv a r i i e r e n.Ge me i ns a m ha be ndi e s eKons t r uk t i one nj e doc hz um e i ne n, da s sdi ePr opos i t i onni c hta l sTa t s a c heda r g e s t e l l twi r d,s onde r ndi eVe r we ndungde s Ko nj unk t i vI Ii hre i neg e wi s s e ,a uc hhi e rni c htnä he rpr ä z i s i e r t ee pi s t e mi s c heFä r bung g i bt ,undz um a nde r e n,da s sdi ee i g e nt l i c he n( hi e rde ont i s c he n)Be de ut ung e nde rModa l v e r be ndur c hde nKonj unk t i vI Ie i neg e wi s s eEi ns c hr ä nk ungbz w. Abs c hwä c hunge r f a hr e n( Di e wa l d1 9 9 9 : 1 8 5 ff. ) . I nBe i s pi e l ( 4 0)wi r de i neBe di ng ungf ürdi ev or he r i g eÄuße r unga us g e dr üc k t ,di eKonj unk t i v f or ms c hwä c htdi e s eBe di ng ungj e doc he t wa sa b . We nnmüs s e nhi e ri mI ndi k a t i vs t e he nwür de , wä r edi eBe di ng ungs t ä r k e rundv e r pfli c ht e nde r .I nBe i s pi e l( 4 1 )wi r dhi ng e g e ne i nmi t hi l f ede sModa l v e r bss o l l e na us g e dr üc k t e r Be f e hl dur c hdi eVe r we ndungde sKonj unk t i vI Iz ue i ne rEmpf e hl unga bg e s c hwä c ht . 2 0I nBe i s pi e l( 4 1 )k önnt ema ns o l l t ea l t e r na t i va uc ha l sVe r g a ng e nhe i t s f or m( Pr ä t e r i t um)i nt e r pr e t i e r e n, di e s wi r da usde m Kont e x tni c htg a nze r s i c ht l i c h. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 4 9 Ka t ha r i naAs mus s e n Be i s pi e l( 3 9 )und( 4 0)s i ndhi e rwi e de ra l si mpl i z i t eUms e t z ung e nz ube t r a c ht e n,da i m Dä ni s c he nda sModa l v e r bs k ul l ez us a mme nmi tde rModa l pa r t i k e lv e r we nde twi r d. Be i s pi e l ( 41 )i s ti nBe z uga ufdi eEx pl i z i t he i ts c hwe rz ube ur t e i l e n, dadi ede ut s c heÜbe r s e t z ungi ns g e s a mtv o nde rS y nt a xhe rs t a r kv o m Aus g a ng s t e x ta b we i c ht . I m Eng l i s c he ndr üc k tdi ede ut l i c heMe hr z a hlde ra l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt eg e f unde ne nModa l v e r be ne i nee pi s t e mi s c heBe de ut unga us , wi ei nde nf ol g e nde nBe i s pi el e nz us e he ni s t : ( 4 2 )a .dä n. ” Huns v ømme dev e l . ”( RO, S . 9 3 ) b .e ng l . “ S hemus tha v ebe e ns wi mmi ng . ”( RÜE, S . 4 2 ) ( 4 3 )a .e ng l . “ I t ’ sal a r g es c r a t c ha ndhur t st e r r i bl y , b uti ts ho ul dhe a l qui c k l y e noug h. ”( PO, I , S . 1 3 8 ) b .dä n. ” De te re nl a ngflæng e , ogde ng ørf o r f ær de l i gondt , me nde ns k a lno k he l ehur t i g t . [ …] ”( PÜ, I , S . 2 8 2 ) ( 4 4 )a .e ng l . “ Apo we r f ul pi e c ey ouma ybei nt heg a met ha ti sbe i ngpl a y e d, b utI ’ m di s a ppoi nt e dt ha tt hi si sy ourbe s t . [ …] ”( PO, I , S . 3 06 ) b .dä n. ” Må s k ee rduno ke nmæg t i gb r i ki de ts pi l de ruds pi l l e s , me nj e ge r s k uffe to v e ra tdui kk ek unneg ør ede tbe dr e . [ …] ”( PÜ, I , S . 6 1 8 ) ( 4 5 )a .e ng l . “ [ …]The r e ’ snot hi ngf orust ot henor t he x c e ptt hef or e s tDuWe l de nv a r de n–whi c hwemi g h tbea bl et ohi dei n, butIdon ’ tr e l i s hg oi ngba c kpa s t Gi l ’ e a d. [ …] ”( PO, I , S . 3 1 8 ) b .dä n. ” [ …]Modnor de rde ri nt e tf orosudo v e rs k o v e nDuWe l de nv a r de n– s om v i må s k eno kk unnes k j ul eosi , me nt a nk e nom a tdr a g ef or bi Gi l ’ e a d i g e nt i l t a l e rmi gi kk e . [ …] ”( PÜ, I , S . 6 4 2 ) Da se ng l i s c heModa l v e r bmus ti nBe i s pi e l( 4 2 )dr üc k t ,wi ea uc hda sde ut s c hemüs s e n, e i nes e hrhoheGe wi s s he i tde sS e nde r si nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i on a us . De rGr a dde rEpi s t e mi z i t ä ti s thi e ra l s oma x i ma l . La utPa l me r( 2 003 : 8 )dr üc k tmus t , e nt g e g e nde rv o nLe i s s( 2 009 :6 ff. )f ürda sde ut s c heVe r bmüs s e ng e ma c ht e nBe oba c ht ung e n,i nde rRe g e la us ,da s se i neobj e k t i v e ,na c hwe i s ba r eQue l l ev o r l i e g t .Di e swi de r s pr i c htde rTa t s a c he ,da s se si nBe i s pi e l( 4 2 )s o wi ei nde re ng l i s c he nÜbe r s e t z ungv on Be i s pi e l( 3 7 )a l sÜbe r s e t z ungf ürv e lg e wä hl twur de ,da se i nei nt e r s ubj e k t i v eQue l l es i g na l i s i e r t .Di e s eBe oba c ht ung e nunt e r s t üt z e ndi eAnna hme ,da s sda se ng l i s c heModa l v e r bmus t ,g e na us owi eda sde ut s c heVe r bmüs s e n,s i c hdoc he he rne ut r a li nBe z uga uf de nPa r a me t e rEv i de nt i a l i t ä tv e r hä l t .Da sVe r bs ho ul di nBe i s pi e l( 4 3 )dr üc k ta uc he i ne hoheZuv e r s i c hta us ,de re pi s t e mi s c heGr a di s thi e rj e doc hni c htg a nzs ohoc hwi ebe i mus t .Ma yundmi g h ti nBe i s pi e l( 4 4)und( 4 5 )s i g na l i s i e r e nhi ng e g e n,da s se ss i c hhi e r nurum e i neMög l i c hk e i tbz w.Ve r mut ungha nde l t( Da v i ds e nNi e l s e n1 9 9 0:7 3 ff. ) .De r Gr a dde rEpi s t e mi z i t ä ti s thi e ra l s ode ut l i c hg e r i ng e ra l sbe ide rVe r we ndungv onmus t unds ho ul d.I nBe i s pi e l( 4 5 )s t e htda sModa l v e r bz ude mi nde rFor m de sKondi t i ona l i s , de rmi tde m Konj unk t i vI Iv e r g l e i c hba ri s tundj ena c hAns a t za l sModusode rTe mpus be z e i c hne twi r d.Wi ede rKonj unk t i vI Is i g na l i s i e r ta uc hde rKondi t i ona l i sdi eI r r e a l i t ä t 5 0 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n de rPr opos i t i o nunds c hr ä nk thi e rdi eGe l t ungde rPr opos i t i oni ng e wi s s e rWe i s ee i n ( Pa l me r1 9 8 6: 1 8 8 ff. ) . Di ee ng l i s c he nKons t r uk t i one ni nBe i s pi e l( 4 3 )bi s( 4 5 )s i nda l se he ri mpl i z i ti m Ve r g l e i c hz um dä ni s c he nTe x tz ube z e i c hne n. I nde nbe i de nz ul e t z tbe s c hr i e be ne nBe i s pi e l e ns i ndi m Dä ni s c he nz wa rk e i neModa l v e r be nz ufinde n,da f ürs t e hthi e rj e doc hdi e Moda l pa r t i k e li nKombi na t i onmi tde m Moda l wor tmå s k e ,wä hr e ndi m Eng l i s c he nnur ma ybz w. mi g h ts t e ht . I nBe i s pi e l ( 4 2 )i s tdi ee ng l i s c heKo ns t r uk t i onhi ng e g e na l se x pl i z i t eUms e t z ungz ube z e i c hne n,dahi e rda smus ta l sdi r e k t eEnt s pr e c hungde si m dä ni s c he nTe x tv e r we nde t e nv e l z us e he ni s t . Zus ä t z l i c hz ude m be r e i t se r l ä ut e r t e nde ut s c he nBe i s pi e lg i bte si nbe i de nS pr a c he n we i t e r eBe i s pi e l e , i nde ne ni ndi r e k t eRe dewi e de r g e g e be nwi r d. I m De ut s c he nwi r ddi e s e wi ei m be s c hr i e be ne nBe i s pi e ldur c hde nModusKonj unk t i vIma r k i e r t ,i m Eng l i s c he n dur c hTe mpus v e r s c hi e bung , wi edi ef ol g e nde nBe i s pi e l ez e i g e n: ( 4 6 )a .dä n. Mr . Br i g g ss t odi s a mt a l eme dme s t e rJ oop, s om s a g de , a tde the l ev a r unde rk ont r ol , me na tde tno kv a re nme g e tg odi dé . ( RO, S . 4 03 ) b .dt . MrBr i g g swa ri ne i nGe s pr ä c hmi tMe i s t e rJ oo pv e r t i e ft, de rbe ha upt e t e a l l e sunt e rKont r ol l ez uha be nundda s sda se i nes e hrg ut eI de es e i . ( RÜD, S . 2 7 8 ) ( 4 7 )a .dä n. Næt t e r net i l br a g t eha nunde re nj ol l eogg e nt og , a ti ng e ns k ul l es ny de To m Col l i ns . Atha nno ks k ul l efindeBi bi do , oga tr e j s e nv i l l ee ndepåKa p Ve r de . ( RO, S . 1 5 6 ) b .dt . Di eNä c ht ev e r br a c ht ee runt e re i ne rJ ol l eundwi e de r hol t ebe s t ä ndi g , da s sni e ma ndTom Col l i nsbe t r üg e nwe r de , da s se rBi bi dofinde nundda s s di eRe i s ea ufKa pVe r dee nde nwe r de . ( RÜD, S . 1 1 5 ) c .e ng l . Hes pe ntt heni g ht sr e pe a t i ngt ohi ms e l ft ha tnobodywa sg oi ngt o c he a tTom O’ Connor . Hewa sg o i ngt ofindBi bi do , a ndhi sj our ne ywoul d e nda tt heBi s s a g osI s l a nds . ( RÜE, S . 7 0) Wi es c honobe ne r l ä ut e r t ,ni mmtde rS e nde ri ndi e s e nFä l l e ne i neDi s t a nz ha l t ungz ur g e ä uße r t e nPr opos i t i o ne i nundä uße r ts i c hni c hte x pl i z i tda z u,f ürwi ewa hr s c he i nl i c h e rdi ePr opos i t i onhä l t .Di ePr opos i t i onwi r ds omi tni c hta l sTa t s a c heda r g e s t e l l t ,de r Gr a dde rEpi s t e mi z i t ä ti s tj e doc hni c htwe i t e rpr ä z i s i e r t( Pa l me r1 9 8 6: 1 3 8 ff. ) . I nBe i s pi e l ( 4 7 )finde nwi rz us ä t z l i c hz uri ndi r e k t e nRe dee i ne nZuk unfts be z ug , de rz uEndedi e s e s Unt e r k a pi t e l snä he rt he ma t i s i e r twi r d.Di eUms e t z ung e ns i ndbe i dea l si mpl i z i tz ubez e i c hne n, dawi ri me r s t e nBe i s pi e l i m Dä ni s c he ndi ea uc hf ürda sEng l i s c hebe s c hr i e beneTe mpus v e r s c hi e bung( v a r )undi mz we i t e nBe i s pi e ldi eVe r bf o r ms k ul l ei nKombi na t i onmi tde rModa l pa r t i k e l s e he n. I m De ut s c he nundEng l i s c he ns i nda uc he i npa a rKo nj unk t i v I I -bz w. Kondi t i ona l i s k ons t r uk t i one nz ufinde n,di ea ufa nde r ea l sdi eb i s he rbe s c hr i e be ne nWe i s e ng e bi l de t we r de n: Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 5 1 Ka t ha r i naAs mus s e n ( 4 8 )a .dt . „ Tj a , t a g s übe rwür de ndi eKuns t s t üc k e , di ei c hMe g g i ez e i g e nwi l l , ni c ht di er e c ht eWi r k unge nt f a l t e n “ , s a g t ee rundl e hnt es i c ha ufs e i ne mS t uhl z ur üc k . ( FO, S . 1 2 6 ) b .dä n. ” Tj a , om da g e nv i l l edek uns t s t y kk e r , s om j e gv i l v i s eMe g g i e , no ki k k e ha v ede nr i g t i g ev i r k ni ng , ”s a g deha nogl æne des i gt i l ba g epås i ns t ol .( FÜ, I , S . 6 5 ) ( 4 9 )a .dä n. ” Ha rdumødtha m? ”[ …]” Hv i sj e gha v de , s a dj e gno ki k k ehe r . [ …] ” ( RO, S . 5 08 ) b .dt . „ Bi s tdui hm be g e g ne t ? “[ …]„ Da nns ä ßei c hj e t z tni c hthi e r . [ …] “( RÜD, S . 3 4 8 ) c .e ng l . “ Ha v ey oue v e rme thi m? ”[ …]“ I fIha d, Iwo ul dn ’ tb es i t t i nghe r eno w. [ …] “( RÜE, S . 2 2 8 ) I me r s t e nBe i s pi e l wi r dda sVe r be nt f a l t e ni nde rEr s a t z f or m de sKonj unk t i vI Imi twür de wi e de r g e g e be n.Di e s eKons t r uk t i oni s tme hr f a c hi nde rAna l y s ea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntz ufinde n.I nde rde ut s c he nÜbe r s e t z ungde sdä ni s c he nAus g a ng s t e x t e si nBe i s pi e l( 4 9 )finde nwi rhi ng e g e nda sVe r bs i t z e ni ne i ne r„ e c ht e n “Ko nj unk t i v I I For m. Di e s e„ e c ht e n “Konj unk t i vI I Kons t r uk t i one nk omme n,a bg e s e he nv o nde nobe ne r l ä ut e r t e nModa l v e r be ni m Konj unk t i v , s e l t e ne rv ora l sdi eEr s a t z f or me n. I nde re ng l i s c he nÜbe r s e t z ungv o nBe i s pi e l ( 4 9 )finde nwi re i ne nk l a s s i s c he nS e c o nd Co ndi t i o na l S a t zmi tVe r g a ng e nhe i t s f or mi m Ne be ns a t z ,e i ng e l e i t e tmi ti f ,unde i ne r Kondi t i ona l i s f o r mi m Ha upt s a t z , nä ml i c hwo ul d+b e( +s i t t i ng ) . Di e s eFo r m de rKondi t i ona l i s k ons t r uk t i o ni s tmi tde rde ut s c he nEr s a t z f or m de sKonj unk t i vI Imi twür de+I nfini t i vwi ei nBe i s pi e l ( 4 8 )v e r g l e i c hba r , di ez um Te i le be ns oa l sKondi t i ona l i sbe z e i c hne t wi r d. I ndi e s e nS ä t z e nwi r d,wi eobe ns c hone r l ä ut e r t ,dur c hVe r we ndungde sKonj unk t i v I Ibz w.de sKondi t i ona l i sdi eI r r e a l i t ä tde rPr opos i t i one ns i g na l i s i e r t .Di eGe l t ungde r Pr opos i t i onwi r di ng e wi s s e rWe i s ee i ng e s c hr ä nk t ,wobe ij e doc hk e i nepr ä z i s eAus s a g e i nBe z uga ufde nGr a dde rEpi s t e mi z i t ä tg e ma c htwi r d.Di e s eKons t r uk t i one nwur de n a us s c hl i e ßl i c ha l sÄqui v a l e ntf ürno kg e f unde nunds i ndbi sa ufwe ni g eAus na hme na l s i mpl i z i t eUms e t z ung e nz ube z e i c hne n, dai m Dä ni s c he nme i s tz urS i g na l i s i e r ungde rI r r e a l i t ä tdi eVe r bf or ms k ul l eode rv i l l ei nKombi na t i onmi te i ne m Moda l v e r bz ufinde n i s t . Zul e t z twur de ni nde rAna l y s e , v ora l l e mi m Eng l i s c he n, v i e l eKons t r uk t i one ng e f unde n,di ei nde rt r a di t i one l l e nGr a mma t i kda sTe mpusFut urz ug e s c hr i e be nbe k omme n wür de n,hi e rj e doc hz us ä t z l i c hz urZuk unfts be de ut ungkl a ra uc he i nemoda l eBe de ut ungha be n: ( 5 0)a .dt . „ [ …]I c hwe r de sdi rba l de r k l ä r e n, a be rni c htj e t z t . [ …] “( FO, S . 6 0) b .dä n. ” [ …]J e gs k a l no ks na r tf or kl a r ede t , ba r ei k k el i g enu. [ …] ”( FÜ, I , S . 3 2 ) ( 5 1 )a .dä n. ” J e gs k a l no khe nt ede nha r pun, ”s i g e rTo m. ( RO, S . 1 8 0) 5 2 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n b .e ng l . “ I ’ mg o i ngt og e tt ha tha r poon, ”s a y sTom. ( RÜE, S . 8 1 ) ( 5 2 )a .e ng l . “ Al l wi l l b efine ; t i mewi l l s e t t l ee v e r y t hi ng . [ …] ”( PO, I , S . 6 1 ) b .dä n. ” De ts k a l no kg åg odt . Ti de nl æg e ra l l es å r . [ …] ”( PÜ, I , S . 1 2 7 ) Fo r ma lg e s e he nwe i s e ndi e s eKons t r uk t i one nwi eg e s a g tdi eS t r uk t urde sTe mpusFut ur a uf ,da si m De ut s c he nmi twe r de nundi m Eng l i s c he nmi twi l lode rg o i ngt og e bi l de t wi r d.Al l e r di ng si s ti hne nhi e rde ut l i c h,we nnni c hts og a rv o r r a ng i g ,a uc he i nemoda l e Be de ut ungz uz us c hr e i be n( Di e wa l d& S mi r no v a2 01 0:1 5 9 ff. ,Pa l me r1 9 8 6:2 1 6 ff. ) .De r S e nde rdr üc k ti nde nhi e rg e f unde ne nBe i s pi e l e ne i nVe r s pr e c he n( Be i s pi e l( 5 0)und ( 5 1 ) )ode re i nehoheZuv e r s i c hti nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde ri nde rZuk unftl i eg e nde nPr opos i t i o n( Be i s pi e l( 5 2 ) )a us ,wa sj e doc hni c hti mme ra ufdi e s eKons t r uk t i one nz ut r e ffe nmus s .Fut ur k ons t r uk t i one nk önne ns i c h,j ena c hKont e x t ,a uc hne ut r a li n Be z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tv e r ha l t e n,we s ha l bDi e wa l d&S mi r no v a( 2 01 0:1 7 6 )di e de ut s c heKons t r uk t i oni ni hr e rGe s a mt be de ut ungni c hta l se pi s t e mi s c hbe z e i c hne n.I n de nhi e rg e f unde ne nFä l l e nma c he ndi eKons t r uk t i one nj e doc hs e hre i nhe i t l i c heAus s a g e ni nBe z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä tunds i ndi ndi e s e rVe r we ndungmi tde robe ne r l ä ut e r t e nde ut s c he nModa l pa r t i k e ls c ho nv e r g l e i c hba r .Di e sz e i g ts i c ha uc hda r i n,da s si nv i e l e nFä l l e ndi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l ndor t , wos i ei nsEng l i s c hemi ts ol c he i ne rFo r m de sFut urübe r s e t z twur de n, i m De ut s c he nmi ts c ho nübe r s e t z twur de n. Auße r de m wur de ndi eFut ur k ons t r uk t i one n, b i sa ufe i neAus na hme( s i e heBe i s pi e l( 5 3 ) ) , a us s c hl i e ßl i c h a l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürno kg e f unde n,wi ea uc hdi eModa l pa r t i k e ls c ho n.Di e s de ut e tda r a ufhi n, da s sdi e s e rKons t r uk t i o ni nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä te be nf a l l se i ne s ubj e k t i v eQue l l ez ug e or dne twe r de nk a nn. Di e si s tv ora l l e mi m Fa l l ede rVe r s pr e c he ns ä uße r ung e ns c hl üs s i g , dadi e s e , wi ebe r e i t sf ürdi eModa l pa r t i k e ls c ho nbe s c hr i e be n, nur a use i ne rs ubj e k t i v e nI nf or ma t i ons que l l ek omme nk önne n. Di ef ut ur i s c he nKons t r uk t i one ns i nd,wi ei nde nbe i de nBe i s pi e l e nz us e he ni s t ,na he z ua us s c hl i e ßl i c ha l si mpl i z i t e i nz uor dne n. Da sFut urwi r di nde rdä ni s c he nEnt s pr e c hungmi tde nVe r be ns k ul l eode r v i l l eg e bi l de t .Wi ei nKa pi t e l2 . 2e r l ä ut e r t ,e r wä hne nJ a c obs e n( 1 9 9 2 :1 7 f . )undChr i s t e ns e n( 2 01 2 : 1 2 f . )di e s ef ut ur i s c he nKons t r uk t i one ni m Zus a mme nha ngmi tno k( undv i s t ) . No kk a nnl a utJ a c obs e nv e r we nde twe r de n,um e i g e neZuk unfts pl ä nez uf or mul i e r e n ode rVe r mut ung e nübe rVor g ä ng ez uma c he n,di ek e i ne rRe g e l mä ßi g k e i tunt e r l i e g e n. La utChr i s t e ns e nk a nn no ki ndi e s e nFä l l e nz ude m Ve r s pr e c he na us dr üc k e n.Di e s e Funk t i onha be nwi ri nBe i s pi e l ( 5 0)und( 5 1 )e i nde ut i gv or l i e g e n. I nde nk l a s s i s c he ne ng l i s c he nGr a mma t i k e nwe r de ndi eVe r bf or me nwi l lundwo ul d, mi tde ne nda sFut urundde rKondi t i ona l i sg e bi l de twe r de n,z ude nModa l v e r be ng e z ä hl t .Di e sma c hti m Li c ht ede rbe s c hr i e be ne nAna l y s e e r g e b ni s s ea uc hS i nn,dadi e s e Ko ns t r uk t i one n, wi ewi rg e s e he nha be n, a uc hModa l i t ä ta us dr üc k e n. I m De ut s c he nwi r d da sVe r bwe r de nhi ng e g e nnuri ne i ni g e nni c ht t r a di t i one l l e nAns ä t z e nz ude nModa l v e r be ng e z ä hl t . Di eEr g e bni s s eha be nj e doc hg e z e i g t , da s sda sde ut s c heVe r bwe r de n, g e na us owi eda se ng l i s c hewi l l / wo ul d, dur c ha usz ude nModa l v e r be ng e z ä hl twe r de nk a nn, Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 5 3 Ka t ha r i naAs mus s e n dae si nde nhi e ra uf g e z e i g t e nZus a mme nhä ng e ne be na uc hModa l i t ä ts i g na l i s i e r t( Di e wa l d&S mi r no v a2 01 0: 1 5 9 ff. , Pa l me r1 9 8 6: 1 8 8 ff. ) . Ei nl e t z t e sBe i s pi e lmi te i ne rg e wi s s e nZuk unfts be de ut ung ,da sj e doc he i ni g ea nde r e Me r k ma l ea uf we i s t , wi r di m Fol g e nde ne r l ä ut e r t : ( 5 3 )a .dä n. ” De tf å rv i v e l a ts e . ”( RO, S . 9 4 ) b .dt . „ Da swe r de nwi rs e he n. “( RÜD, S . 7 4 ) c .e ng l . “ Wes ha l l s e e . ”( RÜE, S . 4 2 ) Hi e rha be nwi rdi ee i nz i g eKo ns t r uk t i onmi tZuk unfts be de ut ung , di ea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürv e lundni c htf ürno kdi e nt . De rS e nde rg i b thi e re i neVe r mut ungmi thohe rZuv e r s i c hti nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i ona n. I m dä ni s c he nAus g a ng s t e x tg i bte rf ürdi e s eEi ns c hä t z unge i nei nt e r s ubj e k t i v eQue l l ea n, di ej e doc hi nk e i ne rde rbe i de nÜbe r s e t z ung e nz um Aus dr uc kk ommt .Di ede ut s c heÜbe r s e t z ungde s dä ni s c he nAus g a ng s t e x t swe i s tf o r ma l wi e de re i neFut ur k ons t r uk t i o nmi twe r de na uf . I m Eng l i s c he nha be nwi rhi e rj e doc hda sModa l v e r bs ha l l ,da si ns ol c he nKont e x t e ne be nf a l l se i ne nZuk unfts be z ugs i g na l i s i e r e nk a nn( Pa l me r1 9 8 6:2 1 6 ff. ) .Di ee pi s t e mi s c heBe de ut ungi s thi e rv e r g l e i c hba rmi tde nobe nbe s c hr i e be ne nFut ur k ons t r uk t i one n. Di e s eTe i l a na l y s ez urv e r ba l e nModa l i t ä tha tg e z e i g t , da s sdi emoda l eBe de ut ungde r dä ni s c he nPa r t i k e l nno k , v e l undv i s tdur c ha usa uc hdur c hdi e s eb i s he rni c hta l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ebe a c ht e t e nVe r bf or me numg e s e t z twe r de nk önne n.Di e s eUms e t z ung e ns i ndf or ma lz ume i s ta l si mpl i z i tz ube z e i c hne n,we i lk e i nk onk r e t e sÄqui v a l e ntf ür di eModa l pa r t i k e l na us z uma c he ni s t ,s onde r ne i nea uc hi m dä ni s c he nTe x tv or ha nde ne v e r ba l eKons t r uk t i o ndi eS i g na l i s i e r ungde rModa l i t ä tübe r ni mmt .Dur c hdi eVe r we ndungmoda l e rVe r bf o r me nk ommtj e doc hoft,wi ez us e he nwa r ,nurdi ee pi s t e mi s c he Be de ut ungz um Aus dr uc k .De re pi s t e mi s c heGr a dv a r i i e r thi e r be i ,wi es c ho nbe ide n Moda l wör t e r ng e s e he n,z wi s c he nUns i c he r he i tundhohe rZuv e r s i c ht .Be ide nme i s t e n f ut ur i s c he nKons t r uk t i one nwa re i nVe r we i sa ufe i nes ubj e k t i v eQue l l ez ue r k e nne n; hi e r wi r da l s os o wohl Epi s t e mi z i t ä ta l sa uc hEv i de nt i a l i t ä ts i g na l i s i e r t . 5.4 Kognitive Verben I nde rGr uppede rk og ni t i v e nVe r be ns i nds ol c heVe r be nz us a mme ng e f a s s t , di ePr oz e s s e de sDe nk e nsa us dr üc k e n( Le hma nn2 01 3 ) . Di ei ndi e s e rKa t e g o r i ev e r t r e t e ne nde ut s c he n Übe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt es i ndi c hde nk e , i c hg l a ub e , s i ef r a g t es i c h, s i eb e s c hl o s sundüb e r z e ug t , d a s s . I m Eng l i s c he nwur de ndi eEnt s pr e c hung e nIg ue s s , It h i nk / t ho ug h t , Is up p o s e , Ip r e s ume , If e a r , Idob e l i e v eundc o nv i nc e dt ha tg e f unde n. S i es t e he nofti ne i ne rVe r ba l phr a s emi te i ne m Pe r s ona l pr onome ni nde re r s t e nPe r s onS i ng ul a r ,i m De ut s c he na l s o i c hundi m Eng l i s c he nI . Ma ns i e htj e doc ha ndi e s e rAufli s t ung , da s sdi ek og ni t i v e nVe r be ni m Eng l i s c he nhä ufig e ri nKombi na t i onmi tde m Pe r s ona l pr onome ni nde re r s t e n Pe r s onS i ng ul a rs t e he na l si m De ut s c he n. 5 4 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n Ande nf ol g e nde nBe i s pi e l e nwe r de ndi eEi g e ns c ha fte nde rk og ni t i v e nVe r be ni nBe z uga ufEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä tnä he re r l ä ut e r t : ( 5 4 )a .dt . „ Oh, i c hd e nk e , da sl a gni ei nde rKi r c he “ , a nt wor t e t eEl i nor . ( FO, S . 8 2 ) b .dä n. ” Åh, de nha rno ka l dr i gl i g g e ti e nk i r k e , ”s v a r e deEl i nor . ( FÜ, I , S . 4 3 ) ( 5 5 )a .e ng l . “ [ …]Is up p o s et hi si spa r t i a l l ymyf a ul t . [ …] ”( PO, I , S . 2 3 8 ) b dä n. ” [ …]Ende l a ff e j l e ne rv e l mi n. [ …] ”( PÜ, I , S . 4 8 2 ) ( 5 6)a .e ng l . “ Ig ue s sIde s e r v e dt ha t . ”( PO, I I , S . 9 8 5 ) b .dä n. ” De tha rj e gv i s tf or t j e nt . ”( PÜ, I I , S . 1 3 2 6 ) Di ek og ni t i v e nVe r be nwe r de n,wi ema ns i e ht ,a l sÄq ui v a l e nt ef üra l l edr e idä ni s c he n Moda l pa r t i k e l nv e r we nde t . Di e ss c he i ntz unä c hs tv e r wunde r l i c h, we i l ma ns i edur c hdi e Ve r we ndungde sPr onome nsi nde re r s t e nPe r s oni nt ui t i vdoc he he rmi tno ki nVe r bi ndungbr i ng e nwür de , dadi e sdi es ubj e k t i v eQue l l ede rPr opos i t i o ns i g na l i s i e r t . Vora l l e m i m Eng l i s c he nwe r de ndi ek og ni t i v e nVe r be nj e doc ha uc hv e r s t ä r k ta l sÄqui v a l e nt ef ür v e lundv i s tv e r we nde t .Di e s e nS a c hv e r ha l te r k l ä r tDa v i ds e nNi e l s e n( 1 9 9 3 :4 ,1 9 9 6: 2 8 6 f . )da mi t ,da s sa l l edr e iPa r t i k e l n,ung e a c ht e ti hr e sVe r ha l t e nsbe z üg l i c hEv i de nt i a l i t ä t ,a bs e nde r o r i e nt i e r ts i nd,das i ea l l edi eEi ns c hä t z ungde sS e nde r si nBe z uga ufde n Wa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i onz um Aus dr uc kb r i ng e n. Di eQue l l e , de rde rS e nde rdi es eEi ns c hä t z unge nt ni mmt ,wi r dhi e ri nde nde ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e nf ol g l i c hni c htübe r mi t t e l tundi m Fa l l ede rg e g e be ne nBe i s pi e l ei m dä ni s c he nZi e l t e x tdur c hde nÜbe r s e t z e rhi nz ug e f üg t .Di ek og ni t i v e nVe r be nma c he na l s o , i m Ge g e ns a t zz ui hr e ndä ni s c he nGe g e ns t üc k e n,nurAus s a g e ni nBe z uga ufdi eEpi s t emi z i t ä t .Di eb r e i t eS pa nnwe i t ea nGr a de nv onEpi s t e mi z i t ä t ,di ea uc hdur c hk og ni t i v e Ve r be na us g e dr üc k twe r de nk a nn,wi r di m Ve r g l e i c hmi tde mf ol g e nde nBe i s pi e lde ut l i c h: ( 5 7 )a .dä n. [ …] ; deni kk e ropmunt r e ndet i l hi na nde n, f orde ts k a l no kg å , bå de n k omme rs t øtnær me r e . ( RO, S . 6 1 6 ) b .e ng l . The ynode nc our a g e me ntt oe a c hot he r , c o nv i nc e dt ha te v e r y t hi ngwi l l befines i nc et her o wboa ti ss t e a di l yma k i ngpr og r e s st o wa r dt he m. ( RÜE, S . 2 7 5 ) Hi e rha be nwi re sg e na ug e nomme nz wa rni c htmi te i ne mk og ni t i v e nVe r b , s onde r nmi t e i ne m Pa r t i z i pz ut un;di e s e si s tj e doc hv o nde mk og ni t i v e nVe r bt oc o nv i nc ea bg e l e i t e t , we s ha l bda sBe i s pi e li ndi e s eKa t e g or i ee i ng e or dne twur de .Esi s toffe ns i c ht l i c h,da s s c o nv i nc e dt ha te i ne nde ut l i c he nhöhe r e nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tbe s i t z ta l sz um Be i s pi e lI g ue s s .Wä hr e ndbe iIg ue s snure i neVe r mut unga us g e dr üc k twi r d,wi r dbe ic o nv i nc e d t ha t ,wi eda sWor ts e l bs ts c ho ns a g t ,e i neÜbe r z e ug ungz um Aus dr uc kg e br a c ht .De r S e nde ri s ts i c hhi e ra l s os e hrs i c he rundz uv e r s i c ht l i c h,da s sdi ePr opos i t i o nde rWa hr he i te nt s pr i c ht . Be iIf e a rwi r di m Ge g e ns a t zz ude na nde r e nk og ni t i v e nVe r be n,di es i c hne ut r a l , ode ri m Fa l l ev o nüb e r z e ug tbz w. c o nv i nc e de he ropt i mi s t i s c hi nBe z uga ufdi ePr opos i t i Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 5 5 Ka t ha r i naAs mus s e n o nv e r ha l t e n, e i nepe s s i mi s t i s c heHa l t ungde rPr opos i t i o ng e g e nübe rz um Aus dr uc kg eb r a c ht : ( 5 8 )a .e ng l . “ I ’ ms or r y , b utwha t ’ dbey ourna mea g a i n?If e a rImi s s e di te a r l i e r , a n ’ myme mor yc a nbes ome t hi ngdr e a df ul . ”( PO, I I , S . 6 1 8 ) b .dä n. ” Unds k y l d, me nhv a dv a rde tnu, De r e sna v nv a r ?J e gha rv i s tg l e mtde t i g e n, ogmi nhuk omme l s ek a nv ær enog e ts åe l e ndi g . ”( PÜ, I I , S . 8 4 0) De rS e nde rbe f ür c ht e thi e r ,da s sdi ePr opos i t i onde rWa hr he i te nt s pr i c ht ,a uc hwe nne r e ss i c ha nde r swüns c he nwür de .S e i neBe f ür c ht ung e ns c hl i e ßte ra use i ne robj e k t i v e n Que l l e , wa si nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungdur c hv i s tz um Aus dr uc kk ommt . Ei nwe i t e r e sBe i s pi e l , da sg e na ue rbe t r a c ht e twe r de ns ol l t e , i s tda sf ol g e nde : ( 5 9 )a .dt . S o we i ts i ewus s t e , ha t t e ndi eMönc hei nde nS k r i pt or i e nde rKl ös t e ra n Ti s c he nmi ts c hr ä g e nS c hr e i bflä c he ng e a r be i t e t , doc hs i eb e s c hl o s s , di e s e s Wi s s e nbe s s e rf ürs i c hz ube ha l t e n. ( FO, S . 8 4 ) b .dä n. S åv i dthunv i ds t e , ha v demunk e nei kl os t r e ne ss c r i pt or i e ra r be j de tv e d bor deme ds k r ås k r i v e pl a de r , me nde nv i de nmå t t ehunno khe l l e r ehol def or s i gs e l v . ( FÜ, I , S . 4 4 ) Hi e rwi r di m de ut s c he nAus g a ng s t e x tmi ts i ea ns t e l l ee i ne sPr onome nsi nde re r s t e nPe r s one i ne sde rdr i t t e nPe r s o nS i ng ul a rv e r we nde t .Di e sbe de ut e tj e doc hk e i ne s f a l l s ,da s s wi rhi e rk e i neS e nde r or i e nt i e r ungv or l i e g e nha be n.De rS e nde r ,de rs e i neEi ns c hä t z ung i nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i o na bg i bt , wi r dhi e rdur c hdi eEr z ä hl pe r s pe k t i v ei nde rdr i t t e nPe r s ong e na nntunda ufdi e s e nbe z i e hts i c hda sk og ni t i v eVe r b . Wä hr e ndi nde nob i g e nBe i s pi e l e n, i nde ne ne i nPr onome ni nde re r s t e nPe r s onv e r we nde twi r d,di eEi ns c hä t z ungde sWa hr he i t s g e ha l t si ndi r e k t e rRe dewi e de r g e g e be nwi r d, wi r ds i ehi e ri ndi r e k ti nde rdr i t t e nPe r s ona us g e dr üc k t .Wi rha be ne si nBe i s pi e l( 5 9) a l s o , g e na us owi ei nde nv or he r i g e nBe i s pi e l e n, mi te i ne rS e nde r or i e nt i e r ungz ut un, nur mi tde m Unt e r s c hi e d,da s sde rS e nde rhi e ri nde rdr i t t e nPe r s ons t e htunds e i neEi ns c hä t z ungi nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i oni ndi r e k twi e de r g e g e be n wi r d. S o wohli m De ut s c he na l sa uc hi m Eng l i s c he ns i nddi ek og ni t i v e nVe r be nübe r wi e g e nda l se x pl i z i t eUms e t z ung e nf ürdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nz ufinde n,wi ei nde n obi g e nBe i s pi e l e nz us e he nwa r .I ne i ni g e nFä l l e nl i e g tj e doc he i nei mpl i z i t eUms e t z ung v or , i ns o f e r n, da s sda sk og ni t i v eVe r ba uc hi m dä ni s c he nTe x tz ufinde ni s tunddor tz us a mme nmi tde rModa l pa r t i k e ldi eModa l i t ä tde sS a t z e sa us dr üc k t .I nde rde ut s c he n ode re ng l i s c he nEnt s pr e c hungübe r ni mmtda sk og ni t i v eVe r bdi e s eFunk t i ona l l e i ne , wi e i nde nf ol g e nde nBe i s pi e l e nz us e he ni s t : ( 6 0)a .dt . „ [ …]I c hbr a c ht edi c hz uBe t t , i c hg l a ub e , i c he r z ä hl t edi r , da s sde i ne Mut t e rs c hons c hl a f e ng e g a ng e ns e i , [ …] . “( FO, S . 2 8 5 ) 5 6 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n b .dä n. ” [ …]J e gl a g dedi gi s e ng , ogj e gt r orno k , a tj e gf or t a l t edi g , a tdi nmo r a l l e r e deha v del a g ts i gt i l a ts o v e . [ …] ”( FÜ, I , S . 1 4 4 ) ( 6 1 )a .e ng l . “ It ho ug h ts o . [ …] ”( PO, I , S . 1 3 9 ) b .dä n. “ De tt ænk t ej e gno k . [ …] ”( PÜ, I , S . 2 8 5 ) I ndi e s e nbe i de nFä l l e nwi r di nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungdur c hdi eVe r we ndungv on no kdi emoda l eBe de ut ungde sS a t z e s ,di ei m Aus g a ng s t e x ti mpl i z i tz um Aus dr uc k k ommt ,e x pl i z i tv e r de ut l i c ht .Di ehi e rv o r l i e g e ndeVe r we ndungde rk og ni t i v e nVe r be n i s ti nde rAna l y s ej e doc hnurv e r e i nz e l tz ufinde n. Zus a mme nf a s s e ndbe t r a c ht e ts i nddi ek og ni t i v e nVe r be na l s of or ma lg e s e he nübe r wi e g e nde x pl i z i t eKons t r uk t i one n,di ea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef üra l l edr e idä ni s c he nModa l pa r t i k e l ndi e ne n, wobe is i eunt e r s c hi e dl i c heGr a dea nEpi s t e mi z i t ä ta us dr üc k e nk önne n, a be rk e i neAus s a g e ni nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä tma c he n. 5.5 Diskursmarker Wi es c honbe ide rKa t e g o r i ede rModa l wör t e ri s ta uc hde rBe g r i ffde rDi s k ur s ma r k e r s c hwe rz ude fini e r e nundv o nde m de rModa l pa r t i k e l na bz ug r e nz e n.Di ei nde rFor s c hung s l i t e r a t urz ufinde nde nDe fini t i one ns i nda l l e sa nde r ea l se i nhe i t l i c h. Di s k ur s ma r k e rha be ng e ne r e l le i neg e s pr ä c hs s t e ue r ndeFunk t i on,wa ss i ej e doc hnoc hni c htg r undl e g e ndv onde nModa l pa r t i k e l nunt e r s c he i de t .Ei nKr i t e r i um,wa sj ena c hDe fini t i on ni c hta ufa l l eDi s k ur s ma r k e rz ut r i fft, f ürdi e s eAr be i tj e doc hz urUnt e r s c he i dungr e i c he n s o l l , i s tda sde rNi c ht I nt e g r i e r t he i t . Da sbe de ut e t , da s sdi ei ndi e s e rAna l y s ea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt eg e f unde ne nDi s k ur s ma r k e r , i m Ge g e ns a t zz ude nModa l pa r t i k e l n, s y nt a k t i s c hni c hti nde nS a t zi nt e g r i e r ts i nd.Auße r de ms i nddi eme i s t e nhi e rbe ha nde l t e n Di s k ur s ma r k e rMe hr wor t e i nhe i t e n,wa sa l l g e me i na be ra uc hni c hta ufa l l eDi s k ur s ma r k e rz ut r i fft ( Di e wa l d2 01 3 ) . I nne r ha l bde rKa t e g or i ede rDi s k ur s ma r k e rk a nnma ndi eg e f unde ne nÄqui v a l e nt e i nI nt e r j e k t i one nundFr a g e a nhä ng s e l( e ng l ., que s t i o nt a g s ‘ode r, t a gque s t i ons ‘ )unt e r s c he i de n. I m De ut s c he nwur de ndi eFr a g e a nhä ng s e lo de r ?undni c h twa h r ?g e f unde n, i m Eng l i s c he ndi eFr a g e a nhä ng s e li s n ’ the ? ,do n ’ ty o u?unda r e n ’ twe ?s o wi edi eI nt e r j e k t i on y o uk no w. I m De ut s c he nha be nwi re si nbe i de nFä l l e nmi ti mpl i z i t e nUms e t z ung e nz ut un, da i nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z unga uc hFr a g e a nhä ng s e l( i k k e ? )v e r we nde twe r de nunddi e moda l eBe de ut ungdor tdur c hdi eModa l pa r t i k e l v e r s t ä r k twi r d. ( 6 2 )a .dt . „ J a , s i ei s tg e f ä hr l i c h, und?Di ehi e ri s ta uc hg e f ä hr l i c h, o de r ? “( FO, S . 4 8 2 ) b .dä n. ” J a , de ne rf a r l i g , oghv a ds å ?He re rv e l og s åf a r l i g t , i k k e ? ”( FÜ, I , S . 2 4 2 ) ( 6 3 )a .dt . „ Da v onübe r z e ug e nwi runsl i e be rs e l bs t , ni c h twa h r ? “( FO, S . 5 8 5 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 5 7 Ka t ha r i naAs mus s e n b)dä n. ” De tmåv iv i s the l l e r es e l vf or v i s s eoso m, i k k e ? ”( FÜ, I I , S . 2 7 ) Dur c hdi eVe r we ndungde rFr a g e a nhä ng s e lbe z i e htde rS e nde rde nEmpf ä ng e ri ndi e Be ur t e i l ungde sWa hr he i t s g e ha l t sde rPr opos i t i onmi te i n.Di eDi s k ur s ma r k e rma c he n a l s oAus s a g e nz urEv i de nt i a l i t ä t ,s i eg e be ne i nei nt e r s ubj e k t i v eQue l l ea l sI nf or ma t i ons hi nt e r g r unda n.Esi s tv o nda he rwi de r s pr üc hl i c h,da s si mz we i t e nBe i s pi e li nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungdi eModa l pa r t i k e lv i s t ,undni c htv e l ,v e r we nde twur de .Di e sk a nn ma ne v e nt ue l ls ode ut e n,da s sde rÜbe r s e t z e rda v ona us g e ht ,da s sde rS e nde rs e i neI nf or ma t i onz unä c hs te i ne robj e k t i v e nQue l l ee nt ni mmt , s i c hz us ä t z l i c ha be rnoc hZus t i mmungbe i m Empf ä ng e re i nhol t . De rDi s k ur s ma r k e ri s ti ndi e s e m Fa l l a l s og e na ug e nomme nni c hta l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürdi eModa l pa r t i k e lz ude ut e n.Di edur c hdi e Moda l pa r t i k e la us g e dr üc k t eobj e k t i v eQue l l ewur dev om Übe r s e t z e ri m dä ni s c he nZi e l t e x thi nz ug e f üg t , s i ewa ri m Aus g a ng s t e x tni c htg e g e be n. Auc hi me ng l i s c he nAus g a ng s t e x ts i ndz we ii mpl i z i t eKons t r uk t i one nz ufinde n,di e i nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungdur c hno ke x pl i z i tumg e s e t z twe r de n: ( 6 4 )a .e ng l . “ Ge t t i ngs e r i ous , i s n ’ th e ? ”( PO, I , S . 1 5 ) b .dä n. ” Ha nme ne rde tno ks e r i øs t , hv a d? ”( PÜ, I , S . 3 4 ) ( 6 5 )a .dä n. ” Pr æc i s , om pul v e r e t , dé tdi nmorg a vde nhy kl e r i s k es pa ni e r . De t , de r ba ndtha mt i l … duv e dno k… i s e k sug e r . ”( RO, S . 3 5 2 ) b .e ng l . “ Pr e c i s e l y , t hepo wde r . Theonet ha ty ourmo t he rg a v et ot hehy poc r i t i c a l S pa ni a r d. Theonet ha tk e pthi mi n… y o uk no w… f ors i xwe e k s . ”( RÜE, S . 1 5 6 ) Hi e rha be nwi ri me ng l i s c he nAus g a ng s t e x tj ee i nFr a g e a nhä ng s e lunde i neI nt e r j e k t i o n. I nbe i de nFä l l e ni s te swi e de r um wi de r s pr üc hl i c h, da s si m dä ni s c he nTe x tni c htdi eModa l pa r t i k e lv e lv e r we nde twur de ,s onde r nno k .I me r s t e nFa l lk a nnma ne s ,ä hnl i c hwi e be i m obe ne r l ä ut e r t e nFa l l , s ode ut e n, da s sde rS e nde ri nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungz unä c hs ta use i g e ne r ,s ubj e k t i v e rQue l l ehe r a uss pr i c htunds i c hz us ä t z l i c hBe s t ä t i g ung be i m Empf ä ng e re i nhol t . Di e s es ubj e k t i v eQue l l ewa ra uc hhi e ri me ng l i s c he nAus g a ng s t e x tni c htg e g e be nundwi r dv om Übe r s e t z e rhi nz ug e f üg t . I mz we i t e nFa l l i s tdi e sa nde r s he r um.Hi e rwi r di m Dä ni s c he ne i nes ubj e k t i v eQue l l ez um Aus dr uc kg e br a c ht ,di ei n de re ng l i s c he nÜbe r s e t z ungdur c hdi ea l l e i ni g eVe r we ndungde rI nt e r j e k t i one nt f ä l l t . Di eme i s t e ni nde rAna l y s eg e f unde ne ne ng l i s c he nDi s k ur s ma r k e rs i ndj e doc ha l s e x pl i z i t eUms e t z ung e nz ube t r a c ht e n, wi edi ef ol g e nde n: ( 6 6)a .dä n. ” For t æl mi gom f o r l i s e t . Vi t a l e rv e l om de npor t ug i s i s k eg a l e on? ”( RO, S . 6 3 ) b .e ng l . “ Te l l mea boutt hes hi pwr e c k . We ’ r et a l k i nga bo utt hePor t ug ue s e g a l l e on, a r e n ’ twe ? ”( RÜE, S . 2 8 ) ( 6 7 )a .dä n. ” [ …]Duv e dv e l , a ts l a v e r nek a l de sf orde ts or t eg ul d? ”( RO, S . 6 8 ) b .e ng l . “ Youk no w, do n ’ ty o u, t ha ts l a v e sa r ec a l l e db l a c kg ol d? “( RÜE, S . 3 0) 5 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n Hi e rdi e ne ndi eDi s k ur s ma r k e ri me ng l i s c he nZi e l t e x te x pl i z i ta l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v al e ntf ürdi eModa l pa r t i k e lv e l . S i eübe r ne hme ne i nde ut i gdi eFunk t i on, di ei nt e r s ubj e k t i v eQue l l ea nz ug e be n. I ns g e s a mti s te sa l s os c hwi e r i gf e s t z uma c he n,obs i c hdi ehi e rg e f unde ne nDi s k ur s ma r k e rwi r kl i c ha l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nqua l i fiz i e r e n. I nde nFä l l e nde re x pl i z i t e nUms e t z ungs i nds i ee i nde ut i ga l sÄqui v a l e nt ez ube t r a c ht e n. Be ide nhi e ra l si mpl i z i tbe z e i c hne t e nUms e t z ung e ni s tj e doc hz um Te i lz ue r wä g e n,doc he he rv o nNi c ht Re a l i s i e r ung e nz us pr e c he n,das i edi eBe de ut ungde rModa l pa r t i k e l ni c hta dä q ua tz um Aus dr uc kb r i ng e n. 5.6 Modalität anders umgesetzt Fürdi e s eKa t e g o r i ek a nnk e i nek onk r e t eDe fini t i o ng e g e be nwe r de n,das i ea l l eFä l l e umf a s s t , i nde ne ndi eModa l i t ä tdur c ha nde r eMi t t e lumg e s e t z twi r d, a l sj e ne , di ei nde n b i s he r i g e nKa t e g or i e ne r f a s s twur de n.S ol c heBe i s pi e l ewa r e nnuri m Eng l i s c he nz ufinde n,a l l ede ut s c he nÄqui v a l e nt ek o nnt e nk l a rde na nde r e nKa t e g or i e nz ug e or dne twe r de n.Di ee ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e ,a ufdi ehi e ri m Fol g e nde ne i nz e l ne i ng eg a ng e nwi r d,s i ndi sb o undt o ,d i db r i ng( e i g e neHe r v o r he bung ) ,( ne x tt h i ng )Ik no w,no do ub t , i ts e e msundi tl o o k sl i k e . S i ek omme na l l ej e we i l snure i ne i nz i g e sMa l i nde rAna l y s ev or ,l i e f e r nj e doc ha uc hi nt e r e s s a nt eEr g e b ni s s ei nBe z uga ufdi ePa r a me t e rEpi s t emi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä t . I mf ol g e nde nBe i s pi e lwi r ddi eKons t r uk t i o ni sb o undt oi nde re ng l i s c he nÜbe r s e t z unga l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürno kv e r we nde t : ( 6 8 )a .dä n. ” [ …]Løg ne nk l æbe rt i l di nt ung e , me ns py t t e rdul a ng tnok , s k a l s a ndhe de nno kk ommef r e m. [ …] ”( RO, S . 2 7 ) b .e ng l . “ [ …]Li e sc l i ngt oy ourt ong ue , buti fy ous pi tf a re noug h, t het r ut hi s b o undt oc omeout . [ …] ”( RÜE, S . 1 2 ) Da sOx f or dEng l i s hDi c t i ona r yg i b ta l sBe de ut ung e nf ürdi e s eKons t r uk t i o nunt e ra nde r e m, obl i g e d‘ , , unde rne c e s s i t y ‘ und, c e r t a i n‘ a n. 2 1Hi e rwi r da l s oe i nhohe rGr a da nEpi s t e mi z i t ä tz um Aus dr uc kg e br a c ht .S y nony mk önnt ema nhi e re i ne pi s t e mi s c he smus t v e r we nde n. I m nä c hs t e nBe i s pi e lwur dei me ng l i s c he nAus g a ng s t e x te i ns og e na nnt e se mpha t i s c he s ,a l s oe i nhe r v or g e hobe ne sdov e r we nde t ,da si nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungmi t de rModa l pa r t i k e l v e l umg e s e t z twur de : ( 6 9 )a .e ng l . “ Youdi dbr i ngt heob j e c to fc ons i de r a t i on? ”( PO, S . 2 3 ) b .dä n. ” Iha rv e l de nt i ngme d, s o ms k a l v ur de r e s ? ”( PÜ, I , S . 5 1 ) 2 1 Ox f or dEng l i s hDi c t i ona r yOnl i ne : 〈www. oe d. c o m/ v i e w/ Ent r y / 2 2 03 9 ? i s Adv a nc e d=f a l s e &r e s ul t =4 &r s k e y = x r y s g Z&; l e t z t e rZug r i ff: 1 8 . 9 . 2 01 4. 〉 Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 5 9 Ka t ha r i naAs mus s e n Da se mpha t i s c hedowi r dhi e ri nZus a mme nha ngmi te i ne rVe r g e wi s s e r ung s f r a g ev e r we nde tunde r f ül l tdi eFunk t i o n,de nEmpf ä ng e ri ndi eBe ur t e i l ungde sWa hr he i t s g eha l t sde rPr opos i t i o nmi te i nz ubi nde n.De rS e nde re r wa r t e tv om Empf ä ng e re i neZus t i mmung( Ge r ne r1 9 9 6 : 2 1 3 ff. ) . Wi edi eModa l pa r t i k e lv e l i m Dä ni s c he n, dr üc k tda se mpha t i s c hedoi me ng l i s c he nAus g a ng s t e x ts omi tdi ei nt e r s ubj e k t i v eQue l l ede rPr opos i t i o na us , ma c hta l s oAus s a g e nz urEv i de nt i a l i t ä t . I mf ol g e nde nS a t zwi r ddi ei me ng l i s c he nAus g a ng s t e x tv e r we nde t ePhr a s e( ne x t t h i ng )Ik no wi m dä ni s c he nZi e l t e x tmi t( de tnæs t e… b l i v e r )v e l übe r s e t z t : ( 7 0)a .e ng l . Ne x tt h i ngIk no wy o u’ l l bet r y i ngt obr i ngc or ps e sba c kt ol i f e . ( PO, I , S . 3 6 1 ) b .dä n. De tnæs t eduf o r s øg e r , bl i v e rv e l a tv ækk ededødet i l l i v e . ( PÜ, I , S . 7 3 0) Hi e rwi r ddur c hdi e s ePhr a s ea us g e dr üc k t , da s sde rS e nde re i neVe r mut ungi nBe z uga uf de nEmpf ä ng e ra ns t e l l t ,s i ee nt hä l ta l s oe i neg e wi s s ee pi s t e mi s c heBe de ut ung .I nBe z ug a ufdi eEv i de nt i a l i t ä ti s ti nt e r e s s a nt ,da s shi e r ,wi ebe ide nk og ni t i v e nVe r be n, dur c hdi e Ve r we ndungde sPr onome nsi nde re r s t e nPe r s onS i ng ul a rde rFok uss t ä r k e ra ufdi ePe r s onde sS e nde r sg e l e g twi r da l sbe i de rModa l pa r t i k e lv e l . I m nä c hs t e nBe i s pi e lwur dei nde re ng l i s c he nÜbe r s e t z ungdi ePhr a s enodo ub ta l s Übe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürv e l v e r we nde t : ( 7 1 )a .dä n. ” [ …]De tk a nv e l i k k eundg å s , nå rma nborpås ål i l l ee nø . ”( RO, S . 1 1 6 ) b .e ng l . “ Nod o ub tt ha tc a nnotbea v oi de d, l i v i nga sy oudoons uc has ma l l i s l a nd. ”( RÜE, S . 5 1 ) Di ePhr a s ebe s i t z te i ne nhohe nGr a da nEpi s t e mi z i t ä t , dade rS e nde rs i c hs e hrs i c he ri s t , da s sdi ePr opos i t i onwa hri s t .Erha t ,wi edi ePhr a s es c hons a g t ,„ k e i neZwe i f e l “da r a n. Di el e t z t e nbe i de nKons t r uk t i one ni ts e e msundi tl o o k sl i k ewe r de na uf g r undi hr e rä hnl i c he nEi g e ns c ha fte nz us a mme nbe ha nde l t . S i edi e ne nbe i dea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt f ürdi eModa l pa r t i k e l v i s t : ( 7 2 )a .e ng l . “ I ts e e msIo wey ouade b tf ors a v i ngmyl i f e . [ …] ”( PO, I , S . 1 3 8 ) b .dä n. ” J e gs t å rv i s ti g æl dt i l di g , f or di duha rr e dde tmi tl i v . [ …] ”( PÜ, I , S . 2 8 3 ) ( 7 3 )a .dä n. ” Uh, de rk omme rv i s te nl i s t e t y v ? ”( RO, S . 2 02 ) b .e ng l . “ Aha , i tl o o k sl i k eat hi e fi ss ne a k i ngup. ”( RÜ, S . 9 1 ) Di ebe i de nKons t r uk t i one ng e be ndur c hdi eVe r we ndungde sPe r s ona l pr onome nsi nde r dr i t t e nPe r s onS i ng ul a r( i t ) ,g e na us owi ei hrGe g e ns t üc kv i s t ,di eobj e k t i v eQue l l e ,di e hi nt e rde rPr opos i t i o nl i e g t ,a n.S i ema c he na l s oAus s a g e ni nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä t . I nBe i s pi e l ( 7 3 )s i g na l i s i e r tdi eBe de ut ungde sVe r bst ol o o ka ns i c hz ude m, da s se i ne v i s ue l l wa hr ne hmba r e , a l s oobj e k t i v eQue l l ev or l i e g t . I nt e r e s s a ntundg e wi s s e r ma ße nwi de r s pr üc hl i c hi s ta l l e r di ng s ,da s sMor t e ns e n( 2 006:1 04 f . )i ns e i ne rAna l y s es e e mi ng l y , de m Adv e r bz ut os e e m, di eFunk t i onde rs ubj e k t i v e nundni c htde robj e k t i v e nQue l l e n6 0 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n a ng a bez uor dne t . Di e wa l d&S mi r no v a( 2 01 0: 1 7 7 ff. )o r dne nde rdi r e k t e nde ut s c he nEnt s pr e c hungs c he i ne nhi ng e g e nv or r a ng i gdi eFunk t i onde rob j e k t i v e nQue l l e na ng a bez u. De mna c hs i g na l i s i e r tda sde ut s c heVe r b , da s se sobj e k t i vwa hr ne hmba r eBe we i s ef ürdi e Be ha upt ungg i b t .Di e swür des i c hmi tde rTa t s a c hede c k e n,da s si m Dä ni s c he ndi eModa l pa r t i k e lv i s tz ufinde ni s t ,di ee i neobj e k t i v eQue l l es i g na l i s i e r t .Esi s tj e doc hpr obl e ma t i s c h,e i nf a c hEr k e nnt ni s s ez um de ut s c he nVe r ba ufda se ng l i s c hez uübe r t r a g e n,s oda s sde rZus a mme nha ngz wi s c he nde me ng l i s c he nVe r bt os e e m undde ri nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungg e wä hl t e nPa r t i k e lv i s ti nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä tni c hte ndg ül t i g z ukl ä r e ni s t .Vi e l l e i c hti s thi e rv or r a ng i gda sv e r we nde t ePr ono me ni ta us s c hl a g g e be nde rI ndi k a t orf ürdi eobj e k t i v eQue l l eundni c htunbe di ng tda sVe r bt os e e m. Di e s eTe i l a na l y s eha tg e z e i g t ,da s sa uc hdi e s ee i nz e l ne n,ni c hti na nde r eKa t e g o r i e n e i nz uor dne nde nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ei nt e r e s s a nt eEr k e nnt ni s s el i e f e r nundz umi nde s tt e i l we i s ei nde rLa g es i nddi ePa r a me t e rEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä tz us i g na l i s i e r e n. 5.7 Modalität nicht realisiert I ndi e s e rKa t e g or i ewur de na l l eFä l l eg e s a mme l t , i nde ne nk e i neÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s ta us z uma c he ns i ndunds omi tdi e Moda l i t ä tni c hte r k e nnba rz um Aus dr uc kk ommt .Hi e r f ürg i bte sme hr e r eBe i s pi e l ei n be i de nS pr a c he nundf üra l l edr e idä ni s c he nModa l pa r t i k e l n.Dur c hdi eNi c ht Re a l i s i e r ungde rModa l i t ä tk o mmte si ndi e s e nFä l l e nz ue i ne rBe de ut ung s v e r ä nde r ung ,wi ei m f ol g e nde nBe i s pi e l a nde rde ut s c he nÜbe r s e t z ungz ue r k e nne ni s t : ( 7 4 )a .dä n. Me ndaha ne fte rnog l eug e rpådobbe l tr a t i o ni k k ev a rbl e v e tk r a fti g e r e e nds i g es unde r ea ts epå , i nds åTom, a tde tma g r eno kv a rme df ødtogs pa r e dede te k s t r amå l t i d. ( RO, S . 8 5 ) b .dt . Doc ha l se rna c he i ni g e nWoc he nmi tdoppe l t e rRa t i o ndur c ha usni c ht k r ä fti g e runde r s tr e c htni c htg e s ünde ra us s a h, s a hTom, da s sdi eMa g e r k e i t a ng e bor e nwa r , unds pa r t edi ez us ä t z l i c heMa hl z e i tv onnuna bwi e de re i n. ( RÜD, S . 6 9 ) c .e ng l . Buta fte raf e wwe e k sofdoubl er a t i ons , whe nt hebo yha dn ’ tg r o wna ny s t r ong e rora nyhe a l t hi e ri na ppe a r a nc e , Tom r e a l i z e dt ha thi st hi nne s swa s p r o b a b l yi nna t e , a ndhede c i de dt os a v et hee x t r apor t i on. ( RÜE, S . 3 8 ) Hi e rwur dedi eModa l i t ä ti m De ut s c he nni c htr e a l i s i e r t ,wodur c hdi ePr opos i t i o n,a nde r sa l si m Aus g a ng s t e x t ,a l sTa t s a c heda r g e s t e l l twi r d.I nde re ng l i s c he nÜbe r s e t z ung bl e i b tdi emoda l eBe de ut ungdur c hdi eVe r we ndungde sAdv e r bsp r o b a b l ye r ha l t e n, wodur c h, wi ei m Or i g i na l , e i neS t e l l ung na hmez um Wa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i ona us g e dr üc k twi r d. Ei nwe i t e r e ss ol c he sBe i s pi e l wi r di nKa pi t e l6i nZus a mme nha ngmi tI nt e r pr e t a t i ons unt e r s c hi e de nz wi s c he nde nÜbe r s e t z ung e ne r ör t e r t . Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 6 1 Ka t ha r i naAs mus s e n Ni c htz ul e t z ta uf g r und de rni c htz uv e r na c hl ä s s i g e nde n Anz a hla ng e f unde ne n Ni c ht Re a l i s i e r ung e nmus sj e doc hi nBe t r a c htg e z og e nwe r de n, da s sdi eModa l i t ä ti ne i ni g e nFä l l e ndoc hdur c hi ndi e s e rAna l y s eni c htbe r üc k s i c ht i g t eMi t t e li mpl i z i tz um Aus dr uc kk o mmt .We nnma ns i c hz um Be i s pi e la ufe i nea bs t r a k t e r eEbe nebe g i btund di eAus s a g e ni m Ga nz e nbe t r a c ht e t ,k a nnde rAs pe k tde sS a t z modusz um Tr a g e nk omme n. Di e sha be nwi rbe r e i t si nde nv or i g e nKa pi t e l ni nZus a mme nha ngmi tv e r s c hi e de ne nKa t e g or i e ng e s e he n, i nde nFä l l e nnä ml i c h, wobe s t i mmt eÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e nuri nbe s t i mmt e nS a t z modi ,z . B.de mI nt e r r og a t i v s a t z ,z ufinde nwa r e n.Hi e rs ol lnun k ur zbe t r a c ht e twe r de n,i nwi e f e r nde rS a t z modusa l l e i ne ,una bhä ng i gv o nde na nde r e n Ka t e g or i e n,di ePa r a me t e rEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä tz um Aus dr uc kb r i ng e nk a nn unds omi ta l sa bs t r a k t e sÄqui v a l e ntf ürdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l ndi e ne nk önnt e . De rS a t z modusi s t„ e i nk ompl e x e ss pr a c hl i c he sZe i c he nmi tFor ms e i t eundFunk t i ons s e i t e[ …] ,wobe ij e de rFo r mt y pe i nebe s t i mmt eFunk t i one r f ül l t ,i ns of e r na l ss e i ne S t r uk t ur be de ut ungi ndi eFe s t l e g ungde ss pr a c hl i c he nHa ndl ung s t y pse i ng e ht “( Thur ma i r2 01 3 : 6 3 1 ) . Di e swi r da nde nf ol g e nde nbe i de nBe i s pi e l e nnä he re r l ä ut e r t : ( 7 5 )a .dt . „ Al s o , woi s tda sBuc h? “„ I c hg e bee se uc h! “( FO, S . 1 41 ) b .dä n. ” S åhv ore rbog e n? ”” Is k a l no kf åde n. ”( FÜ, I , S . 7 2 ) ( 7 6)a .e ng l . “ [ …]Re me mbe rwha tha ppe ne dt ot hehous e ?[ …] ”( PO, I , S . 8 6 ) b .dä n. ” [ …]Duhus k e rv e l hv a dde rs k e t eme dhus e t ?[ …] ”( PÜ, I , S . 1 8 0) I me r s t e nBe i s pi e lha be nwi ri m Aus g a ng s t e x te i ne nEx k l a ma t i v s a t z ,f or ma ldur c hda s Aus r uf e z e i c he nma r k i e r t .I m Zus a mme nha ngmi tde rz uv org e s t e l l t e nFr a g ewi r dhi e r e r s i c ht l i c h,da s sdi ei m Ex k l a ma t i v s a t zg e t ä t i g t eAus s a g eni c hta l sr e i neTa t s a c he ,s onde r na l sVe r s pr e c he nz uv e r s t e he ni s t . De rS a t zb r i ng ta l s oe i ne nhohe nGr a da nEpi s t emi z i t ä tz um Aus dr uc k ,i nde m de rS e nde rde m Empf ä ng e rdur c hda sVe r s pr e c he nz us i c he r t ,da s sdi ePr opos i t i onmi thohe rWa hr s c he i nl i c hk e i tde rWa hr he i te nt s pr i c ht .Gena udi e s eFunk t i onma c hti nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungdi eModa l pa r t i k e lno kde ut l i c h. I mz we i t e nBe i s pi e lha be nwi re i ne nI nt e r r og a t i v s a t z , de rf or ma ldur c hda sFr a g e z e i c he nma r k i e r ti s t .Di e s eFr a g e f or m de sS a t z e sma c hti ns i c hde ut l i c h,da s sde rS e nde r de nEmpf ä ng e rmi te i nbe z i e htundv o ndi e s e me i neAnt wor t( Zus t i mmung )e r wa r t e t . Hi e rwi r ds omi tdur c hde nS a t z modusde ri nt e r s ubj e k t i v eCha r a k t e rde rPr opos i t i on, a l s oe i neAus s a g ei nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä t , z um Aus dr uc kg e br a c ht . Di e s eFunk t i o nwi r di nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungdur c hdi eModa l pa r t i k e lv e l v e r de ut l i c ht . I nde nbe i de nAus g a ng s t e x t e ns i nda l s oz wa rk e i nek onk r e t e nl e x i k a l i s c he nEi nhe i t e na us z uma c he n, di ea l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürdi ej e we i l i g edä ni s c heModa l pa r t i k e lg e s e he nwe r de nk ö nne n.Al l e r di ng sk ommtdi emoda l eBe de ut ungi nbe i de nFä l l e n be r e i t si m Aus g a ng s t e x ti nFor m de sS a t z modusz um Aus dr uc kundwi r di nde rj e we i l i g e ndä ni s c he nÜbe r s e t z ungdur c hdi eModa l pa r t i k e ll e di g l i c hnoc hs t ä r k e rbe t ont . Hi e r l i e g ti m Aus g a ng s t e x ta l s og e na ug e nomme nk e i neNi c ht Re a l i s i e r ung ,s onde r ne he r e i nei mpl i z i t eRe a l i s i e r ungundi m Zi e l t e x te i nee x pl i z i t eRe a l i s i e r ungde rModa l i t ä tv or . 6 2 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n Ei nwe i t e r e rz ube r üc k s i c ht i g e nde rFa k t ors c he i nta uc hdi eÜbe r s e t z ung s r i c ht ungz u s e i n. Wi ea nBe i s pi e l( 7 4 )z ue r k e nne ni s t , k a nne i nei m Aus g a ng s t e x ta us g e dr üc k t eModa l i t ä ti nde r( hi e rde ut s c he n)Übe r s e t z ungunt e rUms t ä nde nwi r kl i c hni c htumg e s e t z t s e i n,wa sz um Be de ut ung s wa nde lf ühr t .I nde ra nde r e nÜbe r s e t z ung s r i c ht ungi s te sa ns c he i ne ndj e doc hs o , wi ei nBe i s pi e l( 7 5 )und( 7 6)z us e he n, da s se i nes c he i nba r eNi c ht Re a l i s i e r ungi m( hi e rde ut s c he n)Aus g a ng s t e x tdoc he he re i nei mpl i z i t eRe a l i s i e r ung dur c hde nS a t z modusda r s t e l l t , unds odi eModa l i t ä ti nde rdä ni s c he nÜbe r s e t z ungdoc h ni c ht„ hi nz ug e di c ht e t “i s t ,s onde r ns i c hbe r e i t si m Aus g a ng s t e x tAnz e i c he nfinde nl a s s e n. Fürwe i t e r ek ont r a s t i v eAna l y s e ni nBe z uga ufModa l i t ä tbz w.Moda l pa r t i k e l ni s te s a l s os i nnv ol l , di e s eKa t e g or i ede rNi c ht Re a l i s i e r ung e nnoc he i nma lg e na ue rz ube t r a c ht e nundne uz uunt e r t e i l e n.Esi s tda v o na us z ug e he n,da s ss odi eAnz a hlde rwi r kl i c he n Ni c ht Re a l i s i e r ung e n,di ee i ne nBe de ut ung s wa nde lmi ts i c hz i e he n,a ufe i nMi ni mum r e duz i e r twe r de nk a nn.I ndi e s e m Zus a mme nha ngi s tda nna uc hnoc he i nma lnä he rz u unt e r s uc he n,i nwi e f e r nde rS a t z modusa l l e i nea l se i ns e hra bs t r a k t e sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntf ürModa l pa r t i k e l ng e s e he nwe r de nk a nn.Di e s ede t a i l l i e r t eUnt e r s uc hungi s ti m Ra hme ndi e s e rAr be i tz uumf a ng r e i c hundk a nnda he rni c htnä he rt he ma t i s i e r twe r de n. 2 2 2 2 Thur ma i r( 1 9 8 9 ,2 01 3 )l i e f e r te i ni g eEr k e nnt ni s s ez um Zus a mme nha ngv onModa l pa r t i k e l nundS a t z modus , di ea l sGr undl a g ef ürwe i t e r ek ont r a s t i v eUnt e r s uc hung e ndi e ne nk önnt e n. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 6 3 6 Der Einfluss des Mediums Übersetzung I nde rqua l i t a t i v e nAna l y s ewur de ndi eS pr a c hbe i s pi e l ewe i t e s t g e he ndl os g e l ös tv onde n Me di e n,a uswe l c he ns i es t a mme n,a na l y s i e r t :de m Aus g a ng s t e x tunds e i ne rj e we i l i g e n Übe r s e t z ung . Di eEi nbe z i e hungundde rVe r g l e i c hdi e s e rMe di e nb r i ng tj e doc ha uc hi nt e r e s s a nt eAs pe k t ez ut a g e , v o nde ne nz we i i m Fol g e nde ne r ör t e r twe r de n. 6.1 Die Übersetzungsrichtung: Explizitheit vs. Implizitheit Kl a udy( 1 9 9 8 :8 2 f . )s t e l l ti ni hr e m Enz y kl opä di e a r t i k e lv i e rv e r s c hi e de neAr t e nv o n Ex pl i z i t he i t ,di ei nÜbe r s e t z ung e nv o r k omme nk ö nne n,a uf :di eobl i g a t o r i s c heEx pl i z i t he i t ,di eopt i ona l eEx pl i z i t he i t ,di epr a g ma t i s c heEx pl i z i t he i tunddi eübe r s e t z ung s i nhär e nt eEx pl i z i t he i t .Di eobl i g a t or i s c heEx pl i z i t he i ti s tdur c hl e x i k og r a mma t i s c heUnt e r s c hi e dez wi s c he nde rAus g a ng s -undde rZi e l s pr a c hebe di ng t ,di eopt i ona l eEx pl i z i t he i t dur c hUnt e r s c hi e dei nBe z uga ufs t i l i s t i s c heVor z üg ez wi s c he nAus g a ng s -undZi e l s pr a c heunddi epr a g ma t i s c heEx pl i z i t he i tdur c hk ul t ur e l l eUnt e r s c hi e dez wi s c he nAus g a ng s -undZi e l s pr a c he . Be ide rübe r s e t z ung s i nhä r e nt e nEx pl i z i t he i ts c hl i e ßl i c hha nde l t e ss i c hum e i nedur c hde nÜbe r s e t z ung s pr oz e s si ns i c hv e r ur s a c ht eEx pl i z i t he i t , a l s oum Ex pl i z i t he i ta l sÜbe r s e t z ung s uni v e r s a l i e .De mna c hwe i s e nÜbe r s e t z ung e n,ung e a c ht e t de rbe t e i l i g t e nS pr a c he n,e i nehöhe r eEx pl i z i t he i ta ufa l sdi ej e we i l i g e nAus g a ng s t e x t e unda l sv e r g l e i c hba r e ,ni c htübe r s e t z t eTe x t ei nde rZi e l s pr a c he .Di e s eAr tv onEx pl i z i t he i ti s ta ufBl umKul k a s( 1 9 8 6:1 9 )Ex p l i c i t a t i o nHy p o t he s i sz ur üc k z uf ühr e nundwi r d v onwe i t e r e nAut or e nv e r t r e t e nundv e r br e i t e t . Hous e( 2 008 )undBe c he r( Be c he r2 01 0a ,2 01 0b)f e c ht e nj e doc hdi eEx i s t e nzde r übe r s e t z ung s i nhä r e nt e nEx pl i z i t he i ta n.Na c hde rAuffa s s ungde rbe i de nFor s c he rs i nd a l l eFä l l ev o nEx pl i z i t he i ti nÜbe r s e t z ung e n,di ev ona nde r e nFor s c he r na ufdi e s eUni v e r s a l i ez ur üc k g e f ühr twur de n, dur c hdi ev o nKl a udyg e na nnt e na nde r e ndr e iAr t e nv on Ex pl i z i t he i tz ue r k l ä r e n.Di ef ol g e nde nAus f ühr ung e nz e i g e n, da s sdi ev o r l i e g e ndeAnal y s eme hr e r eAnha l t s punk t ef ürdi eUnt e r s t üt z ungv o nHous e ’undBe c he r ss k e pt i s c he r Ha l t ungg e g e nübe rde rThe s ede rEx pl i z i t he i ta l sÜbe r s e t z ung s uni v e r s a l i el i e f e r t .Di e Ko nz e pt eEx pl i z i t he i tundI mpl i z i t he i twe r de nhi e r f ürz unä c hs t ,wi ei nde rqua l i t a t i v e n Ana l y s es c honbe s c hr i e be n,a uf g r undv onf or ma l e nKr i t e r i e nde fini e r t .Ei nee x pl i z i t e Ums e t z ungl i e g tde mna c hda nnv o r , we nnf ürdi edä ni s c heModa l pa r t i k e l e i nk onk r e t e s , a bg r e nz ba r e sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nta us z uma c he ni s t .We nndi eS i g na l i s i e r ungde r Moda l i t ä thi ng e g e na l l e i nedur c he i nea uc hi m dä ni s c he nTe x tne be nde rModa l pa r t i k e l v or ha nde neKons t r uk t i o nübe r nomme nwi r d,wi r dv one i ne ri mpl i z i t e nUms e t z ungg e s pr oc he n. Wi ei nde rqua nt i t a t i v e nAna l y s e( s i e heAbb .1und2 )be r e i t sbe s c hr i e be n, i s tbe ide r Übe r s e t z unga usde m Dä ni s c he nf e s t z us t e l l e n,da s ss o wohli m de ut s c he na l sa uc hi m e ng l i s c he nZi e l t e x te i nehöhe r eAnz a hla ne x pl i z i t e nUms e t z ung e nf ürdi edä ni s c he n Moda l pa r t i k e l nz ufinde ni s ta l si nde ra nde r e nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung .Di e sä uße r ts i c h i n de rhä ufig e r e n Ve r we ndungv on Moda l wör t e r na l sÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e ,i m Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 6 5 Ka t ha r i naAs mus s e n De ut s c he nz ude ma uc hdur c hda shä ufig e r eVo r k omme nv onModa l pa r t i k e l n.I m Ge g e nz ugfinde tma ni nde nÜbe r s e t z ung e na usde m Dä ni s c he ni nbe i de nS pr a c he nwe ni g e ri mpl i z i t eUms e t z ung e na l si nde ra nde r e nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung , wa ss i c hi nde rs e l t e ne r e nVe r we ndungde rv e r ba l e nModa l i t ä tz e i g t . 2 3Al s owe i s e ndi ede ut s c he nunde ngl i s c he nÜbe r s e t z ung e ne i ne nhöhe r e nGr a da nEx pl i z i t he i ta uf ,a l sdi ev e r g l e i c hba r e n ni c ht übe r s e t z t e nTe x t ei ndi e s e nS pr a c he n. Hi e r a usk önnt ema ns c hl us s f ol g e r n, da s sde r Pr oz e s sde rÜbe r s e t z unga ns i c he i ne nhöhe r e nGr a da nEx pl i z i t he i tmi ts i c hbr i ng t ,da s i ej ai nbe i de nS pr a c he nz ube oba c ht e ni s t . Be ig e na ue r e rBe t r a c ht ungi s tj e doc hf e s t z us t e l l e n, da s sde rS a c hv e r ha l tde ut l i c hk ompl i z i e r t e ri s t , dame hr e r es pr a c he npa a r be z og e neFa k t or e nda sVe r hä l t ni sz wi s c he nEx pl i z i t he i tundI mpl i z i t he i ti ndi e s e rAna l y s e ma ßg e bl i c hbe e i nflus s e n, undda s shi e rs og a rBe we i s ef ürdi eg e g e nt e i l i g eTe nde nz ,a l s o e i nehöhe r eI mpl i z i t he i t , i nde nÜbe r s e t z ung e nz ufinde ns i nd. De rbe s c hr i e be nehöhe r eGr a da nEx pl i z i t he i ti nde nde ut s c he nunde ng l i s c he n Übe r s e t z ung e ni m Ve r g l e i c hz ude ni nde nbe i de nS pr a c he ng e s c hr i e be ne nOr i g i na l t e xt e nhä ng tmi tde m Ei nflus sde rAus g a ng s s pr a c he ,hi e rDä ni s c h,z us a mme n.I m Dä ni s c he nwur de nj aa us s c hl i e ßl i c he x pl i z i t eKons t r uk t i one n, e be nj e nemi tModa l pa r t i k e l n, unt e r s uc ht .Di ea us s c hl i e ßl i c he x pl i z i t e nS t r uk t ur e ni m Dä ni s c he nv e r l e i t e nde nÜbe r s e t z e rda z u,di e s eEx pl i z i t he i ta uc hi ns e i ne m Te x ta us dr üc k e nz uwol l e n.Di e sf ühr tz u de rbe oba c ht e t e nS t e i g e r ungde rEx pl i z i t he i ti nde nÜbe r s e t z ung e n. Di eKompl e x i t ä tde sS a c hv e r ha l t e sk ommtj e doc hnoc hni c htdur c hdi e s e nVe r g l e i c h de rde ut s c he nÜbe r s e t z ung e nmi tde ng l e i c hs pr a c hi g e nni c ht übe r s e t z t e nTe x t e nz ut a g e , s onde r ne r s tdur c hde nVe r g l e i c hde rAus g a ng s t e x t emi ti hr e nj e we i l i g e nZi e l t e x t e nund dur c he i ne nVe r g l e i c hde rde ut s c he nunde ng l i s c he nTe x t emi t e i na nde r . Be i m Ve r g l e i c h de rAus g a ng s t e x t emi ti hr e nZi e l t e x t e ni s tz ue r k e nne n,da s si nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDe ut s c h/ Eng l i s c h→ Dä ni s c hdur c ha use i nehöhe r eEx pl i z i t he i ti nde rÜbe r s e t z ungv o r l i e g t ,dahi e rt e i l se x pl i z i t e ,t e i l si mpl i z i t ede ut s c heunde ng l i s c heKons t r uk t i one ni nde rÜbe r s e t z ungdur c hdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l na us s c hl i e ßl i c he x pl i z i twi ede r g e g e be nwe r de n. I nde ra nde r e nÜbe r s e t z ung s r i c ht ungi s tdi e s eS t e i g e r ungde rEx pl i z i t he i ti m Zug ede sÜbe r s e t z ung s pr oz e s s e sj e doc hk e i ne s f a l l sz ube oba c ht e n.Di ea us s c hl i e ßl i c he x pl i z i t e ndä ni s c he nKons t r uk t i one nwur de ni m De ut s c he nundv ora l l e m i m Eng l i s c he nz ue i ne m ni c htune r he bl i c he nAnt e i li mpl i z i ti nFor m de rv e r ba l e nModa l i t ä tumg e s e t z t .I ndi e s e rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungfinde tma ni m Zug ede sÜbe r s e t z ung s pr oz e s s e sa l s oi nt e r e s s a nt e r we i s es og a re i neS t e i g e r ungde rI mpl i z i t he i tundni c ht de rEx pl i z i t he i t . 2 3I m Zug edi e s e rDi s k us s i onwi r ddi eAna l y s ewe i t e s t g e he nda ufdi edr e iKa t e g or i e nModa l pa r t i k e l n,Moda l wör t e rundv e r ba l eModa l i t ä tbe s c hr ä nk t , dadi ee r s t e nbe i de nKa t e g or i e nf or ma l g e s e he nf a s tnure x pl i z i t e unddi edr i t t ef a s ta us s c hl i e ßl i c hi mpl i z i t eRe a l i s i e r ung e numf a s s e n.Di ea nde r e nKa t e g or i e ns i nddi e s be z ügl i c hs ohe t e r og e nunds c hwe rz ue r f a s s e n,da s sdi eBe r üc k s i c ht i g ungdi e s e rde nBl i c ka ufdi e s eDi s k us s i onz u s e hre r s c hwe r e nwür de . 6 6 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n We nnma nnunnoc hdi ede ut s c he nunde ng l i s c he nKons t r uk t i one nmi t e i na nde r v e r g l e i c ht , s t e l l tma nf e s t , da s ss i c hdi ebe i de nS pr a c he ni nBe z uga ufda sVe r hä l t ni sv o n Ex pl i z i t he i tz uI mpl i z i t he i ts e hrunt e r s c hi e dl i c hv e r ha l t e n. De nnwi ei nde rqua nt i t a t i v e n Ana l y s ebe s c hr i e be n,s i nddi eme i s t e nde ut s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ede nbe i de n Ka t e g or i e nModa l pa r t i k e l nundModa l wör t e rz uz uor dne n,di ef a s ta us s c hl i e ßl i c he x pl i z i t eUms e t z ung e nde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l numf a s s e n,wä hr e ndi m Eng l i s c he ndi e me i s t e nÄqui v a l e nt ez urKa t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tg e hör e n,i nde rs i c hf a s tnur i mpl i z i t eUms e t z ung e nbe finde n. Auc hwe nni nbe i de nS pr a c he ndi eÜbe r s e t z ung e ne i ne nhöhe r e nGr a da nEx pl i z i t he i ta uf we i s e na l sdi ev e r g l e i c hba r e nni c ht übe r s e t z t e n Te x t ede rj e we i l i g e nS pr a c he ,s obl e i b tdoc ha uc hi nde rÜbe r s e t z ungdi e s eGr undt e nde nze r ha l t e n,da s si m De ut s c he nme hre x pl i z i t eÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ez ufinde n s i nda l si m Eng l i s c he n.Da s sda sEng l i s c hes t ä r k e ra ufi mpl i z i t eÜbe r s e t z ung e nz ur üc kg r e i fta l sda sDe ut s c he , wi r dunt e ra nde r e m da dur c hz ue r kl ä r e ns e i n, da s se si nde re ngl i s c he nS pr a c hek e i neModa l pa r t i k e l ng i bt .Di edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nmüs s e ni m Eng l i s c he na l s odur c ha nde r eKons t r uk t i one n wi e de r g e g e be n we r de n.Da sNa he l i e g e nds t ewä r ehi e rdi eVe r we ndungv o nModa l wör t e r n,das i emi tde nModa l pa r t i k e l n e ngv e r wa ndts i nd.Ess c he i ntj e doc hi m Eng l i s c he nna t ür l i c he rz us e i n,s t a t t de s s e na uf di ev e r ba l eModa l i t ä tz ur üc k z ug r e i f e n, wa sf ol g l i c he i nes t a r k eTe nde nzz urI mpl i z i t he i t mi ts i c hb r i ng t . Da s si nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ De ut s c h/ Eng l i s c hi m Zug ede rÜbe r s e t z ung s pr oz e s s ee i neTe nde nzz urI mpl i z i t he i tz ube oba c ht e ni s t , wi r dnoc he i nma lz us ä t z l i c hv e r de ut l i c ht ,we nnma ndi eKo nz e pt eEx pl i z i t he i tundI mpl i z i t he i ta use i ne m a nde r e n,a bs t r a k t e r e nBl i c k wi nk e lbe t r a c ht e t .Bi s he rwur dedi eEx pl i z i t he i ta nv or wi e g e ndf o r ma l e nKr i t e r i e nf e s t g e ma c ht , nä ml i c hde m Vo r ha nde ns e i n( bz w. Ni c ht Vor ha nde ns e i n)e i ne sf o r ma la bg r e nz ba r e nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt sf ürdi ej e we i l i g edä ni s c he Moda l pa r t i k e l .Aufe i ne ra bs t r a k t e r e n,f unk t i ona l e nEbe nek a nnma nEx pl i z i t he i ta uc h a l sda sVor ha nde ns e i nde rPa r a me t e rEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä tde fini e r e n.Hi e r ha tdi equa l i t a t i v eAna l y s eg e z e i g t ,da s sdi ede ut s c he nunde ng l i s c he nÄqui v a l e nt ei m Ge g e ns a t zz ude ndä ni s c he nModa l pa r t i k e l nni c hti mme rbe i dePa r a me t e rz um Aus dr uc kbr i ng e n.Di e si s tz um Be i s pi e lbe ide nk og ni t i v e nVe r be nundz um Te i lbe ide n Moda l wör t e r nde rFa l l ,di enurAus s a g e ni nBe z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä tma c he n.Di e s e Ko ns t r uk t i one nwe i s e na l s os og e s e he ne i ne nhöhe r e nGr a da nI mpl i z i t he i ta uf ,dadi e I nt e r pr e t a t i oni nBe z uga ufde nni c hta us g e dr üc k t e nPa r a me t e r , hi e rme i s tdi eEv i de nt i al i t ä t , be i m Le s e rs e l bs tl i e g t . Zus a mme nf a s s e ndbe t r a c ht e ts i nddi ei ndi e s e rAna l y s ez ufinde nde nFä l l ev o ne r höht e rEx pl i z i t he i tbz w. I mpl i z i t he i ta ufz we is pr a c he npa a r be z og e neFa k t or e nz ur üc k z uf ühr e n: Er s t e nsi s ta us s c hl a g g e be nd, da s sni c hta l l edr e i be t e i l i g t e nS pr a c he ndi eg l e i c he n Aus dr uc k s k a t e g o r i e nf ürModa l i t ä tz urVe r f üg ungha be n. Wä hr e nde snä ml i c hi m De ut s c he nundDä ni s c he nModa l pa r t i k e l ng i bt ,s i nddi e s ei m Eng l i s c he nni c htv or ha nde n, s oda s shi e ra ufa nde r eKa t e g or i e nz ur üc k g e g r i ffe nwe r de nmus s . Di e sf ühr tübe r wi e g e nd z urbe s c hr i e be ne nhöhe r e nI mpl i z i t he i ti m Eng l i s c he ni m Ve r g l e i c hz um Dä ni s c he nund Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 6 7 Ka t ha r i naAs mus s e n De ut s c he n. Zwe i t e nsi s tde rEi nflus sde rAus g a ng s s pr a c hea ufdi eZi e l s pr a c hee i nwi c ht i g e rFa k t or ,i ns of e r n,da s sdi ee x pl i z i t e ndä ni s c he nKons t r uk t i one nde nÜbe r s e t z e rda z u v e r l e i t e ndi eKons t r uk t i oni nde rde ut s c he node re ng l i s c he nÜbe r s e t z unga uc he x pl i z i t umz us e t z e n.Di e sf ühr tz ure r l ä ut e r t e nhöhe r e nEx pl i z i t he i tde rde ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ung e ni m Ve r g l e i c hz uni c ht übe r s e t z t e nTe x t e ni ndi e s e nS pr a c he n. Da s s i ndi e s e rAna l y s enurs pr a c he npa a r be z og e neFä l l ev o ne r höht e rEx pl i z i t he i tv or z ufinde n s i nd,wi de r l e g ta ns i c hnoc hni c htdi eThe s e ,da s se sa uc he i neübe r s e t z ung s i nhä r e nt e , v onde nS pr a c he nuna bhä ng i g eAr tv onEx pl i z i t he i tg e be nk önnt e .De rUms t a nd,da s s hi e ri mg r o ße nMa ßeFä l l ev onhöhe r e rI mpl i z i t he i tv or l i e g e n, z e i g tj e doc h, da s se spr obl e ma t i s c hi s t ,di eEx pl i z i t he i ta l sÜbe r s e t z ung s uni v e r s a l i ez ua k z e pt i e r e n,we nns i e ni c hti na l l e nbe t e i l i g t e nS pr a c he nundÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e ni mg l e i c he nMa ßeode r übe r ha uptz ube oba c ht e ni s t .Di e s ebe oba c ht ba r e nAs y mme t r i e nb r i ng ta uc h Hous e ( 2 008 :1 1 f . )i ni hr e m Ar t i k e la l sEi nwa ndg e g e ndi e s eUni v e r s a l i eundÜbe r s e t z ung s uni v e r s a l i e ng e ne r e l l he r v or . Di eS c hl us s f ol g e r unga usdi e s e rAna l y s ei s ta l s o ,da s sa nde rThe s ede rEx pl i z i t he i t a l sÜbe r s e t z ung s uni v e r s a l i ee r ns t ha fteZwe i f e la nz ub r i ng e ns i ndunddi eGr ündef ür e i nee r höht eEx pl i z i t he i t( bz w. I mpl i z i t he i t )i nÜbe r s e t z ung e ndoc he he ri nde nbe t e i l i gt e nS pr a c he n( pa a r e n)undde nk onk r e tunt e r s uc ht e ns pr a c hl i c he nS t r uk t ur e nz us uc he n s i nd. 6.2 Der Übersetzer: Unterschiede in der Interpretation und Übersetzungsfehler Ne be nde na m Übe r s e t z ung s pr oz e s sbe t e i l i g t e nS pr a c he nundde nda mi tv e r bunde ne n Übe r s e t z ung s r i c ht ung e ni s tdi ePe r s onde sÜbe r s e t z e r se i nwe i t e r e rFa k t or , de ri ndi e s e r k ont r a s t i v e nAna l y s ebe r üc k s i c ht i g twe r de nmus s . J e deÜbe r s e t z ungba s i e r ta ufe i ne re i g e ne nI nt e r pr e t a t i onde sAus g a ng s t e x t e sdur c hde nÜbe r s e t z e r . Da s sdi e s eI nt e r pr e t a t i one ns e hrunt e r s c hi e dl i c ha us f a l l e nk önne nundhi e r be ide m Übe r s e t z e ra uc hFe hl e runt e r l a uf e nk önne n, i s tbe i m Ve r g l e i c hde rde ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ungde sf ür di e s eAna l y s ev o r l i e g e nde ndä ni s c he nAus g a ng s t e x t e sg utz ue r k e nne n. We nnma ne i ni g ede rBe i s pi e l ei nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ De ut s c h/ Eng l i s c hi na l l e ndr e iS pr a c he ng e na ue rbe t r a c ht e tundv e r g l e i c ht ,f ä l l ta uf ,da s s ,v ora l l e m be z og e na ufde nGr a dde rEpi s t e mi z i t ä t ,di ede ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt es t a r kv one i na nde ra b we i c he n.Di e si s tbe s onde r sg utz ue r k e nne n, we nndi eÄqui v a l e nt ei nbe i de nS pr a c he nz urg l e i c he nKa t e g or i eg e hör e n,wi ei nde n f ol g e nde nBe i s pi e l e n, i nde ne ns i ede rKa t e g or i ede rModa l wör t e rz uz uor dne ns i nd: ( 7 7 )a .dä n. De tv a rno kde r f or , ma ns åg odtk unnel i deha m. ( RO, S . 3 04 ) b .dt . S i c he rk onnt ee ri hnde s ha l bs og utl e i de n. ( RÜD, S . 2 1 3 ) c e ng l . Pe r ha p st ha twa st her e a s onTom l i k e dhi ms omuc h. ( RÜE, S . 1 3 5 ) 6 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n ( 7 8 )a .dä n. ” [ …]De rfinde ss åma ng el øg nha l s ei de nnev e r de n, me nRa mo nde n Fr ommee rno kde ns t ø r s t e . ”( RO, S . 3 09 ) b .dt . „ [ …]Esg i b ts ov i e l eLüg e nbol dea ufdi e s e rWe l t , a be rRa mó nde rFr ommei s ts i c he rde rä r g s t e . “( RÜD, S . 2 1 7 ) c .e ng l . “ [ …]Amonga l l t hel i a r si nt hewo r l d, Ra mó nt hePi ousi sp r o b a b l yt he wor s toft hel ot . ”( RÜE, S . 1 3 8 ) I me r s t e nBe i s pi e l i s tz uk l a re r k e nne n, da s si m De ut s c he nmi ts i c he rv om Übe r s e t z e re i n Äqui v a l e ntmi te i ne m höhe r e nGr a da nEpi s t e mi z i t ä tg e wä hl t 2 4wur dea l si m Eng l i s c he n, wode rÜbe r s e t z e rmi tp e r ha p se i nÄqui v a l e ntmi te he rni e dr i g e m Gr a da nEpi s t e mi z i t ä t g e wä hl tha t . Be i mz we i t e nBe i s pi e l i s tdi eS pa nnei nBe z uga ufdi eEpi s t e mi z i t ä tni c hts o g r o ß.J e doc hi s ta uc hhi e ri m De ut s c he ndur c hdi eVe r we ndungv o ns i c he rde rGr a da n Epi s t e mi z i t ä tdur c ha ushöhe ra l sbe i me ng l i s c he np r o b a b l y ,wi edi equa l i t a t i v eAna l y s e g e z e i g tha t . Auc hg i bte sFä l l e ,i nde ne ns i c hde rÜbe r s e t z e re i ne rde rbe i de nS pr a c he nf üre i ne Ni c ht Re a l i s i e r ungde rModa l i t ä te nt s c hi e de nha t , wä hr e ndi nde ra nde r e nÜbe r s e t z ung di emoda l eBe de ut unge r ha l t e ng e bl i e be ni s t , wi ei ndi e s e m Be i s pi e l : ( 7 9 )a .dä n. ” Afa l l emi nes y nde r , ”hv i s k e deha n, ” e rs a l g e ta fde nl i l l eni g g e rno kde n mi nds t e . [ …] ”( RO, S . 4 5 4 ) b .dt . „ Vona l l e nme i ne nS ünde n “ , flüs t e r t ee r , „ i s tde rVe r k a ufde skl e i ne nNi gg e r ss i c he rdi eg e r i ng s t e . [ …] “( RÜD, S . 3 1 2 ) c .e ng l . “ Ofa l l mys i ns , ”hewhi s pe r e d, “ t hes a l eo ft ha tl i t t l ebl a c kbo yi st he l e a s toft he m. [ …] ”( RÜE, S . 2 03 ) Hi e rwur dedi eModa l i t ä ti nde rde ut s c he nÜbe r s e t z ungdur c hda sModa l wor ts i c he r umg e s e t z t , wä hr e nds i ei nde re ng l i s c he nÜbe r s e t z ungni c htr e a l i s i e r ti s t . Di e sz i e ht , wi e i nde rqua l i t a t i v e nAna l y s ebe r e i t se r l ä ut e r t ,a uc hs e ma nt i s c heUnt e r s c hi e dez wi s c he n de nbe i de nÜbe r s e t z ung e nmi ts i c h.De nnwä hr e nddur c hdi eNi c ht Re a l i s i e r ungdi e Pr opos i t i ona l sTa t s a c heda r g e s t e l l twi r d,wi r ddur c hda sModa l wor ts i c he re i neEi ns c hä t z ungi nBe z uga ufde nWa hr he i t s g e ha l tde rPr opos i t i ona bg e g e be n. Di e s eUnt e r s c hi e dez e i g e n,wi eunt e r s c hi e dl i c hdi eunt e r s uc ht e nModa l pa r t i k e l n, hi e ra m Be i s pi e lv o nno k , i nBe z uga ufi hr e nGr a da nEpi s t e mi z i t ä ti nt e r pr e t i e r twe r de n k önne nundunt e r s t r e i c he nda sb r e i t es e ma nt i s c heS pe k t r um,da sdur c hdi e s ePa r t i k e l n a bg e de c k twe r de nk a nn. I m La uf ede rAna l y s ewur de ,e be nf a l l si nde rÜbe r s e t z ung s r i c ht ungDä ni s c h→ De ut s c h/ Eng l i s c h, e i nFa l l e nt de c k t , woi nde rde ut s c he nFa s s unge i nde ut i ge i nÜbe r s e t z ung s f e hl e rbe g a ng e nwur de : 2 4 Eswe r de ni m di e s e m Ka pi t e li nZus a mme nha ngmi tde rPe r s onde sÜbe r s e t z e r sAus dr üc k ewi e„ wä hl e n “ ode r„ s i c he nt s c he i de n “v e r we nde t . Di e ss ol l k e i neBe we r t ungi nBe z ugda r a ufs e i n, obdi e s e„ Ent s c he i dung e n “ f ürbe s t i mmt eÄqui v a l e nt ebe wus s tode runbe wus s tg e s c he he n. Di e s eDi s k us s i oni s tumf a ng r e i c hundk ompl i z i e r tundk a nni m Ra hme ndi e s e rAr be i tni c htbe r üc k s i c ht i g twe r de n. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 6 9 Ka t ha r i naAs mus s e n ( 8 0)a .dä n. [ 1 ]Tom t ænk t e , a t[ 2 ]v a rJ e s usi kk edødpåk o r s e t , [ 3 ]v a rha nno kdød a fdy s e nt e r i . ( RO, S . 3 3 3 ) b .dt . [ 1 ]Tom da c ht e , [ 2 ]J e s uss e is i c he rni c hta m Kr e uzg e s t or be n, [ 3 ]s onde r n a nRuhr . ( RÜD, S . 2 3 2 ) c .e ng l . [ 1 ]Tom t houg htt ha t[ 2 ]i fJ e s usha dn ’ tdi e do nt heCr os s , [ 3 ]hes ur e l y woul dha v edi e df r om dy s e nt e r y . ( RÜE, S . 1 4 8 ) Hi e rwur dedi edä ni s c heModa l pa r t i k e lno ki m De ut s c he nz wa rk o r r e k tmi tde m Moda l wor ts i c he rübe r s e t z t ,di e s e sbe z i e hts i c hj e doc ha ufde nf a l s c he nS a t z t e i l .I m dä ni s c he n Aus g a ng s t e x tbe z i e hts i c hno ka ufde ndr i t t e nS a t z t e i l( s i e heNumme r i e r ung ) ,wa si m Eng l i s c he na uc he nt s pr e c he ndumg e s e t z twur de .I nde rde ut s c he nÜbe r s e t z ungbe z i e ht s i c hda ss i c he rj e doc ha ufde nz we i t e nS a t z t e i l ,wodur c hdi eBe de ut ungde sg e s a mt e n S a t z e sv e r dr e htwi r d. Di e s e re nt de c k t eÜbe r s e t z ung s f e hl e rwi r ft di eMög l i c hk e i ta uf ,da s sdi eAna l y s e dur c hwe i t e r e ,ni c hts ol e i c hte r k e nnba r eFe hl e rv onS e i t e nde sÜbe r s e t z e r sbe e i nflus s t wor de ns e i nk a nn.S ok önnt e ni ne i nz e l ne nFä l l e ndi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l ns e l bs t f a l s c hübe r s e t z two r de ns e i n,s oda s sda sa na l y s i e r t eÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e ntv i e l l e i c ht g a rk e i nek or r e k t eEnt s pr e c hungf ürdi ej e we i l i g eModa l pa r t i k e l i s t . Daj e doc he i nGr oßt e i lde rÄqui v a l e nt e ,v ora l l e mi nde na ms t ä r k s t e nv e r t r e t e ne nKa t e g or i e n,me hr f a c h undv ora l l e mi nbe i de nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nv or k ommt , i s tda v ona us z ug e he n, da s s di eFe hl e r quot ea l ss e hrg e r i ngbe t r a c ht e twe r de nk a nnundk e i ne na l l z ug r oße nEi nflus s a ufdi eEr g e bni s s eha t . 7 0 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 7 Implikationen für die Beschreibung von nok, vel und vist Wi ei nKa pi t e l2 . 3 . 1umf a s s e ndda r g e s t e l l twur de ,l i e g e ni nde rs k a ndi na v i s t i s c he nFor s c hungs e hrunt e r s c hi e dl i c heundt e i l we i s ek ont r ä r eAus s a g e nda z uv or , wi es i c hdi edäni s c he nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s ti nBe z uga ufde nPa r a me t e rEpi s t e mi z i t ä tv e r ha l t e n.Hi ns i c ht l i c hde rEv i de nt i a l i t ä the r r s c htj e doc hdi eübe r e i ns t i mme ndeAns i c ht , da s sno ke i nes ubj e k t i v e ,v e le i nei nt e r s ubj e k t i v eundv i s te i neobj e k t i v eQue l l es i g na l i s i e r t .I m Fol g e nde ns ol lnunk ur ze r ör t e r twe r de n,we l c heEr k e nnt ni s s edi ek o nt r a s t i v e Unt e r s uc hunghi ns i c ht l i c hdi e s e rDi s k us s i o nl i e f e r t . Di equa l i t a t i v eAna l y s eha tg e z e i g t ,da s sde nde ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e ndi eunt e r s c hi e dl i c hs t e ne pi s t e mi s c he nGr a dez uz uor dne ns i nd.Di e s k onnt ea m de ut l i c hs t e na m Be i s pi e l de rModa l wör t e rv e r a ns c ha ul i c htwe r de n. Di e s ewa r e ng uta ufv e r s c hi e de ne nGr a de nz wi s c he nUns i c he r he i tundS i c he r he i te i nz uor dne n, mi tWör t e r nwi ev i e l l e i c h tbz w.p e r ha p sg a nzunt e n,wa h r s c he i nl i c hbz w.p r o b a b l ya ufe i ne m mi t t l e r e nGr a dunds i c he rbz w. s ur e l yg a nzobe n. Auc hbe ide nModa l v e r be nl i e ße n s i c hde ut l i c heUnt e r s c hi e dei nde rEpi s t e mi z i t ä tbe oba c ht e n. Hi e r a usk a nnma nz wa rg e na ug e nomme nni c htdi r e k ts c hl us s f ol g e r n,da s sno k ,v e l undv i s ts e l bs ta uc hdi e s eBa ndbr e i t ea ne pi s t e mi s c he nGr a de na us dr üc k e nk ö nne n, s o nde r nz unä c hs tnur , da s se sbe i de rÜbe r s e t z unga usde m Dä ni s c he node ri nsDä ni s c hes o v om Übe r s e t z e ri nt e r pr e t i e r twur de .Das i c hdi e s es t a r k eVa r i a t i oni nde rEpi s t e mi z i t ä t j e doc hni c htnura ufe i nz e l neFä l l ebe z i e htundi nbe i de nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e nz u be oba c ht e ni s t , k a nnma ndoc hda v ona us g e he n, da s se ss i c hhi e rni c htum r e i ns ubj e k t i v eI nt e r pr e t a t i one ns e i t e nsde sÜbe r s e t z e r sha nde l t ,s onde r ndi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nwi r kl i c hz a hl r e i c heGr a dev o nEpi s t e mi z i t ä tz wi s c he nUns i c he r he i tundS i c he r he i t a nne hme nk önne n. Da sbe de ut e t ,da s sdi ev onMor t e ns e n( 2 005 :1 6 4 f . ,2 006 :4 6 ff. )a uf g e s t e l l t eThe s e , da s sdi edr e i Moda l pa r t i k e l ni mme re i ne nr e l a t i vho he nGr a da nEpi s t e mi z i t ä ts i g na l i s i er e n, dur c hdi ek ont r a s t i v eAna l y s ewi de r l e g twi r d. Auc hLa ur e y s( 1 9 8 2 : 1 02 f . )Anna hme , da s sdi eVe r we ndungv onv e ldi ePr opos i t i o na l se he rwa hre i ns t uft, i s ts omi te nt k r ä fte t , dadi e sni c hti mme rde rFa l li s t . Be s t ä t i g twe r de nhi ng e g e nJ a c obs e ns( 1 9 9 2 : 1 5 )Aus s a g e , da s sno kundv i s te i neg r o ßeBa ndbr e i t ev o ne pi s t e mi s c he nGr a de na bde c k e nk önne n undde me nt s pr e c he nda uc hChr i s t e ns e ns( 2 01 2 :1 2 ff. )Er k e nnt ni s ,da s sno kundv e ls owohlUns i c he r he i ta l sa uc hS i c he r he i ta us dr üc k e nk önne n.Ge na ue rbe t r a c ht e ns ol l t e ma nj e doc hnoc he i nma lChr i s t e ns e nsBe ha upt ung ,da s sno kundv e li nde rde ut l i c he n Me hr z a hlde rFä l l eUns i c he r he i ts i g na l i s i e r e n.Di e ss c he i ntz unä c hs ti m Wi de r s pr uc h z urk ont r a s t i v e nAna l y s ez us t e he n, wov . a . i nde rKa t e g o r i ede rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nundde rv e r ba l e nModa l i t ä tv i e l eKons t r uk t i one ng e f unde nwur de n,di ee pi s t e mi s c heS i c he r he i ta us dr üc k e n. We nnma ns i c hChr i s t e ns e nsDe fini t i onv onS i c he r he i tund Uns i c he r he i tj e doc hnoc he i nma lg e na ue ra ns c ha ut ,s t e l l tma nf e s t ,da s ss i ede ut l i c h me hrBe g r i ffez urUns i c he r he i tr e c hne t , a l sda si ndi e s e rAna l y s ede rFa l li s t .S i eor dne t z . B.s a nds y nl i g v i s ,di edä ni s c heEnt s pr e c hungz uwa h r s c he i nl i c hundp r o b a b l y ,be i m Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 7 1 Ka t ha r i naAs mus s e n Gr a dde rUns i c he r he i te i n, wä hr e ndwa h r s c he i nl i c hundp r o b a b l yi nde ri ndi e s e rAr be i t dur c hg e f ühr t e nqua l i t a t i v e nAna l y s ee i nmi t t l e r e rGr a da nEpi s t e mi z i t ä tz ug e s pr oc he n wur de .We nnma ndi e s eUnt e r s c hi e debe r üc k s i c ht i g t ,i s te sdur c ha uspl a us i be l ,da s s Chr i s t e ns e nde nGr a dde rUns i c he r he i ta l sdomi na nta ns i e ht . Hi ns i c ht l i c hde rEv i de nt i a l i t ä tbe s t ä t i g tdi ek ont r a s t i v eAna l y s ewe i t e s t g e he nddi ei n de rFo r s c hung s l i t e r a t urv e r t r e t e neZuor dnungv o nno kz urs ubj e k t i v e nQue l l e ,v e lz ur i nt e r s ubj e k t i v e nQue l l eundv i s tz urobj e k t i v e nQue l l e .Di ea b we i c he nde nFä l l e ,v .a .i n de rGr uppede rDi s k ur s ma r k e r , wur de ni nde rqua l i t a t i v e nAna l y s ev e r s uc hs we i s eda mi t e r k l ä r t ,da s shi e rme hr e r eQue l l e ns i g na l i s i e r twe r de n.Dae ss i c hum e i nekl e i neZa hl v onFä l l e nha nde l t , di ev o nde rDr e i t e i l unga b we i c he n, k ö nnt ema ndi e s ea l t e r na t i va uc h s c hl i c ht we ga l sÜbe r s e t z ung s ung e na ui g k e i t e nde sÜbe r s e t z e r se i ns t uf e n. 7 2 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 8 Fazit und Ausblick Zi e ldi e s e rAr be i twa re sz unä c hs t ,he r a us z ufinde n,we l c hede ut s c he nunde ng l i s c he n Übe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürdi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s tz ufinde n s i ndundwi ema ndi e s ek a t e g or i s i e r e nk a nn. Ans c hl i e ße nds ol l t eunt e r s uc htwe r de n, wi e s i c hdi eg e f unde ne nÄqui v a l e nt ei nBe z uga ufdi emoda l e nKo nz e pt eEpi s t e mi z i t ä tund Ev i de nt i a l i t ä tv e r ha l t e n.Di eÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ewur de ni ndi es i e be nKa t e g or i e n Moda l pa r t i k e l n,Moda l wör t e r ,v e r ba l eModa l i t ä t ,k og ni t i v eVe r be n,Di s k ur s ma r k e r ,a nde r eUms e t z ung e nundNi c ht Re a l i s i e r ung e ne i ng e t e i l t . Di eGr uppede rModa l pa r t i k e l n e nt hä l tda be inurde ut s c heÄqui v a l e nt e ,dada sEng l i s c hedi e s eMög l i c hk e i t ,Moda l i t ä t a us z udr üc k e n,ni c htbe s i t z t .Da f ürwa r e nf ürdi eKa t e g or i ede rs ons t i g e nUms e t z ung e n nure ng l i s c heMi t g l i e de rz ufinde n. Di eKa t e g or i ede rde ut s c he nModa l pa r t i k e l nhe bts i c hda dur c hv onde na nde r e n Gr uppe na b ,da s sdi eme i s t e nhi e rv e r t r e t e ne nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e ,wi ei hr edä ni s c he nEnt s pr e c hung e n,g l e i c hz e i t i gEpi s t e mi z i t ä tundEv i de nt i a l i t ä ts i g na l i s i e r e nk ö nne n.Hi ns i c ht l i c hEpi s t e mi z i t ä ti s ti hne ne i ne he rhohe rGr a dz uz uor dne n,wobe ie s l e i c ht eUnt e r s c hi e dez wi s c he nde ne i nz e l ne nPa r t i k e l ng i bt . I nBe z uga ufdi eEv i de nt i a l i t ä tg i b te sUnt e r s c hi e dez wi s c he nde ne i nz e l ne nPa r t i k e l nundVe r we ndung s we i s e n,di e s i c hda r i nwi de r s pi e g e l n, da s ss i ea l sÄqui v a l e nt ef üra l l edr e idä ni s c he nModa l pa r t i k e l n z ufinde ns i nd.I ndi e s e rKa t e g o r i es i e htma ndi ev o nme hr e r e nLi ng ui s t e na uf g e s t e l l t e The s e ,da s se sk e i nekl a r e n1 : 1 Ent s pr e c hung e ng i bt ,kl a rbe s t ä t i g t .Di edä ni s c he nund de ut s c he nModa l pa r t i k e l nde c k e nj e we i l sunt e r s c hi e dl i c hes e ma nt i s c heBe r e i c hea b , wodur c he i nedä ni s c heModa l pa r t i k e l t e i l we i s ev e r s c hi e de nede ut s c heÄqui v a l e nt eha t , a be r a uc he i nede ut s c heModa l pa r t i k e la l sEnt s pr e c hungf ürme hr e r ede rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l ng e f unde nwe r de nk a nn. Di ede ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt e ,di ei ndi eGr uppede rModa l wör t e re i ng e or dne twur de n,t ä t i g e nbi sa ufwe ni g eAus na hme nnurAus s a g e nz ur Epi s t e mi z i t ä t .Hi e rfinde nwi rdi ek ompl e t t eBa ndbr e i t ev o nUns i c he r he i tb i sS i c he r he i t i nde nv e r s c hi e de ne nModa l wör t e r nr e a l i s i e r t .Auc hdi eMi t g l i e de rdi e s e rKa t e g or i e k önne na l sÄqui v a l e nt ef üra l l edr e i dä ni s c he nModa l pa r t i k e l ndi e ne n. I nde rKa t e g o r i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tfinde nwi rhi ng e g e nv e r me hr tde ut s c heund e ng l i s c heÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürno k ,v ora l l e mi m Zus a mme nha ngmi tde nFut ur k o ns t r uk t i one n, de ne nma nde me nt s pr e c he ndg r ö ßt e nt e i l sdi eAng a bee i ne rs ubj e k t i v e nQue l l ez uo r dne nk a nn.Di eModa l v e r be nv e r ha l t e ns i c hä hnl i c hwi edi eModa l wör t e r . S i eg e be nunt e r s c hi e dl i c hs t eGr a dev o nEpi s t e mi z i t ä ta n, nurwe ni g ev oni hne nk ö nne na uc hEv i de nt i a l i t ä ts i g na l i s i e r e n.I ndi e s e rKa t e g or i ewur de n,i m Ge g e ns a t zz ude n e r s t e nbe i de n, übe r wi e g e ndf o r ma li mpl i z i t eKons t r uk t i one ng e f unde n, di ee sa be rde nnoc hs c ha ffe n,di eBe de ut ungde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nz umi nde s tt e i l we i s ea us z udr üc k e n, a uc hwe nns i ek e i nedi r e k t e nÄqui v a l e nt ef ürdi e s es i nd. Fürdi eGr uppede rk og ni t i v e nVe r be nwur dei nt ui t i ve r wa r t e t , da s sdor tha upt s ä c hl i c hÄqui v a l e nt ef ürno kz ufinde ns i nd, dadi eVe r be no ftma l si ne i ne rVe r ba l phr a s emi t i c hbz w. Is t e he n. Ta t s ä c hl i c hi s thi e rj e doc h( v ora l l e mi m Eng l i s c he n)e i neni c htz uv e r na c hl ä s s i g e ndeAnz a hlv o nEnt s pr e c hung e nf ürv e lg e f unde nwor de n, wa sda mi te r kl ä r t Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 7 3 Ka t ha r i naAs mus s e n wur de , da s sda sPe r s ona l pr onome nnura us dr üc k t , da s sdi eBe ur t e i l ungde rPr opos i t i o n v om S pr e c he ra us g e ht ,j e doc hk e i neAus s a g e nz urQue l l ede rI nf or ma t i onma c ht . De mna c hs i g na l i s i e r e ndi ek og ni t i v e nVe r be na l s onurEpi s t e mi z i t ä t .De rGr a dv a r i i e r thi e r , ä hnl i c hwi ebe ide nModa l wör t e r nundModa l v e r be n, z wi s c he ns t a r k e m Zwe i f e l unda bs ol ut e rZuv e r s i c ht . Auc hdi eKa t e g or i ede rDi s k ur s ma r k e rv e r hä l ts i c hz unä c hs tune r wa r t e t .Zwa rs i nd hi e r ,wi ee r wa r t e t ,übe r wi e g e ndÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ef ürv e lz ufinde n,dadi eDi s k ur s ma r k e re be ns ode nEmpf ä ng e ri ndi eBe ur t e i l ungde rPr opos i t i o nmi te i nbe z i e he n. Eswur de nj e doc ha uc ha nde r eFä l l eg e f unde n,di ev a g eda mi te r kl ä r twur de n,da s shi e r me hr e r eQue l l e ns i g na l i s i e r twe r de node re ss i c hum e i neÜbe r s e t z ung s ung e na ui g k e i t ha nde l nk önnt e . I nde nbe i de nbe s c hr i e be ne nKa t e g o r i e nwur de ng l e i c he r ma ße ne x pl i z i t eundi mpl i z i t eKons t r uk t i one ng e f unde n.Di ei nde rKa t e g o r i ede rDi s k ur s ma r k e rg e f unde ne ni mpl i z i t e nUms e t z ung e nk onnt e nj e doc hni c hta us r e i c he nddi eBe de ut ungde rdä ni s c he n Moda l pa r t i k e l a us dr üc k e n, i hrS t a t usa l sÄqui v a l e nti s tv o nda he ra nz uf e c ht e n.Di e Ka t e g or i ede rs ons t i g e nUms e t z ung e ni s ts c hwe rz us a mme nz uf a s s e n. Ma nk a nnj e doc hs ag e n, da s sj e dee i nz e l neKons t r uk t i one ss c ha fft, di eBe de ut ungde rModa l pa r t i k e l a ufbes onde r eWe i s ez umi nde s tt e i l we i s eumz us e t z e n. I nde rKa t e g o r i ede rNi c ht Re a l i s i e r ung e ng a be se i ni g eBe i s pi e l e ,i nde ne nt a t s ä c hl i c hk e i ne r l e iModa l i t ä ti m De ut s c he node rEng l i s c he nz ue r k e nne ni s t .Di eBe de ut ung de rPr opos i t i o nä nde r ts i c hda dur c hv one i ne rVe r mut ungz urDa r s t e l l unge i ne rTa t s ac he .Fürme hr e r ede ri nde rGr uppev e r t r e t e ne nKo ns t r uk t i one nwur deübe r l e g t ,obdi e Moda l i t ä thi e rni c htdoc hdur c ha bs t r a k t e r eMi t t e lz um Aus dr uc kk ommt , nä ml i c hmi t hi l f ede sS a t z modus . Di e s e rAs pe k twä r ee i ni nt e r e s s a nt e rAns a t z punk tf ürwe i t e r ek ont r a s t i v eUnt e r s uc hung e n. Dur c hdi e s e nz us a mme nf a s s e nde nÜbe r bl i c kk a nndi ea nf a ng sa uf g e s t e l l t eHy pot he s e ,da s sdi eme i s t e nde ut s c he nunde ng l i s c he nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt eni c htdi ek ompl e t t es e ma nt i s c heRe i c hwe i t ede rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l na bde c k e nk önne n, be s t ä t i g t we r de n.I nv i e l e nFä l l e nr e duz i e r ts i c hdi emoda l eFunk t i ona ufdi eS i g na l i s i e r ungv on Epi s t e mi z i t ä t . Ei newe i t e r eHy pot he s ewa r ,da s sdur c hdi eunt e r s c hi e dl i c he ns pr a c hl i c he nS t r uk t ur e nUnt e r s c hi e dez wi s c he nde m De ut s c he nundEng l i s c he ni nde rVe r t e i l ungde rÄqui v a l e nt ea ufdi eKa t e g o r i e nz ube oba c ht e ns i nd.Auc hdi e s eHy pot he s ek a nnbe s t ä t i g t we r de n, wi edi equa nt i t a t i v eAna l y s eg e z e i g tha t . Wä hr e ndi m De ut s c he ndi eKa t e g or i e n de rModa l pa r t i k e l nundModa l wör t e rde ut l i c ha ms t ä r k s t e nv e r t r e t e ns i nd, i s ti m Eng l i s c he n,da sk e i neModa l pa r t i k e l nz urVe r f üg ungha t ,di eKa t e g or i ede rv e r ba l e nModa l i t ä tqua nt i t a t i vdomi na nt . Di edr i t t eThe s e , da s sdi eUnt e r s uc hungde rbe t e i l i g t e nS pr a c he nunds i c hda r a use r g e be nde nÜbe r s e t z ung s r i c ht ung e ndi ei nde rFo r s c hungv e r b r e i t e t eThe or i ede rEx pl i z i t he i ta l sÜbe r s e t z ung s uni v e r s a l i eunt e r s t üt z e nwür de , wur dehi ng e g e nwe i t e s t g e he ndwi de r l e g t . Esg i btz wa re i ne nTr e ndz urEx pl i z i t he i t , we nnma ndi ede ut s c heunde ng l i s c he 7 4 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n Übe r s e t z ungmi tde ng l e i c hs pr a c hi g e nni c ht übe r s e t z t e nTe x t e nv e r g l e i c ht .Ans ons t e n s i ndj e doc hs og a re he rTe nde nz e nz urI mpl i z i t he i ti m Zug ede sÜbe r s e t z ung s pr oz e s s e s z ube oba c ht e n, di ea ufdi eEi nflüs s ede rs pe z i fis c he nS pr a c he npa a r eundde r e ng r a mmat i k a l i s c he nEi g e nhe i t e nz ur üc k g e f ühr twur de n. Zul e t z tk o nnt edi eAna l y s eda z ube i t r a g e n, ne ueEr k e nnt ni s s ei nBe z uga ufdi ee pi s t e mi s c heFunk t i onde rdä ni s c he nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s tz ue r l a ng e n.Auc h we nndi es ubj e k t i v eI nt e r pr e t a t i ons f r e i he i tde sÜbe r s e t z e r sni c hta uße rAc htg e l a s s e n we r de nda r f ,k onnt e ndoc hj e neAns ä t z ebe s t ä t i g twe r de n,di ede nModa l pa r t i k e l ndi e S i g na l i s i e r ungde rk ompl e t t e ne pi s t e mi s c he nBa ndbr e i t ez ug e s t e he nundni c htnurde n Aus dr uc kv o ne pi s t e mi s c he rS i c he r he i t . Di e s ek ont r a s t i v eAna l y s ek a nna l sAnl a s sf ürv i e l ewe i t e r eUnt e r s uc hung e ng e nomme nwe r de n.Zum e i ne nk a nnma n,wi ebe r e i t sa ng e de ut e t ,de t a i l l i e r t e ra ufdi eFr a g e e i ng e he n,i nwi e f e r ns ol c ha bs t r a k t eKonz e pt ewi eS a t z modusi mpl i z i ta l sÄqui v a l e ntf ür e he rk onk r e t eKonz e pt ewi edi edä ni s c he nModa l pa r t i k e l nf ung i e r e nk önne n.De sWe i t e r e nk önnt ema nwe i t e r edä ni s c heModa l pa r t i k e l na ufg l e i c heWe i s ewi ehi e rg e s c he he n k ont r a s t i va na l y s i e r e n. Ma nk ö nnt ez ude ma uc hdi eAna l y s ea ufa nde r eMe di e nwi ez .B. Fi l mea us we i t e n,di ea uf g r undde rg e s pr oc he ne nS pr a c hee i ni nt e r e s s a nt e sUnt e r s uc hung s obj e k tda r s t e l l e nwür de n. Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 7 5 Literatur FO=Funk e , Co r ne l i a . 2 01 2[ 2 003 ] . Ti nt e nhe r z . Ha mbur g : Dr e s s l e r . FÜ, I=Funk e , Co r ne l i a . 2 007 a[ 2 003 ] . Bl æk h j e r t e . Bd. 1 . Købe nha v n: S e s a m. FÜ, I I=Funk e , Cor ne l i a . 2 007 b[ 2 003 ] . Bl æk h j e r t e . Bd. 2 . Købe nha v n: S e s a m. PO,I=Pa o l i ni ,Chr i s t ophe r .2 009 a[ 2 003 ] .Er a g o n.TheI nhe r i t a nc eCy c l e .Bo o kOne . Londo n: RHCPDi g i t a l . PO,I I=Pa o l i ni ,Chr i s t ophe r .2 009 b[ 2 005 ] .El de s t .TheI nhe r i t a nc eCy c l e .Bo o kTwo . Londo n: RHCPDi g i t a l . PÜ,I=Pa o l i ni ,Chr i s t o phe r . 2 01 3 a[ 2 003 ] .Er a g o n.Ar v e n.Fø r s t eb o g .Købe nha v n:Li ndha r dtogRi ng hof . PÜ,I I=Pa o l i ni ,Chr i s t ophe r .2 01 3 b[ 2 005 ] .De nÆl ds t e .Ar v e n.Ande nb o g .Købe nha v n: Li ndha r dtogRi ng hof . RO =Re ut e r , Bj a r ne . 2 01 4[ 2 000] . Pr i nsF a i s a l sr i ng . Købe nha v n: Gy l de nda l . RÜD=Re ut e r , Bj a r ne . 2 008[ 2 000] . Pr i nzF a i s a l sRi ng . Ha mbur g : Ca r l s e n. RÜE=Re ut e r , Bj a r ne . 2 006[ 2 000] . Ther i ngo f t hes l a v ep r i nc e . London: Ande r s e n. Ai khe nv a l d, Al e x a ndr a . Y. 2 004. Ev i de nt i a l i t y . Ox f or du. a . : Ox f or dUni v . Pr e s s . Ande r s e n,J ohnE.1 9 8 6.Adv e r bi e r–s pr og v i de ns k a be nss t e dbør n.I nHa ns Pe t e rNa uma nn, Ma g nusv onPl a t e n&S t e f a nS onde r e g g e r( Hg g . ) ,F e s t s c h r i ftf ürOs k a rBa ndl e . Zum6 0 . Ge b ur t s t a ga m1 1 . J a nua r1 9 8 6 , 7 7 –8 8 . Ba s e l u. a . : He l bi ng&Li c ht e nha hn. Ande r s e n, Tor be n. 1 9 8 2 . Moda l pa r t i kl e rogde r e sf unk t i oni da ns k. Da ns k es t udi e r7 7 , 8 6 9 5 . Ba une bj e r g , Gi t t e .1 9 8 1 .‚ Da si s te be nni c hts ol e i c ht . ‘ Zude ndä ni s c he nEnt s pr e c hung e n v o n‚ g e na u‘ ,‚ g e r a de ‘und‚ e be n ‘ .I nHa r a l dWe y dt( Hg . ) ,Pa r t i k e l nundDe ut s c h unt e r r i c h t . Ab t ö nung s p a r t i k e l nf ürLe r ne rd e sDe ut s c he n, 1 8 9 –2 01 . He i de l be r g : Gr oos . Ba une bj e r g ,Gi t t e&Moni k aWe s e ma nn.1 9 8 3 .Pa r t i k e l wör t e r buc hde ut s c hdä ni s c h,dä ni s c hde ut s c h.Ei nAr be i t s be r i c ht .I nHa r a l dWe y dt( Hg . ) ,Pa r t i k e l nundI nt e r a k t i o n, 1 1 9 –1 2 9 . Tübi ng e n: Ni e me y e r . Be c he r ,Vi k t o r .2 01 0a .Aba ndo ni ngt henot i o no f‘ t r a ns l a t i o ni nhe r e nt ’e x pl i c i t a t i on: a g a i ns tadog mao ft r a ns l a t i ons t udi e s . Ac r o s sl a ng ua g e sa ndc ul t ur e s1 1 , 1 –2 8 . Be c he r ,Vi k t o r .2 01 0b.To wa r dsamo r er i g o r oust r e a t me ntoft heEx pl i c i t a t i o nHy pot he s i si nt r a ns l a t i ons t udi e s . t r a ns k o m3 , 1 –2 5 . Bl umKul k a ,S hos ha na .1 9 8 6.S hi ftso fc ohe s i ona ndc ohe r e nc ei nt r a ns l a t i o n.I nJ ul i a ne Hous e&S hos ha naBl umKul k a( Hg g . ) , I nt e r l i ng ua l a ndi nt e r c ul t ur a l c o mmuni c a t i o n. Di s c o ur s ea ndc o g ni t i o ni nt r a ns l a t i o na nds e c o ndl a ng ua g ea c q ui s i t i o ns t udi e s ,1 7 –3 5 . Tüb i ng e n: Na r r . Bo y e ,Ka s pe r .2 01 2 .Ep i s t e mi cme a ni ng .A c r o s s l i ng ui s t i ca ndf unc t i o na l c o g ni t i v es t ud y . Be r l i nu. a . : deGr uy t e r . Chr i s t e ns e n, Ta ny aK.2 009 a . S æt ni ng s t y pe r , moda l pa r t i kl e rogma r k e r e t he d. I nI ng e rS . Ha ns e n&Pe t e rWi de l l( Hg g . ) ,1 2 .Mø deo m Udf o r s k ni ng e na fDa ns kS p r o g ,1 3 3 –1 4 4 . År hus : Nor di s kI ns t i t ut , Aa r husUni v e r s i t e t . Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 7 7 Ka t ha r i naAs mus s e n Chr i s t e ns e n, Ta ny aK.2 009 b. Ta gnuba r eøk omæl k e n. Om i mpe r a t i vogmoda l pa r t i kl e r ida ns k.I nRi t aThe r k e l s e n& Ev aS .J e ns e n( Hg g . ) ,Dr a ma t i k k e nig r a mma t i k k e n. Fe s t s k r i ftt i l La r sHe l t o ft, 5 1 –6 8 . Ros k i l de : RUC. Chr i s t e ns e n,Ta ny aK.2 01 2 .Epi s t e mi s k es æt ni ng s a dv e r bi e rida ns kt a l e s pr og .Nyf o r s k ni ngi g r a mma t i k1 9 , 5 –2 8 . Chr i s t e ns e n,Ta ny aK.&La r sHe l t oft.2 01 0.Moodi nDa ni s h. I nBj ö r nRot hs t e i n&Rol f Thi e r off( Hg g . ) ,Mo o di nt hel a ng ua g e so fEur o p e ,8 5 –1 02 .Ams t e r da m u. a . :Be nj a mi ns . Da v i ds e nNi e l s e n,Ni e l s .1 9 9 0.Te ns ea ndmo o di nEng l i s h.Ac o mp a r i s o nwi t hDa ni s h. Be r l i nu. a . : deGr uy t e r . Da v i ds e nNi e l s e n,Ni e l s .1 9 9 3 .De te rs g udanuv i s te nmi s f o r s t å e l s e .Om nog l es v ær e s må o r dpåda ns k. Ny tf r aS p r o g næv ne t3 , 1 –8 . Da v i ds e nNi e l s e n,Ni e l s .1 9 9 6 .Di s c our s epa r t i c l e si nDa ni s h.I n:El i s a be t hEng be r g Pe de r s e ne ta l . ( Hg g . ) ,Co nt e nt , e x p r e s s i o na nds t r uc t ur e . S t udi e si nDa ni s hf unc t i o na l g r a mma r , 2 8 3 –3 1 4 . Ams t e r da m u. a . : Be nj a mi ns . Di e wa l d, Ga b r i e l e .1 9 9 9 .Di eMo da l v e r b e ni m De ut s c he n.Gr a mma t i k a l i s i e r ungundPo l y f unk t i o na l i t ä t . Tübi ng e n: Ni e me y e r . Di e wa l d,Ga b r i e l e .2 01 3 .‘ S a mes a meb utdi ffe r e nt ’ .Moda lpa r t i c l e s ,di s c our s ema r k e r s a ndt hea r t( a ndpur pos e )o fc a t e g or i z a t i on.I nLi e s be t hDe g a nd,Be r tCor ni l l i e& Pa o l aPi e t r a ndr e a( Hg g . ) ,Di s c o ur s ema r k e r sa ndmo da lp a r t i c l e s :c a t e g o r i z a t i o na nd de s c r i p t i o n, 1 9 –4 6 . Ams t e r da m/ Phi l a de l phi a : Be nj a mi ns Di e wa l d,Ga br i e l e& El e naS mi r no v a .2 01 0.Ev i de nt i a l i t yi nGe r ma n.Li ng ui s t i cr e a l i z at i o na ndr e g ul a r i t i e si ng r a mma t i c a l i z a t i o n. Be r l i nu. a . : deGr uy t e r . Ge r ne r ,J ür g e n.1 9 9 6.Unt e r s uc h ung e nz urFunk t i o nde se mp ha t i s c he ndoi m Eng l i s c he n. Fr a nkf ur ta m Ma i nu. a . : La ng . He l bi g , Ge r ha r d. 1 9 8 8 . Le x i k o nd e ut s c he rPa r t i k e l n. Le i pz i g : Ve r l . Enz y kl opä di e . He l bi g ,Ge r ha r d& Ag ne sHe l b i g .1 9 9 0.Le x i k o nde ut s c he rMo da l wö r t e r .Le i pz i g :Ve r l . Enz y kl opä di e . Hous e , J ul i a ne . 2 008 . Be y ondi nt e r v e nt i o n: uni v e r s a l si nt r a ns l a t i on?t r a ns k o m1 , 6 –1 9 . J a c obs e n,He nr i kG.1 9 9 2 .Vi s tognok .Om e tpa rf o r modni ng s bi o r dida ns k.Må lo g mæl e1 5 , 1 3 –2 0. J ons s e n,S t e e nC.1 9 8 4.Enp r a g ma t i s ka na l y s ea fde nt y s k emo da l p a r t i k e ldoc ho gde ns da ns k emo ds v a r i g he de r . Købe nha v n. Kl a udy , Ki ng a . 1 9 9 8 . Ex pl i c i t a t i o n. I nMonaBa k e r( Hg . ) , Ro ut l e dg ee nc y c l o p e di ao ft r a ns l a t i o ns t udi e s , Londonu. a . : Rout l e dg e , 8 0–8 4 . Koc h,Pe t e r& Wul fOe s t e r r e i c he r .2 007 .S c hr i ftl i c hk e i tundk ommuni k a t i v eDi s t a nz . Ze i t s c h r i ftf ürg e r ma ni s t i s c heLi ng ui s t i k3 5 , 3 4 6 –3 7 5 . Kr üg e r ,Me c ht hi l d.2 001 .Üb e r s e t z ung s k o mp e t e nz :mo da l eS e ma nt i k .Ei neS t udi ea m S p r a c he np a a rDä ni s c hDe ut s c h. Tübi ng e n: Ni e me y e r . 7 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n Kr y l ov a , El v i r a . 2 005 . Epi s t e mi s kpol y f oniida ns k emoda l pa r t i kl e r . I nNi naMøl l e re ta l . ( Hg g . ) , S p r o g l i gp o l y f o ni .Ar b e j ds p a p i r e r4 , 7 5 –8 7 .Ros k i l de : I ns t i t utf orS pr ogogKul t ur , Ros ki l deUni v e r s i t e t s c e nt e r . La ur e y s , Gode l i e v e . 1 9 8 2 . ’ Duv e dj odanokom de t ’ . Nog l ebe t r a g t ni ng e ro v e rt a l e s t r a t e g i s k epa r t i kl e r . Ti j dS c h r i ftv o o rS k a ndi na v i s t i e k3 , 9 6 –1 07 . Le hma nn, Chr i s t i a n. 2 01 3 .S pr e c ha k t v e r be n und pe r f or ma t i v e Ve r be n 〈www. c hr i s t i a nl e hma nn. e u/ l i ng / pr a g ma t i c s / i nde x . ht ml ; l e t z t e rZug r i ff: 1 9 . 9 . 2 01 4. 〉 Le i s s , El i s a be t h. 2 009 . Dr e iS pi e l a r t e nde rEpi s t e mi z i t ä t , dr e i S pi e l a r t e nde rEv i de nt i a l i t ä t unddr e iS pi e l a r t e nde sWi s s e ns .I n: We r ne rAbr a ha m &El i s a be t hLe i s s( Hg g . ) ,Mo da l i t ä t .Ep i s t e mi kundEv i de nt i a l i t ä tb e iMo da l v e r b ,Adv e r b ,Mo da l p a r t i k e lundModus , 3 –2 4 . Tübi ng e n: S t a uffe nbur g . Mor t e ns e n,J a nus .2 005 .Epi s t e mi s k eoge v i de nt i e l l es æt ni ng s a dv e r bi a l e rida ns koge ng e l s k. Nyf o r s k ni ngi g r a mma t i k1 3 , 1 5 7 –1 7 5 . Mor t e ns e n, J a nus .2 006 .Ep i s t e mi ca nde v i de nt i a ls e nt e nc ea d v e r b i a l si nDa ni s ha ndEng l i s h. Ac o mp a r a t i v es t ud y . Di s s e r t a t i on, Ros k i l deUni v e r s i t y . Mor t e ns e n,J a nus .2 008 .Epi s t e mi s k eoge v i de nt i e l l es æt ni ng s a dv e r bi a l e rida ns k.Ny f o r s k ni ngi g r a mma t i k1 5 , 1 3 3 –1 5 6 . Pa l me r , Fr a nkR. 1 9 8 6. Mo o da ndmo da l i t y . Ca mbr i dg eu. a . : Ca mbr i dg eUni v . Pr e s s . Pa l me r ,Fr a nkR.2 003 .Moda l i t yi nEng l i s h:The o r e t i c a l ,de s c r i pt i v ea ndt y pol og i c a li s s ue s .I nRobe r t aFa c c hi ne t t i ,Ma nf r e dKr ug& Fr a nkR.Pa l me r( Hg . ) ,Mo da l i t yi n c o nt e mp o r a r yEng l i s h, 1 –1 7 . Be r l i nu. a . : deGr uy t e r . Thur ma i r , Ma r i a . 1 9 8 9 . Mo da l p a r t i k e l nundi h r eKo mb i na t i o ne n. Tübi ng e n: Ni e me y e r . Thur ma i r , Ma r i a . 2 01 3 . S a t z t y pundModa l pa r t i k e l n. I nJ ör gMe i ba ue r , Ma r k usS t e i nba c h &Ha nsAl t ma nn( Hg g . ) , S a t z t y p e nde sDe ut s c he n, 6 2 7 –6 5 1 . Be r l i n: deGr uy t e r . Tog e b y , Ol e . 1 9 7 9. Nok. Må l o gmæl e6 , 1 8 –2 3 . Vol l e r , I ng e . 2 002 . Di eModa l pa r t i k e l na ufDe ut s c hundDä ni s c h–e i nek o nt r a s t i v eAnal y s e . He r me s . J o ur na l o f La ng ua g ea ndCo mmuni c a t i o ni nBus i ne s s1 5 , 1 3 5 –1 5 4 . We s e ma nn,Mo ni k a .1 9 8 0.Di edä ni s c hePa r t i k e l‚ e l l e r s ‘undi hr ede ut s c he nEnt s pr e c hung e n.I nMog e nsDy hr ,Ka r lHy l dg a a r dJ e ns e n&J ør g e nOl s e n( Hg g . ) ,Ko p e nha g e ne rBe i t r ä g ez urg e r ma ni s t i s c he nLi ng ui s t i k .S o nd e r b a nd1 .F e s t s c h r i ftf ürGunna r Be c h.Zum 6 0 .Ge b ur t s t a ga m2 3 .Mä r z1 9 8 0,3 09 –3 2 0.Kope nha g e n:I ns t i t utf orGe r ma ns kFi l ol og i , Købe nha v nsUni v . We s e ma nn,Moni k a .1 9 8 1 .‚ Da si s tdoc hk e i nPr obl e m! ‘ Zude ndä ni s c he nEnt s pr e c hung e nde rde ut s c he nAbt önung s pa r t i k e l‚ doc h ‘ .I nHa r a l dWe y dt( Hg . ) ,Pa r t i k e l nund De ut s c h unt e r r i c h t . Ab t ö nung s p a r t i k e l nf ürLe r ne rde sDe ut s c he n, 2 3 8 –2 4 7 . He i de l be r g : Gr oos . Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 7 9 Anhang Aufde nf ol g e nde nS e i t e ns i nda l l ea usde m Ana l y s e ma t e r i a le nt nomme ne nBe i s pi e l e a uf g e l i s t e t .Di e s es i ndz unä c hs tna c hde rAus g a ng s s pr a c he ,i nne r ha l bdi e s e rz us ä t z l i c h na c hde nunt e r s uc ht e nModa l pa r t i k e l nno k ,v e lundv i s ts or t i e r t .Al l eBe i s pi e l e( b i sa uf di ena c ht r ä g l i c ha us s or t i e r t e n)s i ndmi tAbk ür z ung e nf ürdi eKa t e g or i e n,i ndi edi ej ewe i l i g e nÜbe r s e t z ung s ä q ui v a l e nt ee i ng e or dne twur de n, v e r s e he n. Deutsch Cornelia Funke: Tintenherz (Dänisch: Blækhjerte. Bdd. 1 und 2). nok 1 dt . „ F e ue rf r i s s tBüc he r “ , s a g t ee ri mme r , a be rs c hl i e ßl i c hwa rs i ez wöl f J a hr ea l tundk o nnt ea ufe i npa a rKe r z e nfla mme na uf pa s s e n. ( S . 1 0) NR dä n. ” I l dæde rbøg e r , ”s a g deha na l t i d, me nhunv a rdogt ol vå rg a mme l og k unneno kpa s s epåe tpa rb r ænde ndel y s . ( I , S . 6 ) 2 – dt . „ Bi t t e !S c hi c ki hnwe g . I c hk a nni hnni c htl e i de n. “( S . 2 0) dä n. ” Vi l d ui k k eno k !S e ndha mv æk . J e gk a ni kk el i deha m. ”( I , S . 1 1 ) 3 dt . „ I c hk ommei nz wi s c he ng a nzg utz ur e c ht , ob wohl mi ri mme rnoc h a l l e sz us c hne l l g e ht . “( S . 2 4 ) NR dä n. ” J e gs k a l no kfindeuda fa ti ndr e t t emi g , s e l v o ma l t i ngg å rl i dtf or hur t i g te fte rmi ns ma g . ”( I , S . 1 4 ) 4 dt . „ Wus s t ei c h ’ sdo c h “ , s a g t ee r . ( S . 2 6 ) MP dä n. ” J e gt ænk t ede tno k , ”s a g deha n. ( I , S . 1 4 ) 5 dt . V 6 7 dt . „ S i c he r . I r g e ndwa sfindei c hb e s t i mmt “ , s a g t ee r , [ …] . ( S . 41 ) MW dä n. ” S e l v f øl g e l i g . J e gs k a lno kfindenog e t , ”s a g deha n, [ …] . ( I , S . 2 2 ) dt . „ [ …]Da si s tda s , wa sma nhör t , unddadudi c hj aoffe nba rwi e de r ma l e nt s c hl os s e nha s t , i hm ni c htz ug e be n, wa se rs uc ht , ma c hei c h mi c hwo hl be s s e ra uc hs c hl e uni g s ta ufi nde nS üde n. [ …] “( S . 4 8 f . ) MP dä n. ” [ …]De ts i g e rma ni hv e r tf a l d, oge fte r s om duå be nba r te ndnue n g a ngha rbe s t e mtdi gf ori kk ea tg i v eha m, hv a dha ns øg e r , måj e gno k og s åhe l l e r es k y ndemi ga tdr a g es y dpå . [ …] ”( I , S . 2 6 ) 8 V 9 „ Ei nb i s s c he nk omi s c hi s ts i es c hon, a be rduwi r s tmi ti hrk l a r k o mme n. [ …] “( S . 3 4 ) dä n. ” Li dtmær k e l i g te rhunv e l , me ndus k a lno kk ommeg odtuda fde t me dhe nde . [ …] ”( I , S . 1 8 ) dt . „ [ …]I c hwe r de sdi rba l de r k l ä r e n, a be rni c htj e t z t . [ …] “( S . 6 0) dä n. ” [ …]J e gs k a l no ks na r tf o r kl a r ede t , ba r ei kk el i g enu. [ …] “( I , S . 3 2 ) dt . „ [ …]Abe rwi eg e s a g t , duwi r s ts c ho nmi ti hrk l a r k omme n. “( S . 6 1 ) MP dä n. ” [ …]Me ns om s a g t , dus k a lno kk ommeg odtuda fde tme dhe nde . ” ( I , S . 3 2 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 8 1 Ka t ha r i naAs mus s e n 1 0 „ Ei ne rme i ne rAuftr ä g eha ts i c hv e r s c hobe n, e i nBi bl i ot he k s a uftr a g , duwe i ßtj a, de nBi bl i ot he k e nf e hl te si mme ra nGe l d. “( S . 7 2 ) MP dä n. ” Ena fmi neopg a v e re rbl e v e tuds a t , e nbi bl i ot e k s opg a v e , duv e dj o no k , a tbi bl i ot e k e r nea l t i dma ng l e rpe ng e . ”( I , S . 3 8 ) 1 1 dt . „ Oh, i c hd e nk e , da sl a gni ei nde rKi r c he “ , a nt wor t e t eEl i nor . ( S . 8 2 ) KV dä n. ” Åh, de nha rno ka l dr i gl i g g e ti e nk i r k e , ”s v a r e deEl i nor . ( I , S . 4 3 ) 1 2 dt . dt . S o we i ts i ewus s t e , ha t t e ndi eMönc hei nde nS k r i pt or i e nde rKl ös t e r a nTi s c he nmi ts c hr ä g e nS c hr e i b flä c he ng e a r be i t e t , doc hs i eb e s c hl o s s , di e s e sWi s s e nbe s s e rf ürs i c hz ube ha l t e n. ( S . 8 4 ) KV dä n. S åv i dthunv i ds t e , ha v demunk e nei kl os t r e ne ss c r i pt or i e ra r be j de t v e dbor deme ds k r ås k r i v e pl a de r , me nde nv i de nmå t t ehunno khe l l e r ehol def ors i gs e l v . ( I , S . 4 4 ) 1 3 dt . „ Nun, v i e l l e i c h te r z ä hl ei c hdi ri r g e ndwa nn, wa smi c hda sa ng e ht . Abe rj e t z twi l l i c hnurwi s s e n, obdue sg e s e he nha s t . “( S . 9 0) MW dä n. ” Påe te l l e ra nde tt i ds punk ts k a l j e gno kf or t æl l edi g , hv a dde tk omme rmi gv e d. Me nl i g enuv i l j e gba r ev i de , om duha rs e tde n. ”( I , S . 4 7 ) 1 4 dt . Me g g i ewus s t e , wi ee i nwi r kl i c ha l t e sBuc ha us s a h. ( S . 9 8 ) NR dä n. Me g g i ev i ds t eno k , hv or da ne nv i r k e l i gg a mme l bogs åud. ( I , S . 5 1 ) 1 5 dt . V „ Tj a , t a g s übe rwür de ndi eKuns t s t üc k e , di ei c hMe g g i ez e i g e nwi l l , ni c htdi er e c ht eWi r k unge nt f a l t e n“ , s a g t ee rundl e hnt es i c ha ufs e i ne mS t uhl z ur üc k . ( S . 1 2 6 ) dä n. ” Tj a , om da g e nv i l l edek uns t s t y kk e r , s om j e gv i l v i s eMe g g i e ,no k i k k eha v ede nr i g t i g ev i r k ni ng , ”s a g deha nogl æne des i gt i l ba g epås i n s t ol . ( I , S . 6 5 ) 1 6 dt . „ Wa r s tduz ume i ne rMut t e re i g e nt l i c ha uc hi mme rs of r e undl i c h? “ , f r a g t es i e , [ …] . „ I c hde nk es c ho n“ , s a g t es i e . ( S . 1 3 2 ) MP dä n. ” Va rdui g r unde nog s åa l t i ds åv e nl i go v e rf ormi nmo r ? ”s pur g t e hun, [ …] . ” De tt r orj e gno k , ”s a g dehun. ( I , S . 6 8 ) 1 7 dt . „ Al s o , woi s tda sBuc h? “„ I c hg e bee se uc h! “( S . 1 41 ) NR dä n. ” S åhv ore rbog e n? ”” Is k a l no kf åde n. ”( I , S . 7 2 ) 1 8 dt . V 8 2 „ Me i neToc ht e rbl e i bthi e r , ode ri c hwe r dee uc hda sBuc hni c htg e be n! “[ …]„ Odoc h, Za ube r z ung e , da swür de s tdu, a be rs e i unbe s or g t . [ …] “( S . 1 4 3 ) dä n. ” Mi nda t t e rbl i v e rhe r , e l l e r sf å rIi k k ebog e n! ”[ …]” Åhj o , S øl v t ung e , de tg ørv i nuno k , me nv æri kk ebe k y mr e t . [ …] ”( I , S . 7 3 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 1 9 2 0 2 1 dt . „ I hr eAr mewa r e nv i e l l e i c h ts t ä r k e r , a be rMe g g i e sBe i newa r e n s c hne l l e r . “( S . 1 4 4 ) MW dä n. He nde sa r mev a rmå s k eno ks t ær k e r e , me nMe g g i e sbe nv a rhur t i g e r e . ( I , S . 7 4 ) dt . „ Kö nnt e s tdua ufhör e n, mi c h, wä hr e ndwi rz we i hi e ra l l e i ns i nd, s t ä ndi gs oa nz us e he n, a l swür de s tdumi c ha ml i e bs t e nv e r g i fte n?Li e ßes i c hda se i nr i c ht e n? “[ …]„ I c hde nk es c ho n“ , s a g t es i e . ( S . 1 5 7 ) MP dä n. ” Me nsv i e ra l e nehe r , k a ndus åi k k el a dev ær eme dhe l et i de na ts e ud, s om om duha rde ns t ø r s t el y s tt i l a tf or g i v emi g ?La de rde ts i g g ør e ? ”[ …]” De tt r orj e gno k , ”s a g dehun. ( I , S . 8 0) dt . „ Esi s ts e hrwe r t v ol l , ode r ? “ , f r a g t es i e . [ …]„ J a , i c hde nk es c ho n. Obwohl dui nk e i ne m de rKa t a l og eundVe r z e i c hni s s e , di ee sv o nwe r t v o l l e nBüc he r ng i bt , a uc hnure i nEx e mpl a rfinde nwi r s t . [ …] “ ( S . 1 7 5 ) MP dä n. ” De ne rme g e tk os t ba r , i kk es a ndt ? ”[ …]” J o , de tt r orj e gno k . S e l v om dui kk ev i l findede nnæv nti e te ne s t ea fdek a t a l og e rogf or t e g ne l s e r , de rfinde so v e rk os t ba r ebøg e r . [ …] ”( I , S . 8 9 ) 2 2 dt . V 2 3 – 2 4 „ [ …]Mi tGe s c hi c ht e n, i nde ne nFe e n, Zwe r g eundwa ss ons tnoc ha l l e sv or k ommt , k onnt ei c hnoc hni ev i e l a nf a ng e n. Ob wohl i c hni c ht s da g e g e nhä t t e , e i npa a rda v o ni nme i ne m Ga r t e nz uha be n. “( S . 1 7 6 ) dä n. ” [ …]J e gha ra l dr i gk unne ts t i l l eopme dhi s t o r i e r , de rha ndl e rom f e e rogni s s e rogde ns l a g s . S e l v om j e gno kk unnefindemi gi a tha v e e tpa ra fde ms t å e ndeudei ha v e n. ”( I , S . 9 0) dt . „ Dumus s tmi c hhi nbr i ng e ni ndi e s e sDor f !Bi t t e ! “( S . 1 9 0) dä n. ” Dumåt a g emi gme dt i l de nl a nds b y !Vi l d ui k k eno k ! ”( I , S . 9 6 ) dt . „ Ei nv e r s t a nde n, i c hbr i ng edi c hz ude i ne m Va t e r , a uc hwe nnda sf ür mi c hg e f ä hr l i c hwe r de nk önnt e ! “ , r a unt ee ri hrz u. ( I , S . 1 9 1 ) NR dä n. ” Ok a y , j e gs k a l no kf ør edi gt i l di nf a r , s e l vom de tog s åk unneg åhe n ogbl i v ef a r l i g tf ormi g , ”hv i s k e deha nt i l he nde . ( S . 9 7 ) 2 5 dt . V „ Aufj e de nFa l l müs s t e nS i es i c hmi tCa pr i c or nbe s t e nsv e r s t e he n. [ …] “( S . 2 2 2 ) dä n. ” J e ge ri hv e r tf a l ds i kk e rpå , a tDeno ks k a l k ommeg odtuda fde t me dCa pr i c or n. [ …] ”( I , S . 1 1 3 ) 2 6 dt . „ S i ehä l t , a uc hwe nns i eni c hts oa us s i e ht ! “( S . 2 3 2 ) NR dä n. ” De ns k a l no khol de , s e l v om de ni kk es e rs å da nud. ”( I , S . 1 1 7 ) 2 7 dt . „ I hrg e hör tda sHa us , duwe i ßts c ho n…“( S . 2 3 9 ) MP dä n. ” De te rhe nde , de re j e rhus e t , duv e dno k…”( I , S . 1 2 1 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 8 3 Ka t ha r i naAs mus s e n 2 8 dt . V 2 9 dt . V 3 0 3 1 3 2 „ [ …]I c hb r a c ht edi c hz uBe t t , i c hg l a ub e , i c he r z ä hl t edi r , da s sde i ne Mut t e rs c hons c hl a f e ng e g a ng e ns e i , [ …] . “( S . 2 8 5 ) KV dä n. ” [ …]J e gl a g dedi gi s e ng , ogj e gt r orno k , a tj e gf or t a l t edi g , a tdi n mora l l e r e deha v del a g ts i gt i l a ts o v e . [ …] ”( I , S . 1 4 4 ) dt . „ Woz u?Tue se i nf a c h. UmsFüt t e r nk ümme r nwi runsda nn. Abe r s or gda f ür , da s se sg r o ßundg e f r ä ßi gwi r d, ni c hts oz a hm wi edi e Fe ue r , mi tde ne ndug e r ns pi e l s t . “( S . 3 1 8 ) NR dä n. ” Hv or f or ?Gørde tnuba r e . Vi s k a lno kf odr ede n. Me ns ør gnuf or , a t de nbl i v e rs t orogg r å di g , i kk es åt a ms om de ni l d, duf or e t r ækk e ra t l e g eme d. ”( I , S . 1 6 1 ) dt . „ [ …]Doc hi nde i ne m Fa l l we r de ns ol c hes c hme r z ha fte nMe t hode n j as i c he r l i c hj e t z t , wode i neToc ht e runs e rGa s ti s t , ni c htme hrnöt i g s e i n. “( S . 3 4 0) MW dä n. ” [ …]Me ni di tt i l f æl dev i l de tj ono ki kk el æng e r ev ær enødv e ndi g t me dde ns l a g ss me r t e f ul deme t ode r , nudadi nda t t e re rv org æs t . ”( I , S . 1 7 1 ) V dt . „ Nun, wi rwe r de ns e he n. “( S . 3 7 1 ) dä n. ” De ts k a l v ino kf åa ts e . ”( I , S . 1 8 7 ) dt . S i ef r a g t es i c h, obModi e s e l be nGe da nk e ndur c hde nKopfg i ng e n. ( S . 3 7 5 ) KV dä n. Hung a dno kv i de , om Mot ænk t el i g e s å da n. ( I , S . 1 8 9 ) 3 5 dt . – 8 4 „ [ …]Wi rwe r de nI hne nda sBuc h, a nde mI hne ns ov i e l l i e g t , übe r l a s s e n–a uc hwe nne smi ri nde rS e e l ewe ht ut , a be rS i ewe r de ne sb e k o mme n, s oba l dMe g g i e sVa t e ri nme i ne m Wa g e ns i t z t . [ …] “( S . 2 5 3 ) dä n. ” [ …]Vi v i l o v e r dr a g eDe m de nbog , s om l i g g e rde ms ås t ær k tpås i nde–og s ås e l v om de ts k ær e rmi gi hj e r t e t , me nDes k a lno kf åde n, s å s na r tMe g g i e sf a rs i dde ri mi nbi l . [ …] ”( I , S . 1 2 8 ) dt . 3 3 3 4 „ Zwe i , dr e i J a hr enoc hunds i ei s te i nbr a uc hba r e s , hübs c he sDi ng . Al l e r di ng smüs s t ema ns i ee t wa sbe s s e rf üt t e r n. “( S . 2 5 2 ) dä n. ” To , t r eå rt i l , oghunv i l v ær ee nb r ug ba rogny de l i gl i l l es a g . Me n f ø r s togf r e mme s ts k ul l ema nno kf odr ehe ndel i dtbe dr e . ”( I , S . 2 2 7 ) „ Bi t t e ! “ , wi s pe r t eMe g g i e . „ Dumus s tmi t k omme n!Di ewe r de nhi e r s c hl i mmeS a c he nmi tdi ra ns t e l l e n! “( S . 3 9 2 ) dä n. ” Kom nume d, ”hv i s k e deMe g g i e . ” Vi l dui k k eno k ?De te nde rg a l tf or di g , hv i sdubl i v e rhosde m. ”( I , S . 1 9 7 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 3 6 dt . V 3 7 dt . – 3 8 „ Nas owa s ! “ , s pot t e t ee r . „ De nJ ung e nhä t t e nwi rb r a uc he nk ö nne n! [ …] “( S . 4 4 4 ) dä n. ” De tmåj e gno ks i g e ! ”s a g deha nhå nl i g t . ” De nk næg tk unnev i g odt ha v eb r ug t . [ …] ”( I , S . 2 2 2 ) dt . „ [ …]We nns i ekl ugs i nd, l a uf e ns i eni c hti nsDor fz ur üc k , a be rHundes i nds e l t e nk l ug–unds owi r de uc hdi eg a nz eBa ndewo hl s pä t e s t e nshe ut eNa c hmi t t a gs uc he n. “( S . 4 4 6 ) MP dä n. ” [ …]Hv i sdee rk l og e , l øbe rdei k k et i l ba g et i l l a nds b y e n, me nhunde opf ø r e rs i gs j æl de ntkl og t–ogde tv i lno ks i g e , a the l eba nde ndr a g e r udf ora tl e dee fte rj e rs e ne s ti e fte r mi dda g . ”( I , S . 2 2 3 ) 3 9 – 4 0 „ [ …]Tr ot z de m, i r g e ndwa nnwi r de rs i eho l e n, de nns e l bs tBa s t a k e hr tni c htg e r nmi te i ne rs c hl e c ht e nNa c hr i c htz uCa pr i c or nz ur üc k . “( S . 4 1 8 ) dä n. ” [ …]Me npåe te l l e ra nde tt i ds punk tv i l ha nno khe nt ede ma l l i g e v e l , f ors e l vBa s t ae ri kk eme g e tf ora tv e ndehj e m me ddå r l i g eny he de rt i l Ca pr i c or n. ”( I , S . 2 09 ) dt . „ La s sunsmi tEl i norf a hr e n, Mo! “ , s a g t eMe g g i e . „ Bi t t e ! “( S . 4 5 9 ) dä n. ” La dosk ør eme dEl i nor , Mo! “s a g deMe g g i e . “ Ka nv i i k k eno k ? “( I , S . 2 3 0) dt . „ Esg i b tdaj e ma nde n, de rnoc he i nEx e mpl a rbe s i t z e nk önnt e . Du we i ßts c ho n…“( S . 4 7 6 ) MP dä n. ” De re re n, s om må s k es t a di gha re te k s e mpl a r . Duv e dno k…“( I , S . 2 3 9 ) 4 1 dt . – 4 2 „ Li e smi re t wa sv o r , Mo! “ , s a g t eMe g g i el e i s e . „ Bi t t e . Nure i nma l . “ ( S . 4 8 6 ) dä n. ” Læsf ormi g , Mo , ”s a g deMe g g i es t i l l e . ” Vi l d ui k k eno k ?Ba r eé n g a ng . ”( I , S . 2 4 4 ) – dt . „ Bi t t e , Mo! “( S . 4 8 7 ) dä n. ” Vi l d ui k k eno k , Mo? ”( I , S . 2 4 5 ) – dt . „ Bi t t e , Mo , l i e s ! “ , s a g t eMe g g i e . ( S . 4 8 7 ) dä n. ” Læsnu, Mo , v i l dui k k eno k ? ”ba dMe g g i e . ( I , S . 2 4 5 ) 4 3 4 4 dt . „ La s sde nWa g e nr uhi goffe n, i c hpa s ss c ho na ufi hna uf ! “ , s a g t e S t a ubfing e r , a l sModa sAut oa bs c hl i e ße nwol l t e . ( S . 4 9 4 ) MP dä n. ” La dba r eb i l e ns t åå be n, j e gs k a lno kpa s s epåde n! ”s a g deS t øv fing e r , daMov i l l el å s e . ( I , S . 2 4 8 ) 4 5 dt . „ Al s og ut “ , s a g t ee r . „ I c he r z ä hl ee sI hne n. [ …] “( S . 5 07 ) NR dä n. ” Udmær k e t , ”s a g deha n. ” J e gs k a lno kf or t æl l e . [ …] ”( I , S . 2 5 5 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 8 5 Ka t ha r i naAs mus s e n 4 6 – 4 7 dt . V 4 8 „ Nung e he ndl i c h. Ge hz uZa ube r z ung ez ur üc k !Erwi r ds i c hum di c h k ümme r n. “( S . 5 3 7 ) dä n. ” S åg ådog . Gåt i l ba g et i l S øl v t ung e . Ha ns k a lno kt a g es i ga fdi g . ”( I , S . 2 7 1 ) dt . Undwe nnde re smi ra uc hni c hts a g t , da nnfinde te ss c ho ne i ne rs e i ne rEnk e l f ürmi c hhe r a us !( S . 5 4 8 ) MP dä n. Oghv i sha ni k k ef or t æl l e rmi gde t , s ås k a l ha nsbør ne bør nno kfinde uda fde tf ormi g . ( I I , S . 8 ) 4 9 dt . V 5 0 dt . „ Nas owa s . Duk a nns tdi ra l l di eNa me nme r k e n?[ …] “( S . 5 1 0) dä n. ” De tmåj e gno ks i g e . Duha ri ndpr e nt e tdi ga l l ena v ne ne ?[ …] ”( I , S . 2 5 6 ) „ J e t z twe r de ti hrwi e de ra bg e s t a ubtundz ur e c ht g e r üc k t , me i ne S c hä t z c he n! “( S . 5 5 3 ) dä n. ” Nus k a l Ino kbl i v es t øv e ta fogr e t t e ti ndi g e n, s måv e nne r ! ”( I I , S . 1 1 ) De u: Füre i ne nAug e nbl i c kg l a ubt eMe g g i ei nde rFe r neda sMe e rr a us c he n z uhör e n, a be rv i e l l e i c h twa re sa uc hbl oßdi ena heAut oba hn. ( S . 5 6 3 ) MW dä n. Etøj e bl i kt r oe deMe g g i e , a thunk unnehør eha v e tb r us ei de tfje r ne , me nde tv a rno kba r ede nnær l i g g e ndemot or v e j . ( I I , S . 1 7 ) vel 1 2 3 4 5 8 6 dt . Ge f ä hr l i c he ra l sdi e s eRe i s ek onnt ei hr edo c hni c htwe r de n, ode r ? ( S . 3 7 ) MP dä n. Dek unnev e l i k k ev ær ef a r l i g e r ee ndde nf or e s t å e nder e j s e ?El l e rk unnede ?( I , S . 2 0) dt . „ Wowohnts i ede nnnun? “ , f r a g t es i eundv e r k ni ffs i c he i nGä hne n. „ Do c hwo hl ni c hthi nt e rde mS t a c he l t orda , ode r ? “( S . 6 5 ) MP dä n. ” Hv orborhundanu? ”s pur g t ehunogk v a l t ee ng a be n. ” Ve l i kk ei nde ba gde ndé rt a k k e depor t ? ”( I , S . 3 5 ) dt . „ We i ßtdu, da s si c hs i ema nc hma l v e r mi s s e ?Nunj a , i c hd e nk e , da s g e htdi rg e na us o . “( S . 9 6 ) KV dä n. ” [ …]Erdukl a ro v e r , a tj e gs a v ne rhe ndee ng a ngi me l l e m?Me nde t g ørduv e l og s å ?[ …] ”( I , S . 5 0) dt . „ S i e ? “[ …]„ He r r g o t t , de mnä c hs ts a g s tduno c hHe r rS t a ub fing e rz u mi r . [ …] “( S . 1 1 1 ) MP dä n. ” ’ De ’ ? “[ …]” He r r e g ud, de tnæs t ebl i v e rv e l , a tdube g y nde ra tk a l de mi g’ hr . S t øv fing e r ’ . [ …] ”( I , S . 5 8 ) dt . I nMosZi mme rb r a nnt ek e i nLi c ht , wa h r s c he i nl i c ha r be i t e t ee rnoc h, [ …] . ( S . 1 3 5 ) MW dä n. De rv a rmø r k ti Mosv ær e l s e , ha na r be j de dev e l e ndnu, [ …] . ( I , S . 6 9 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 6 7 dt . „ J a , s i c he r “ , s a g t ee r , [ …] . „ Da si s two hl di ee i nz i g eLös ung…“ ( S . 1 9 0) MP dä n. ” J o , s e l v f øl g e l i g , ”s a g deha n[ …] . ” De te rv e l de ne ne s t el øs ni ng . ”( I , S . 9 6 ) dt . „ Wos ol l de nni ndi e s e rg ot t v e r l a s s e ne nEi nödee i nDor fs e i n?[ …] “ ( S . 2 2 7 ) MP dä n. ” Hv ork a nde rv e l finde se nl a nds b yi de nneg uds f o r l a dt eudør k ? [ …] ”( I , S . 1 1 5 ) 8 „ De rg l a ub tdo c hwo hl ni c ht , da s si c hi ndi e s e rFi ns t e r ni se i nea bg e s pe r r t eS t r a ßehi nunt e r f a hr e . “( S . 2 2 9 ) MP dä n. ” Ha nt r ordav e l i kk e , a tj e gha rt ænk tmi ga tk ør ene da de na f s pær r e tv e j i s å da ne tbæl g mø r k e . ” ( I , S . 1 1 6 ) 9 dt . „ Tj a , j e t z ts i ndwi rwo hl qui t t , S t a ubfing e rundi c h “ , s a g t ee r . ( S . 2 6 8 ) MP dä n. ” Tj a , nue rv iv e l k v i t , S t ø v fing e rogj e g , ”s a g deha n. ( I , S . 1 3 6 ) 1 0 dt . dt . Da sS t r ohwa rf e uc ht , k e i ng ut e rPl a t zz um S c hl a f e n, a be rwo hl i mme rnoc hbe s s e ra l sde rk a hl eS t e i nbode n. ( S . 2 6 8 ) MP dä n. Ha l me nv a rf ug t i gogi kk enog e tg odts t e da ts o v e , me nde tv a rv e l a l t i dbe dr ee ndde tnøg nes t e ng ul v . ( I , S . 1 3 6 ) 1 1 „ [ …]Fürdi c hna t ür l i c hni c ht , duk o nnt e s tj as og a rmi ti hm s pr e c he n, wa h r s c he i nl i c hha te sdi ri r g e nde i ne rdi e s e rg r unz e nde nKobol debe i g e br a c ht , [ …] . “( S . 3 2 4 ) MW dä n. ” [ …]S e l v f øl g e l i gi k k ef ordi g , duk unnes å g a rt a l eme dde n, de tha r duv e l l ær ta fe na fdi neg r y nt e ndebj e r g t r ol de , [ …] . ”( I , S . 1 6 4 ) 1 2 dt . De rJ ung ewa rv i e l l e i c h tdr e i ode rv i e rJ a hr eä l t e ra l sMe g g i e . ( S . 3 5 9 ) MW dä n. Dr e ng e nv a rv e l t r e , fir eå ræl dr ee ndMe g g i e . ( I , S . 1 8 1 ) 1 3 dt . „ [ …]S i eha be ndo c hwo hl ni c htj e ma nda uf g e s c hl i t z t ? “( S . 3 9 8 ) MP dä n. ” [ …]Deha rv e l i k k es pr æt t e te ne l l e ra nde nop? ”( I , S . 2 00) 1 4 1 5 dt . dt . Ers t r i c hübe rde nS t offs e i ne sRuc k s a c k s , wa h r s c he i nl i c hv e r s uc ht ee r s e i ne nz o r ni g e nMa r de ra ufdi eWe i s ez ube r uhi g e n. ( S . 4 03 ) MW dä n. Ha ns a dogs t r øgne do v e rr y g s æk k e nss t of , ha nf or s øg t ev e l a tbe r ol i g es i nv r e demå r . ( I , S . 2 02 ) dt . „ Wa h r s c he i nl i c hha be ns i ee i nWi l ds c hwe i ng e wi t t e r t “ , hör t eMe g g i e i hns a g e n. ( S . 4 3 9 ) MW dä n. ” Deha rv e l f å e tf ær t e na fe tv i l ds v i n, ”hør t eMe g g i eha ms i g e . ( I , S . 2 2 0) 1 6 D dt . „ J a , s i ei s tg e f ä hr l i c h, und?Di ehi e ri s ta uc hg e f ä hr l i c h, o de r ? “( S . 4 8 2 ) dä n. ” J a , de ne rf a r l i g , oghv a ds å ?He re rv e l og s åf a r l i g t , i kk e ? ”( I , S . 2 4 2 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 8 7 Ka t ha r i naAs mus s e n 1 7 dt . V We s we g e nk o nnt eZa ube r z ung ee i ns c hl e c ht e sGe wi s s e nha be n? ( S . 5 2 8 ) dä n. Hv a ds k ul l ev e l k unneg i v eS øl v t ung edå r l i gs a mv i t t i g he d?( I , S . 2 6 6 ) 1 8 dt . „ [ …]Erz i e htmi rde nHa l sl a ng , e rs c hnür tmi rdi eLufta b , bi si c h s t e i fwi ee i nS t oc kb i n, s t i mmt ’ s ?Abe rwa ss ol l mi c hda ss t ö r e n?[ …] “ ( S . 5 3 0) NR dä n. ” [ …]Ha nv i l k l y ng emi gopogs t r a mmer e be t , s åj e gi kk ek a nf ål uft, i ndt i l j e ge rs t i vs om e npi nd, i kk es a ndt ?Me nj e gk a nv e l v ær el i g e g l a d?[ …] “( I , S . 2 6 7 ) 1 9 dt . „ De i neBüc he rwe r de ndi c hbe g r üße n. Da sr e i c htdo c hwo hl . “( S . 5 5 1 ) MP dä n. ” Di nebøg e rb y de rdi gv e l k omme n. De tmåv e l v ær enok . ”( I I , S . 9 ) 2 0 dt . V Wa sf üre i neNa c hr i c hts o l l da swe r de n, woduk a um z we i Buc hs t a be n r i c ht i gs c hr e i be nk a nns t ? , da c ht eMe g g i e , a be rda ss pr a c hs i ena t ür l i c hni c hta us . ( S . 6 03 ) dä n. Hv a ds k a l de tv e l v ær ef ore nbe s k e d, duk a nj oi kk ee ng a ngs æt t e bog s t a v e rs a mme n, t ænk t eMe g g i e , me nhuns a g dede tna t ur l i g v i s i k k ehøj t . ( S . 3 6 ) vist 1 dt . „ I c hd e nk e , da sr e i c ht “ , s a g t es i eundk l e mmt ee ss i c hunt e rde nAr m. ( S . 1 00) KV dä n. ” De tmåv i s tv ær enok , ”s a g dehunogs t a kde nunde ra r me n. ( I , S . 5 2 ) 2 „ De rAut orl e b tnoc h, s o we i ti c hwe i ß, a be ro ffe nb a rha te rni ee t wa s unt e r nomme n, da mi ts e i nBuc hne ua uf g e l e g twi r d[ …] . “( S . 1 7 7 ) MW dä n. ” S åv i dtj e gv e d, l e v e rf o r f a t t e r e ne ndnu, me nha nha rv i s ti kk ef o r e t a g e ts i gnog e tf ora tf ås i nbogg e nudg i v e t[ …] . ”( I , S . 9 0) 3 dt . „ I c hd e nk e , da shi e ri s tda sRi c ht i g e “ , s a g t ee r . ( S . 3 3 9 ) KV dä n. ” De the re rv i s tde nhe l tr i g t i g e , ”s a g deha n. ( I , S . 1 7 1 ) 4 5 8 8 dt . dt . „ S odi c kb i s tdununa uc hwi e de rni c ht ! “ , s a g t es i e . „ Unda l ti s tj a wo hl z i e ml i c hübe r t r i e be n. “( S . 4 2 1 ) MP dä n. ” S åt y ke rdunuhe l l e ri k k e , “s a g dehun. “ Ogg a mme l e rv i s tog s år e t o v e r dr e v e t . ”( I , S . 2 1 1 ) dt . „ He r r g ot t “ , hör t eMe g g i es i enoc hmur me l n. „ I c hg l a ub e , i c hmus s mi re i nPa a rne ueFüßek a uf e n. Di e s es i ndni c htz ur e t t e n. “( S . 4 3 1 ) KV dä n. ” He r r e g ud, “hør t eMe g g i ehe ndemuml e . “ J e gmåv i s the l l e r ek øbe mi ge tpa rny ef ødde r . Dehe rs t å ri k k et i l a tr e dde . “( I , S . 2 1 6 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 6 „ De rMe s s e r ma nnhi e rbr a uc hta uc hnoc he i neVe r pa c k ung ! “ , s a g t e El i nor . ( S . 4 4 4 ) NR dä n. ” Kni v ma nde nt r æng e rv i s tog s åt i l a tbl i v epa kk e ti nd, ”s a g deEl i nor . ( I , S . 2 2 2 ) 7 dt . „ Ne i n, i c hg l a ub e , da sl a s s ei c hbe s s e r . [ …] “( S . 5 06 ) KV dä n. ” Ne j , j e gmåv i s the l l e r el a dev ær e . [ …] ”( I , S . 2 5 4 ) 8 9 dt . dt . „ Ve r r üc k t e ra l sda s , wa si c hs c ho ng e hör tha be ?Da si s two hl k a um mög l i c h, ode r ? “( S . 5 2 1 ) MP dä n. ” Me r es k øre ndde t , s o mj e gha rhør ti ndt i l nu?De te rv i s tnæppe mul i g t , hv a ’ ? ”( I , S . 2 6 3 ) dt . „ [ …]Eswi r dwi r k l i c hZe i t , da s sduwi e de rna c hHa us ek omms t , be v orduv ol l e ndswunde r l i c hwi r s t . “( S . 5 5 2 ) MW dä n. ” [ …]Dumåv i s the l l e r es ea tk ommehj e m, i nde ndubl i v e rhe l t mær k v ær di g . ”( I I , S . 1 0) 1 0 D dt . „ Da v onübe r z e ug e nwi runsl i e be rs e l bs t , ni c h twa h r ? “( S . 5 8 5 ) dä n. ” De tmåv iv i s the l l e r es e l vf or v i s s eoso m, i k k e ? ”( I I , S . 2 7 ) Englisch Christopher Paolini. Eragon. The Inheritance Cycle. Book One; Eldest. The Inheritance Cycle. Book Two (Dänisch: Eragon. Arven. Første bog; Den Ældste. Arven. Anden bog). nok 1 D e ng l .“ Ge t t i ngs e r i ous , i s n ’ th e ? ”( I , S . 1 5 ) dä n. ” Ha nme ne rde tno ks e r i øs t , hv a d? ”( I , S . 3 4 ) V e ng l .“ Hor s twi l l b edi s c r e e t , ”a s s ur e dEr a g on. ( I , S . 2 0) dä n. ” Hor s ts k a l no kv ær edi s k r e t , ”f or s i k r e deEr a g on. ( I , S . 4 5 ) V e ng l . Thel e a t he rwa swor n, buti two ul dho l d. ( I , S . 4 1 ) dä n. Læde r e tv a rs l i dt , me nde ts k ul l eno khol de . ( I , S . 8 8 ) 2 3 4 e ng l .“ Thoug hy ouc ons i de ry our s e l fpa r to fGa r r o w‘ sf a mi l y , a ndr i g ht l y s o , y ours i r ewa sno tf r om he r e . [ …]( I , S . 5 1 ) NR dä n. ” Duopf a t t e rno kdi gs e l vs om e nde l a fGa r r o wsf a mi l i e , ogme df ul d r e t , me ndi nef or f ædr es t a mme ri k k ehe r f r a . [ …] ”( I , S . 1 09 ) 5 V e ng l .“ Iwi l l . Tha nky ou. ”( I , S . 5 5 ) dä n. ” De ts k a l j e gno k . Ma ng et a k . ”( I , S . 1 1 7 ) V e ng l .“ Al l wi l l b efine ; t i mewi l l s e t t l ee v e r y t hi ng . [ …] ”( I , S . 6 1 ) dä n. ” De ts k a l no kg åg odt . Ti de nl æg e ra l l es å r . [ …] ”( I , S . 1 2 7 ) 6 Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 8 9 Ka t ha r i naAs mus s e n 7 e ng l .“ We l l , ”s a i dRor a ndo ubt f ul l y , “ Ig ue s st hi si st hel a s tt i mewe ’ l l s e e e a c hot he rf oraf e wmont hs . ”( I , S . 6 7 ) KV dä n. ” Nå , ”s a g deRor a nt v i v l e nde , ” s åe rde tno ks i ds t eg a ngi e tpa rmå ne de r , v i s e rhi na nde n. ”( I , S . 1 3 8 ) 8 V 9 V 1 0 V 1 1 V 1 2 V 1 3 V 1 5 V e ng l .S hec a nhuntf orbot hofus , s oIdo n ’ tha v et owor r ya boutf ood– t houg hIs ho ul dg e ts omea ny wa y . ( I , S . 9 4 ) dä n. Hunk a nj a g ef orosbe g g e , s åj e gbe høv e ri kk ebe k y mr emi gom ma d –s e l vo mj e gno kbørt a g enog e tme da l l i g e v e l . ( I , S . 1 9 3 ) e ng l . :“ Ce r t a i nl yawor t hye nde a v ora ndoney oua r efitt oc a r r yout , y e ti t s t r i k e smet ha the l pwo ul dnotb eunwe l c ome . ”( I , S . 9 7 ) dä n. ” Be s t e mte tv ær di g tf o r e ha v e ndeoge tdue ri s t a ndt i l a tudf ør e , me n de ts l å rmi ga tl i dthj æl pno ki k k ev i l l ev ær ea fv e j e n. ”( I , S . 1 9 9 ) e ng l .“ [ …]Ya z ua cwi l l b et he r e . ”( I , S . 1 2 9 ) dä n. ” [ …]Ya z ua cs k a l no kv ær ede r . ”( I , S . 2 6 4 ) e ng l .“ I t ’ sal a r g es c r a t c ha ndhur t st e r r i bl y , b uti ts ho ul dhe a l qui c k l y e noug h. ”( I , S . 1 3 8 ) dä n. ” De te re nl a ngflæng e , ogde ng ørf o r f ær de l i gondt , me nde ns k a l no khe l ehur t i g t . [ …] ”( I , S . 2 8 2 ) e ng l .“ I t ’ sl a t ea ndwes ho ul ds l e e p, butIwi l l t e l l y ouaf e wt hi ng sno w, t o s t opy ourba dg e r i ng . [ …] ”( I , S . 1 3 9 ) dä n. ” De te rs e nt , ogv i bur des o v e , me nj e gs k a lno kf or t æl l edi ge tpa r t i ngnuf ora ts æt t ee ns t oppe rf ordi tpl a g e r i . [ …] ”( I , S . 2 8 5 ) e ng l .“ It ho ug h ts o . [ …] ”( I , S . 1 3 9 ) KV dä n. ” De tt ænk t ej e gno k . [ …] ”( I , S . 2 8 5 ) 1 7 V 9 0 e ng l .“ I ’ l l b r e a ki tt ohi mg e nt l y , ”hepr omi s e d, t he nf ol l o we dHo r s ta ndAl b r i e c ho uto ft hek i t c he n. ( I , S . 8 7 ) dä n. ” J e gs k a l no kf or t æl l eha m de ts k å ns omt , ”l o v e deha nogf ul g t es åe fte r Ho r s togAl br i e c huda fk økk e ne t . ( I , S . 1 8 1 ) e ng l .“ Doe s n ’ tme a na ny t hi ng , t houg h. ”( I , S . 1 3 0) NR dä n. ” Me nde tbe t y de rno ki ng e nt i ng . ”( I , S . 2 6 5 ) 1 4 1 6 e ng l .“ Ev e r y t hi ng ’ sg o i ngt ob ea l l r i g ht . ”( I , S . 7 1 ) dä n. ” De ts k a l no kbl i v eg odta l ts a mme n. ”( I , S . 1 4 7 ) e ng l .“ Ik no wt ha ty ouha v emor eque s t i o nsa ndIwi l l a ns we rt he m, but t he ymus twa i tunt i l mo r ni ng . ”( I , S . 1 41 ) dä n. ” J e gv e dg odta tduha rfle r es pør g s må l , ogj e gs k a lno kbe s v a r ede m, me nde tmåv e nt et i l i mor g e n. ”( I , S . 2 8 9 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 1 8 V 1 9 V 2 0 e ng l .“ No , ”s a i dBr om g r uffly . “ I ’ l l s a ywhe ni t ’ si mpos s i bl eo rnot . [ …] ”( I , S . 1 4 8 ) dä n. ” Ne j , ”s a g deBr om s t uds t . ” J e gs k a lno ks i g et i l om de te rumul i g te l l e r e j . [ …] ”( I , S . 3 03 ) e ng l .“ Al l wi l l b ewe l l , l i t t l eone , ”s a i dS a phi r ag e nt l y . ( I , S . 1 5 1 ) dä n. ” Al ts k a l no kbl i v eg odt , dul i l l e , ”s a g deS a phi r ami l dt . ( I , S . 3 08 ) V e ng l .“ Ic a nde a l wi t ht ha twhe nt het i mec ome s , ”s a i dBr om. ( I , S . 1 8 4 ) dä n. ” De ts k a l j e gno kt a g emi ga f , nå rde nt i dk omme r , ”s a g deBr om. ( I , S . 3 7 2 ) V e ng l .“ Iwo n ’ tb el a t e , ”pr omi s e dEr a g on. ( I , S . 1 8 9 ) dä n. ” J e gs k a l no kl a dev ær eme da tk ommef ors e nt , ”l o v e deEr a g on. “( I , S . 3 8 2 ) 2 1 2 2 e ng l .“ Ofa l l t hei t e msi nt hi shous e , i t ’ sp r o b a b l ywor t ht hemos t . ”( I , S . 1 9 3 ) MW dä n. ” Afa l l edet i ngde re rhe ri hus e t , e rde nno kde ns om e rme s tv ær d. [ …] ”( I , S . 3 9 2 ) 2 3 e ng l .“ [ …]Iwi l l t e l l y out hewor ds , buty oumus tpr omi s enott oa t t e mpti t t o ni g ht . [ …] ”( I , S . 1 9 5 ) dä n. ” [ …]J e gs k a l no kf or t æl l edi go r de ne , me ndumål o v ei k k ea tf or s øg e i a fte n. [ …] ”( I , S . 3 9 6 ) V 2 4 V 2 5 V 2 6 e ng l .“ [ …]I ft ha tdi dn ’ twor k , t he y ’ dk i l l hi mj us tt ohur tme . [ …] ”( I , S . 1 9 5 ) dä n. ” [ …]Hv i sde ti k k ev i r k e de , v i l l edeno ks l åha mi hj e l bl otf ora tg ør e mi gondt . ”( I , S . 3 9 7 ) e ng l . Er a g onr e a l i z e dt ha tt hewe r e c a tmus tnotha v et ol dAng e l at ha the wa saRi de r . ( I , S . 2 06 ) dä n. Er a g onbl e vkl a ro v e ra tv a r k a t t e nno ki kk eha v def or t a l tAng e l a , a t ha nv a rRy t t e r . ( I , S . 41 8 ) e ng l . It h i nk . ( I , S . 2 07 ) KV dä n. Tr orj e gno k . ( I , S . 4 2 0) 2 7 V 2 8 V e ng l .I t ’ l l b ea l l r i g ht . Br om a ndIc a nus ema g i c , a ndwe ’ r eg oodfig ht e r s . ( I , S . 2 1 1 ) dä n. De ts k a l no kg å . Br om ogj e gk a nbr ug ema g i , ogv i e rg odei k a mp. ( I , S . 4 2 8 ) e ng l .“ You’ l l ne e dt hi s , I ’ ma f r a i d. [ …] ”( I , S . 2 2 0) dä n. ” Duf å rde s v ær r eno kbr ugf orde the r . [ …] ”( I , S . 4 4 5 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 9 1 Ka t ha r i naAs mus s e n 2 9 V 3 0 V 3 1 V 3 2 V e ng l .“ The y ’ dbe t t e r , ore l s et he ywon ’ tt hi nka g a i n, ”r e ma r k e dS a phi r aa s s het ooko ff. ( I , S . 2 3 0) dä n. ” De te rno kbe ds tf orde m, e l l e r sk omme rdei k k et i l a tt ænk eme r e , ” be mær k e deS a phi r a , me nshunl e t t e de . ( I , S . 4 6 5 ) e ng l .“ Youwi l l s e r v eourma s t e rv e r ywe l l , y e s s s . ”( I , S . 2 6 5 ) dä n. ” J a , dus s s k a l no kt j e nev o r e she r r eg odt . ”( I , S . 5 3 5 ) e ng l .“ S a phi r a , y oudi dn ’ tma k et ha tfir e , di dy ou?Andy ouc oul dn ’ tha v e g o t t e nouto ft hos ec ha i nsb yy our s e l f . ”–“ No . ”–“ Id i dn ’ tt h i nks o . ”( I , S . 2 6 7 ) KV dä n. ” S a phi r a , duha ri kk et ændtde tbå l , v e l ?Ogduk a ni k k ev ær ek omme tf r i a fdel ænk e rv e de g e nhj æl p. ”–“ Ne j . ”–“ De tt ænk t ej e gno k . ” ( I , S . 5 4 0) 3 5 V 3 6 e ng l .“ Youmi g h tbea bl et ot r a v e l , ”s a i dMur t a g h, [ …] , “ buthec a n ’ t . ”( I , S . 2 7 0) dä n. ” Duk a nmå s k eno kr e j s e , ”s a g deMur t a g h[ …] , ” me nha nk a ni kk e . [ …] ”( I , S . 5 4 5 ) V e ng l .“ Ev e r y t hi ngwi l l b ea l l r i g ht , ”s a i dEr a g on, t e a r si nhi se y e s . ( I , S . 2 7 4 ) dä n. ” De ts k a l no kg åa l ts a mme n, ”s a g deEr a g onme dt å r e ri ø j ne ne . ( I , S . 5 5 5 ) V e ng l .“ Iwi l l ha nd l et hek i ng , ”i nt e r r upt e dt hes e c ondpe r s o n. ( I , S . 2 9 6 ) dä n. ” J e gs k a l no kt a g emi ga fk ong e n, ”a fbr ødde na nde npe r s on. ( I , S . 5 9 8 ) 3 7 3 8 V 9 2 e ng l .“ [ …]Iwi l l h e l py oufind–a ndpe r ha pse v e nk i l l –t heRa ’ z a c , f ort he y a r ea smuc hmye ne mi e sa sy our s . [ …] ”( I , S . 2 2 7 ) dä n. ” [ …]J e gs k a l no khj æl pedi gme da tfinde–ogmå s k edr æbe–Ra ’ z a c , f ordee rl i g es åme g e tmi nefje nde rs om di ne . [ …] ”( I , S . 4 5 9 f . ) e ng l .“ I fpr e s s e d, Is uppos eIc o ul dc omeupwi t haf e wg ue s s e s , b utnoneof t he m wo ul dbev e r yl i k e l y . ”( I , S . 2 4 0) KV dä n. ” Hv i sde ts k ul l ev ær e , k unnej e gno kk ommeme de tpa rg æt , me ni ng e na fde mv i l l ev ær er e ts a nds y nl i g e . [ …] ”( I , S . 4 8 5 ) 3 3 3 4 e ng l .“ I ’ l l t e l l y o u, ”hes a i d, “ buty ouha v et ounde r s t a ndt ha tIc a nnotr e v e a l e v e r y t hi ng . ”( I , S . 2 2 4 ) dä n. ” J e gs k a l no kf or t æl l e , ”s a g deha n, ” me ndue rnødtt i l a tf o r s t åa tj e g i k k ek a na f s l ør ea l t . ”( I , S . 4 5 2 ) e ng l .“ Apo we r f ul pi e c ey ouma ybei nt heg a met ha ti sbe i ngpl a y e d, b ut I ’ m di s a ppoi nt e dt ha tt hi si sy ourbe s t . [ …] ”( I , S . 3 06 ) dä n. ” Må s k ee rduno ke nmæg t i gbr i ki de ts pi l de ruds pi l l e s , me nj e ge r s k uffe to v e ra tdui kk ek unneg ør ede tbe dr e . [ …] ”( I , S . 6 1 8 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 3 9 V 4 0 V 4 1 V 4 2 V e ng l .“ Iwi l l doi t . ”( I , S . 3 1 1 ) dä n. ” De ts k a l j e gno k . ”( I , S . 6 2 6 ) e ng l .“ [ …]The r e ’ snot hi ngf orust ot henor t he x c e ptt hef or e s tDuWe l de nv a r de n–whi c hwemi g h tbea bl et ohi dei n, butIdon ’ tr e l i s hg oi ng ba c kpa s tGi l ’ e a d. [ …] ”( I , S . 3 1 8 ) dä n. ” [ …]Modnor de rde ri nt e tf orosudo v e rs k o v e nDuWe l de nv a r de n –s om v i må s k eno kk unnes k j ul eosi , me nt a nk e nom a tdr a g ef or bi Gi l ’ e a di g e nt i l t a l e rmi gi k k e . [ …] ”( I , S . 6 4 2 ) e ng l .“ I twi l l wo r k , ”Er a g ona s s ur e dhe r . ( I , S . 3 2 3 ) dä n. ” De ts k a l no kv i r k e , ”f o r s i k r e deEr a g onhe nde . ( I , S . 6 5 2 ) e ng l .“ I ’ l l b efine–I ’ ms t r ong e rt ha ny ouk now, ”s hes a i dg e nt l y . ( I , S . 3 2 3 ) dä n. ” J e gs k a l no kkl a r emi g–j e ge rs t ær k e r ee nddut r or , ”s a g dehun mi l dt . ( I , S . 6 5 2 ) 4 3 e ng l .“ [ …]I ft he r ea r e n ’ ta nywi t hi nami l ei ne i t he rdi r e c t i o n, t he nIs up p o s es hec a nf e r r yus . ”( I , S . 3 2 8 ) KV dä n. ” [ …]Hv i sde ri kk ee rnog e na tfindee nk i l ome t e ri hv e rr e t ni ng , må hunno kf ær g eoso v e r . ”( I , S . 6 6 3 ) 4 4 e ng l .“ [ …]Ye s , Is up p o s eI ’ l l j us tf ol l o wy ouri ns t r uc t i onsa ndbr i ngupt he ho r s e si nt her e a rl i k eag oods e r v a nt . ”( I , S . 3 4 2 ) KV dä n. ” [ …]Næ, j e gs k a l no kba r ef øl g edi nef o r s k r i fte rogk ommet r æk k e ndeme dhe s t e nes om e ng odoppa s s e r . ”( I , S . 6 9 0f . ) 4 5 e ng l .I fIs t a r tno w, Imi g h tbea bl et oc a t c he noug hoft hos eboundi ngde e r f oraf e wmout hf ul s . ( I , S . 3 4 7 ) dä n. Hv i sj e gbe g y nde rnu, s k ul l ej e gno kk unnef a ng et i l s t r ækk e l i gma ng e a fdes pr i ng e ndehj or t et i l a tf åe tpa rmundf ul de . ( I , S . 7 00) V 4 6 V 4 7 e ng l . Iwi l l b es wi ft. ( I , S . 3 4 7 ) dä n. J e gs k a l no ks k y ndemi g . ( I , S . 7 00) e ng l .“ Thi si sal ongv a l l e y ; t he r e ’ ss ur et obea ne x i tf ur t he ri n. ”( I , S . 3 5 8 ) MW dä n. ” De te re nl a ngda l , ogde re rno ke nv e j udl æng e r ei nde . ”( I , S . 7 2 2 ) 4 8 V 4 9 V e ng l .“ [ …]Don ’ tf or g e twha tBr om s a i da boutt ha t , t oo . ”–“ Iwo n ’ t , ”hes a i d i mpa t i e nt l y . ( I , S . 3 6 1 ) dä n. ” [ …]Gl e mi kk ehv a dBr om s a g deo m de t . ”–” De ts k a l j e gno k , ”s a g de ha nut å l modi g t . ( I , S . 7 3 0) e ng l .“ Le t ’ sdr opr oc k sont he m! ”pr opos e dEr a g on. “ Tha ts ho ul ds c a t t e r t he m. ”( I , S . 3 6 4 ) dä n. ” La doss mi des t e npåde m! ”f or e s l ogEr a g on. ” De ts k ul l eno kk unne s pr e dede m. ”( I , S . 7 3 5 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 9 3 Ka t ha r i naAs mus s e n 5 0 V e ng l .S hemus tbedr e a mi ng , her e a l i z e d. ( I , S . 3 9 3 ) dä n. Hundr ømme rno k , g i kde topf orha m. ( I , S . 7 9 2 ) U e ng l .“ Youdi dbr i ngt heob j e c to fc ons i de r a t i on? ”( S . 2 3 ) dä n. ” Iha rv e l de nt i ngme d, s om s k a l v ur de r e s ? ”( I , S . 5 1 ) vel 1 2 e ng l .“ Is up p o s ei t ’ l l bea bl et ohuntf ori t s e l fe v e nt ua l l y , butho wl ongunt i l t he n? ”( S . 4 0) KV dä n. ” Påe te l l e ra nde tt i ds punk tbl i v e rde nv e l i s t a ndt i l s e l va tj a g ee fte r f øde , me nhv orl æng ev a r e rde t ? ”( I , S . 8 6 ) 3 e ng l .“ Andt hedr a g ons ? ”hea s k e d. “ Wha toft he m?S ur e l yt he ywe r e n ’ ta l l k i l l e d. ”( I , S . 5 1 ) MW dä n. ” Ogdr a g e r ne ? ”s pur g t eha n. ” Hv a dme dde m?Dek a nv e l i k k ea l l e s a mme nv ær ebl e v e tdr æbt ? ”( I , S . 1 09 ) 4 e ng l .“ Ig ue s sIc a nonl ywi s hy out hebe s tofl uc k . [ …] ”( I , S . 5 7 ) KV dä n. ” J e gk a nv e l k unøns k edi ga l mul i ghe l dogl y kk e . [ …] ”( I , S . 1 2 1 ) 5 e ng l .“ [ …]Re me mbe rwha tha ppe ne dt ot hehous e ?[ …] ”( I , S . 8 6 ) NR dä n. ” [ …]Duhus k e rv e l hv a dde rs k e t eme dhus e t ?[ …] ”( I , S . 1 8 0) 6 e ng l .“ The r ei s n ’ ta nyr e a s ont os t a y . ”“ Is up p o s enot . …”( I , S . 1 08 ) KV dä n. ” De re ri ng e ng r undt i l a tbl i v ehe r . ”” De te rde rv e l i kk e…”( I , S . 2 2 2 f . ) 7 e ng l .“ Is up p o s ei t ’ sne c e s s a r y , ”hes a i dr ue f ul l y . ( I , S . 1 9 2 ) KV dä n. ” De te rv e l nødv e ndi g t , ”s a g deha nbe dr øv e l i g t . ( I , S . 3 9 0) 8 e ng l .I fy oua r er e a di ngt hos es c r ol l sf ore nt e r t a i nme nt , t he nIs up p o s e t he r ei s n ’ ta nyr e a s onf ormyv i s i t . ( I , S . 2 1 5 ) KV dä n. Hv i sIl æs e rder ul l e rf orj e r e sf o r nøj e l s e ss k y l d, s åe rde rv e l i ng e n g r undt i l mi tbe s øg . ( I , S . 4 3 5 ) 9 e ng l . Tol dy ous ome t hi ng , di dI ?Is up p o s eIdi d. ( I , S . 2 1 6 ) KV dä n. For t a l t ej e gdi gnog e t ?J a , de tg j or dej e gv e l . ( I , S . 4 3 6 ) 1 0 9 4 e ng l .“ Ar ’ r i g ht , t he n. Idon ’ tk no wwha ty ouwe r eupt o , buta sl onga st he door ’ sl oc k e d, Ig ue s sy o u’ r ef r e et og o . Comeo n. ”( I , S . 2 1 7 ) KV dä n. ” Godts å . J e gv e di k k ehv a dIha v def or , me ns ål æng edør e ne rl å s t , k a nIv e l f r i tg å . Kom s å . ”( I , S . 4 3 8 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 1 1 e ng l .“ Thi swo ul dn ’ tbeapr obl e mi fy ouwe r e n ’ ts os us pi c i ous , b utIs up p o s et ha ty ouwo ul dn ’ tbewor t hmyt i mei fy ouwe r eot he r wi s e . ”( I , S . 2 2 4 ) KV dä n. ” De rv i l l ei kk ev ær enog e npr obl e me r , hv i sdui k k ev a rs åmi s t ænks om, me nj e gv i l l ev e l i kk es pi l demi nt i dpådi g , hv i sduv a ra nde r l e de s . ”( I , S . 4 5 2 ) 1 2 e ng l .“ [ …]Is up p o s et hi si spa r t i a l l ymyf a ul t . [ …] ”( I , S . 2 3 8 ) KV dä n. ” [ …]Ende l a ff e j l e ne rv e l mi n. [ …] ”( I , S . 4 8 2 ) 1 3 U e ng l . Ne x tt h i ngIk no wy o u’ l l bet r y i ngt obr i ngc or ps e sba c kt ol i f e . ( I , S . 3 6 1 ) dä n. De tnæs t eduf or s øg e r , bl i v e rv e l a tv æk k ededødet i l l i v e . ( I , S . 7 3 0) 1 4 e ng l .“ [ …]Iwa sl uc k y , Is up p o s e–t he r ewa sahe a l e rne a r b ywhok e ptme f r om dy i ng . [ …] ”( I , S . 3 6 9f . ) KV dä n. ” [ …]J e gv a rv e l he l di g–de rv a re nhe l br e de ri nær he de ns om r e dde demi gf r aa tdø . [ …] ”( I , S . 7 4 4f . ) 1 5 e ng l .“ [ …]No wt ha the ’ sde a d, Is up p o s ei tbe l ong st oy o u, a ndIt hi nkhe woul dha v ewa nt e dy out oha v ei t . ”( I , S . 41 5 f . ) KV dä n. ” [ …]Nuhv orha ne rdød, måde nv e l t i l f a l dedi g , ogj e gt r orog s åa t ha nøns k e de , a tdus k ul l eha v ede n. ”( I , S . 8 4 0) 1 6 e ng l .“ [ …]Youdo n ’ tt hi nkt ha tdr a g onswe nti nt oba t t l eunpr o t e c t e d? [ …] ”( I , S . 4 7 3 ) NR dä n. ” [ …]Dut r orv e l i k k ea tdr a g e rdr ogube s k y t t e dei k a mp?[ …] ”( I , S . 9 5 4 ) 1 7 e ng l .“ [ …] Thewe l l i ss t i l l i nt a c t , a ndt ha t ’ ss ome t hi ngt obeg r a t e f ul f or , I s up p o s e . [ …] ”( I I , S . 4 8 ) KV dä n. ” [ …]Br ønde ne rs t a di gi nt a k t , ogde ts k a l j e gv e l v ær et a kne mme l i g f or . [ …] ”( I I , S . 7 0) 1 8 e ng l . Att hev e r yl e a s t , Imi g h tha v ee nj o y e dac onv e r s a t i onwi t hhe r , a ny t hi ngot he rt ha nt het r a g e di e swe ’ v ede a l twi t hl a t e l y . ( I I , S .9 9 ) dä n. J e gk unnev e l i de tmi nds t eha v eny dte ns a mt a l eme dhe ndeom nog e ta nde te nda l l edet r a g e di e r , v i ha ro pl e v e tpåde ts e ne s t e . ( I I , S . 1 3 9 ) V 1 9 e ng l .“ Ah, we l l , i t ’ l l s l o wusdo wn, b utIs up p o s eweha v et opl a c a t e Hr ot hg a r . [ …] ”( I I , S . 1 06 ) KV dä n. ” J a , j a , de tk omme rt i l a ts i nk eos , me nv i e rv e l nødtt i l a ts t i l l e Hr ot hg a rt i l f r e ds . [ …] ”( I I , S . 1 5 0) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 9 5 Ka t ha r i naAs mus s e n 2 0 V e ng l . Tha ts ho ul dpr e v e ntt he mf r om hi nde r i ngus . ( I I , S . 1 5 6 ) dä n. De ts k ul l ev e l a f s k ær ede mf r aa tl æg g ehi ndr i ng e ri v e j e nf oros . ( I I , S . 2 1 9 ) vist 1 e ng l .“ No w, It h i nki t ’ st i mef ory out ot e l l mewha tt r a ns pi r e dwhi l eIwa s unc ons c i ous . Ia m mos tc ur i o us . ”( I , S . 1 3 8 ) KV dä n. ” Nå , de te rv i s tpåt i dea tduf or t æl l e rmi ghv a dde rf or e g i k , me nsj e g v a rbe v i ds t l øs . J e ge rs ær de l e sny s g e r r i g . ”( I , S . 2 8 2 ) 2 U e ng l .“ I ts e e msIo wey ouade btf ors a v i ngmyl i f e . [ …] ”( I , S . 1 3 8 ) dä n. ” J e gs t å rv i s ti g æl dt i l di g , f or di duha rr e dde tmi tl i v . [ …] ”( I , S . 2 8 3 ) 3 e ng l .“ Whe r ei she ? ”Ho r s tt a ppe dhi ss houl de r . “ Ri g hto v e rt he r e , Id ob e l i e v e . ”( I I , S . 3 9 6 ) KV dä n. ” Hv orbl i v e rha na f ? ”Hor s tpr i k k e deha m pås k ul de r e n. ” Ha nk omme rv i s tl i g ede r . ”( I I , S . 5 4 3 ) 4 e ng l .“ [ …]Ig ue s sI ’ m unc omf or t a bl ewi t ht hei de ao fpr y i ngi nt ope o pl e ’ s s e c r e t s[ …] ”( I I , S . 5 2 3 ) KV dä n. ” [ …]J e gha rde tv i s ti kk ehe l tg odtme dt a nk e nom a ts na g ei f o l k s he mme l i g he de r[ …] ”( I I , S . 7 1 3 ) 5 e ng l .“ I ’ ms or r y , b utwha t ’ dbey ourna mea g a i n?If e a rImi s s e di te a r l i e r , a n ‘ myme mor yc a nbes ome t hi ngdr e a df ul . ”( I I , S . 6 1 8 ) KV dä n. ” Unds k y l d, me nhv a dv a rde tnu, De r e sna v nv a r ?J e gha rv i s tg l e mt de ti g e n, ogmi nhuk omme l s ek a nv ær enog e ts åe l e ndi g . ”( I I , S . 8 4 0) 6 e ng l .“ Ig ue s sIde s e r v e dt ha t . ”( I I , S . 9 8 5 ) KV dä n. ” De tha rj e gv i s tf or t j e nt . ”( I I , S . 1 3 2 6 ) Dänisch Bjarne Reuter. Prins Faisals Ring (Deutsch: Prinz Faisals Ring; Englisch: The Ring of the Slave Prince) nok 1 9 6 dä n. ” [ …]Løg ne nkl æbe rt i l di nt ung e , me ns py t t e rdul a ng tnok , s k a l s a ndhe de nno kk ommef r e m. [ …] ”( S . 2 7 ) MP dt . „ [ …]Di eLüg ekl e bta nde i ne rZung e , a be rwe nnduwe i tg e nug s puc k s t , da nnwi r ddi eWa hr he i ts c ho nz um Vor s c he i nk omme n. [ …] “( S . 2 8 ) U e ng l .“ [ …]Li e sc l i ngt oy ourt ong ue , buti fy ous pi tf a re noug h, t het r ut hi s b o undt oc omeout . [ …] ”( S . 1 2 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 2 dä n. Me ndaha ne fte rnog l eug e rpådobbe l tr a t i oni kk ev a rbl e v e tk r a fti g e r ee nds i g es unde r ea ts epå , i nds åTom, a tde tma g r eno kv a rme df ødtogs pa r e dede te k s t r amå l t i d. ( S . 8 5 ) NR dt . Doc ha l se rna c he i ni g e nWoc he nmi tdoppe l t e rRa t i ondur c ha us ni c htk r ä fti g e runde r s tr e c htni c htg e s ünde ra us s a h, s a hTom, da s s di eMa g e r k e i ta ng e bor e nwa r , unds pa r t edi ez us ä t z l i c heMa hl z e i tv on nuna bwi e de re i n. ( S . 6 9 ) MW e ng l . Buta fte raf e wwe e k sofdoubl er a t i ons , whe nt hebo yha dn ’ tg r o wn a nys t r ong e rora nyhe a l t hi e ri na ppe a r a nc e , Tom r e a l i z e dt ha thi s t hi nne s swa sp r o b a b l yi nna t e , a ndhede c i de dt os a v et hee x t r apor t i on. ( S . 3 8 ) 3 dä n. Me nhv o r f ors k ul l eha nha v edå r l i gs a mv i t t i g he d?Ha nv i ds t eno k , hv a dde tv i l l es i g ea tha v edå r l i gs a mv i t t i g he d, me nde tv a rde rj oi ng e ng r undt i l . ( S . 1 1 9 f . ) NR dt . Abe rwa r um hä t t ee re i ns c hl e c ht e sGe wi s s e nha be ns ol l e n?Mi t s c hl e c ht e m Ge wi s s e nk a nnt ee rs i c ha usundj e t z tg a be se i nf a c hk e i ne nGr und. ( S . 9 1 ) NR e ng l . Butwhys houl dhef e e l g ui l t y ?The r ewa snor e a s onf ori t . 4 dä n. ” J e gs k a l no kfindede ng a ml ek æl l i ng , ”s a g deha n, [ …] . ( S . 1 2 4 ) MP dt . „ I c hwe r deda sa l t eWe i bs c ho nfinde n“ , s a g t ee r , [ …] . ( S . 9 4 ) MW e ng l .“ I ’ l l findt heol dha ga l l r i g h t , ”hes a i d. ( S . 5 5 ) 5 dä n. [ …]“ j e gs k a l no kfindehe ndef ørFe o , de tl o v e rj e gdi g . [ …] ” ( S . 1 2 4 f . ) dt . [ …]„ i c hwe r des i ev orFe ofinde n, da sv e r s pr e c hei c hdi r . [ …] “ ( S . 9 4 f . ) e ng l .“ I ’ l l findhe rbe f or eFe odoe s , Ipr omi s ey out ha t . [ …] ”( S . 5 5 ) V V 6 dä n. ” Ma nk unnej oog s åhe nt eJ ua nCa r l os , ”muml e deTom, ” ha ns k ul l e no kk unnef ådi nmundpåg l e d. ”( S . 1 3 9 ) V dt . „ Ma nk önnt ea uc hJ ua nCa r l oshol e n “ , mur me l t eTom, „ de rwür de de i nMundwe r ks c hne l l i nGa ngb r i ng e n. “( S . 1 04 ) MW e ng l .“ Is uppos eIc oul dg oa ndg e tJ ua nCa r l os , ”mut t e r e dTom. “ Hec oul d p r o b a b l yg r e a s ey ourt o ng ue . ”( S . 6 1 ) 7 dä n. ” [ …]Di ne j e rs l i ppe ri kk es i nf or mues ål e t . S ådus k a lno kk omme opi g e n. ”( S . 1 4 3 ) NR dt . „ [ …]De i nBe s i t z e rl ä s s ts i c hs e i nVe r mög e nni c hts os c hne l l e nt g e he n. Undde s ha l bk omms tduwi e de rna c hobe n. “( S . 1 07 ) V e ng l .“ [ …]Yourma s t e rwon ’ tl e tg oofhi sf or t unet ha te a s i l y , s oy ou s ho ul dn ’ twor r ya boutc omi ngba c kup. ”( S . 6 3 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 9 7 Ka t ha r i naAs mus s e n 8 V V 9 dä n. Næt t e r net i l br a g t eha nunde re nj ol l eogg e nt og , a ti ng e ns k ul l es ny de To m Col l i ns . Atha nno ks k ul l efindeBi bi do , oga tr e j s e nv i l l ee ndepå Ka pVe r de . ( S . 1 5 6 ) dt . Di eNä c ht ev e r br a c ht ee runt e re i ne rJ ol l eundwi e de r hol t ebe s t ä ndi g , da s sni e ma ndTom Col l i nsbe t r üg e nwe r de , da s se rBi bi dofinde nund da s sdi eRe i s ea ufKa pVe r dee nde nwe r de . ( S . 1 1 5 ) e ng l . Hes pe ntt heni g ht sr e pe a t i ngt ohi ms e l ft ha tnobodywa sg oi ngt o c he a tTom O’ Connor . Hewa sg o i ngt ofindBi bi do , a ndhi sj our ne y woul de nda tt heBi s s a g osI s l a nds . ( S . 7 0) dä n. ” J e gs k a l no khe nt ede nha r pun, ”s i g e rTom. ( S . 1 8 0) MP dt . „ I c hwe r dedi eHa r punes c honho l e n“ , s a g tTom. ( S . 1 3 2 ) V e ng l .“ I ’ mg o i ngt og e tt ha tha r poon, ”s a y sTom. ( S . 8 1 ) 1 0 dä n. Me nha l v v e j sne dei nds åha n, a tha nno ks k ul l eha v ea l l i e r e ts i gme d e ns t e n. ( S . 1 8 0) NR dt . Doc ha ufha l be m We g es a he re i n, da s si hm e i nS t e i na l sBunde s g e nos s ef e hl t e . ( S . 1 3 2 ) V e ng l . Ha l f wa ydo wnher e a l i z e dt ha thes ho ul dha v ee nl i s t e dt hea i dofa r oc k , [ …] . ( S . 8 1 ) 1 1 dä n. Ha ns k a l a ns t r e ng es i gf ora tg e nk a l des i ghe nde ss t e mme , ogha ns i g e rt i l s i gs e l v , a tde tno ke r , f or di ha nha rs e tde tme s t ea fv e r de nog o pl e v e tme r ee nds i nmo rogde nf e des e norLope zt i l s a mme n. ( S . 1 8 5 f . ) MW dt . Erg i b ts i c hg r oßeMühe , i hr eS t i mmez uhör e n, unde rs a g ts i c h, da s s a l l e ss i c he rda r a nl i e g t , da s se rf a s tdi eg a nz eWe l tg e s e he nundme hr e r l e btha ta l ss e i neMut t e rundde rf e t t eS e ñorLope zz us a mme n. ( S . 1 3 5 f . ) MW e ng l . Heha st oma k ea ne ffor tt or e c a l l he rv o i c e , a ndhet e l l shi ms e l ft ha t t hi si sp r o b a b l ybe c a us ehe ’ ss e e npr a c t i c a l l yt hewhol ewor l da nde xpe r i e nc e dmor et ha nhi smot he ra ndt heobe s eS e ñorLópe zputt og e t he r . ( S . 8 3 f . ) 1 2 dä n. Me dhe ns y nt i l ha l v s øs t e r e ns åpy nt e rhuns i gno ke ndnu, ogg å rt ur unde rs i npa r a s ol oge rnæs v i so v e rf ork unde r ne , ogmåmær k eJ ua n Ca r l oso ma fte ne n. ( S . 1 8 6 ) MW dt . Wa ss e i neHa l bs c hwe s t e ra ng e ht , s oma c hts i es i c hs i c he ri mme rnoc h s c hö n, g e htunt e ri hr e mS onne ns c hi r ms pa z i e r e n, i s tf r e c hz ude n Gä s t e nundbe k ommta be ndsJ ua nCa r l osz uk os t e n. ( S . 1 3 6 ) MW e ng l . Asf a ra shi sha l fs i s t e ri sc onc e r ne d, s he ’ sp r o b a b l ys t i l l de c k i nghe r s e l fout , g o i ngf orwa l k sbe ne a t hhe rpa r a s ol , a nda c t i ngs oi mpe r t i ne ntt ot hec us t o me r st ha ts heha st os uffe rt hebl o wso fJ ua nCa r l osi n t hee v e ni ng . ( S . 8 4 ) 9 8 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 1 3 dä n. Tænk t e , a tde tno kv a ra fma ng e l påv a nd. ( S . 2 3 8 ) MW dt . Da c ht e , da s ss i c he rde rWa s s e r ma ng e l da r a ns c hul ds e i . ( S . 1 7 0) V e ng l . Het houg hti tmus tbef orl a c kofwa t e r . ( S . 1 06 ) 1 4 dä n. ” De tv e dj e g , ”s t ø nne deha nogk i g g e dei ndpåhe s t e n, ” me nj e gv i l l e no kv e nt ee nda ge l l e rt ome da ts k oha m. ”( S . 2 6 4 ) MP dt . „ Da swe i ßi c h “ , s t öhnt ee runds c ha ut ez ude m Ra ppe nhi nübe r . „ Abe ri c hwür dedo c hmi tde m Be s c hl a g e nnoc he i ne node rz we i Ta g ewa r t e n. “( S . 1 8 7 ) KV e ng l .“ Ik no w, ”heg a s pe d, pe e r i nga tt hehor s e , “ butIt h i nkI ’ dwa i tada yor t wot os hoehi m. ”( S . 1 1 7 ) 1 5 dä n. ” Tom s k a l no kv ær es ød, ”s a g dehunogbl i nk e det i l Tom. ( S . 2 7 0) MW dt . „ Tom i s tb e s t i mmte i nb r a v e rJ ung e “ , s a g t eTot oundz wi nk e r t ei hm z u. ( S . 1 9 1 ) V e ng l .“ Tom wi l l b eni c e , ”s hes a i d, g i v i ngTom awi nk . ( S . 1 2 0) 1 6 dä n. ” [ …]Me nde ms k a l v ino kf åo r dne t , v ærs i k k e rpåde t . [ …] ”( S . 2 7 2 ) MP dt . „ [ …]Abe rmi tde ne nwe r de nwi rs c ho nf e r t i g , da sk a nns tdumi r g l a ube n. [ …] “( S . 1 9 2 ) V e ng l .“ [ …]Butwe ’ l l t a k ec a r eo ft he m, y ouc a nbes ur eoft ha t . [ …] ”( S . 1 2 1 ) 1 7 dä n. ” S k a l Tom s åha v eme s t e rJ oopspi s k ? ”s pør g e rS unda yogf ni s e r . ” De t s k a l ha nno k , ogs ås k a l duv a r edi gf orha m, ”s v a r e rGe or g eogs mi l e r t i l Tom, [ …] . ( S . 2 8 6 ) MW dt . „ Kr i e g tTom da nnMe i s t e rJ oopsPe i t s c he ? “ , f r a g t eS unda yundk i c he r t e . „ Di ek r i e g te rs i c he rundda nnmus s tdudi c hv ori hm i nAc ht ne hme n “ , s a g t eGe or g eundl ä c he l t eTom z u, [ …] . ( S . 2 02 ) V e ng l .“ The nwi l l Tom g e tt oha v eMa s t e rJ oop ’ swhi p? ”a s k e dS unda y , g i gg l i ng . “ Tha thewi l l , a ndt he ny ou’ l l ha v et ol ookoutf orhi m, ”r e pl i e d Ge or g e , s mi l i nga tTom, [ …] . ( S . 1 2 7 ) 1 8 dä n. De tv a rno kde r f or , ma ns åg odtk unnel i deha m. ( S . 3 04 ) MW dt . S i c he rk onnt ee ri hnde s ha l bs og utl e i de n. ( S . 2 1 3 ) MW e ng l . Pe r ha p st ha twa st her e a s onTom l i k e dhi ms omuc h. ( S . 1 3 5 ) 1 9 dä n. ” [ …]De rfinde ss åma ng el øg nha l s ei de nnev e r de n, me nRa mo nde n Fr ommee rno kde ns t ø r s t e . ”( S . 3 09 ) MW dt . „ [ …]Esg i bts ov i e l eLüg e nbol dea ufdi e s e rWe l t , a be rRa mó nde r Fr ommei s ts i c he rde rä r g s t e . “( S . 2 1 7 ) MW e ng l .“ [ …]Amonga l l t hel i a r si nt hewo r l d, Ra mónt hePi ousi sp r o b a b l y t hewo r s toft hel o t . ”( S . 1 3 8 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 9 9 Ka t ha r i naAs mus s e n 2 0 dä n. To mt ænk t e , a tv a rJ e s usi kk edødpåk or s e t , v a rha nno kdøda fdy s e nt e r i . ( S . 3 3 3 ) MW dt . To m da c ht e , J e s uss e is i c he rni c hta m Kr e uzg e s t or be n, s onde r na n Ruhr . ( S . 2 3 2 ) MW e ng l . To mt houg htt ha ti fJ e s usha dn ’ tdi e dont heCr os s , hes ur e l ywoul d ha v edi e df r om dy s e nt e r y . ( S . 1 4 8 ) 2 1 dä n. [ …] , ogdaha nom a fte ne ns a t t es i gpås k a ml e ni k øk k e ne tf ora tf å de l i r e s t e r ne , s a g dede ns or t eBe s s y , a tnuv a rde tno ks l utme dde n k a v a l e r . ( S . 3 4 0) MP dt . [ …] , unda l se rs i c ha be ndsi nde rKüc hea ufe i ne nS c he me l s e t z t e , um s i c ha nde nRe s t e ns a t tz ue s s e n, s a g t edi es c hwa r z eBe t t y , j e t z t ha bedi eQua l j awo hl e i nEnde . ( S . 2 3 7 ) V e ng l . Tha te v e ni nga sTom s a to nas t ool i nt hek i t c he ne a t i ngl e fto v e r s , Fa nnyt ol dhi mt ha tt he r ewo ul db enomor epl a y i ngt hec a v a l i e r . ( S . 1 5 1 ) 2 2 dä n. ” Pr æc i s , o m pul v e r e t , dé tdi nmo rg a vde nhy kl e r i s k es pa ni e r . De t , de rba ndtha mt i l … duv e dno k… i s e k sug e r . ”( S . 3 5 2 ) MP dt . „ Ge na u, v onde m Pul v e r , da sde i neMut t e rde ms pa ni s c he nHe uc hl e r g e g e be nha t . Da si hnf ürs e c hsWoc he n… duwe i ßts c ho n… g e f e s s e l t ha t . “( S . 2 4 5 ) D e ng l .“ Pr e c i s e l y , t hepo wde r . Theonet ha ty ourmo t he rg a v et ot hehy poc r i t i c a l S pa ni a r d. Theonet ha tk e pthi mi n… y o uk no w… f ors i x we e k s . ”( S . 1 5 6 ) 2 3 dä n. Be s s ys i g e r , Tom s k a l l a deGe or g ev ær e , ogTom t ænk e r , a ts o ms a g e r nes t å r , e rde tno kde tkl og e s t e . ( S . 3 8 5 ) MW dt . Be s s yme i nt , Tom s ol l eGe or g ei nRuhel a s s e n, undTom finde t , s o , wi edi eLa g enune i nma l i s t , s e i da ss i c he rda sKl üg s t e . ( S . 2 6 6 ) NR e ng l . Fa nnys a y st ha tTom s houl dl e a v eGe or g ea l one , a ndTom t hi nk st ha t a sma t t e r sno ws t a nd, s hei sr i g ht . ( S . 1 7 1 ) 2 4 dä n. ” [ …]Vi s k a l l a deg a ml eGe or g ev ær e . Ha ns k a lno kbl i v es i gs e l vi g e n. [ …] ”( S . 3 9 6 ) MP dt . „ [ …]Wi rwe r de nde na l t e nGe or g ei nRuhel a s s e n. Erfinde ts c ho n wi e de rz us i c h. [ …] “( S . 2 7 3 ) V e ng l .“ [ …]Butwe ’ r eg o i ngt ol e a v eol dGe or g ea l one . He ’ l l b ehi sol ds e l f a g a i ns oon. ( S . 1 7 6 ) 1 00 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 2 5 dä n. Mr . Br i g g ss t odi s a mt a l eme dme s t e rJ oo p, s om s a g de , a tde the l ev a r unde rk ont r ol , me na tde tno kv a re nme g e tg odi dé . ( S . 4 03 ) V dt . MrBr i g g swa ri ne i nGe s pr ä c hmi tMe i s t e rJ oopv e r t i e ft, de rbe ha upt e t ea l l e sunt e rKo nt r ol l ez uha be nundda s sda se i nes e hrg ut eI de e s e i . ( S . 2 7 8 ) MW e ng l .J oopwa st e l l i ngMr . Br i g g st ha te v e r y t hi ngwa sunde rc ont r ol , b ut t ha ti tp r o b a b l ywoul dbeav e r yg oodi de a[ …] . ( S . 1 8 0) 2 6 dä n. ” [ …]Vi s k a l no kfindei l ds på s æt t e r e n, de tl o v e rj e gdi g . [ …] ”( S . 4 06 ) MP dt . „ [ …]Wi rwe r de nde nBr a nds t i fte rs c ho nfinde n, da sv e r s pr e c hei c h di r . [ …] “( S . 2 8 0) V e ng l .“ [ …]We ’ l l findt hec ul pr i t , Ipr omi s ey out ha t . [ …] ”( S . 1 8 1 ) 2 7 dä n. De na nde nmå l t eha mf r at opt i l t åogmuml e denog e tom, a tde tno k v a re ng odi dé . ( S . 4 2 1 ) MW dt . De ra nde r emus t e r t ei hnv o nKopfbi sFußundmur me l t es oung e f ä hr , da ss e is i c he re i neg ut eI de e . ( S . 2 8 9 ) NR e ng l . Theot he rma nmut t e r e ds ome t hi nga boutt ha tbe i ngag oodi de a . ( S . 1 8 7 ) 2 8 dä n. ” J e gs k a l no kkl a r emi g . ”( S . 4 2 1 ) MP dt . „ I c hk ommes c ho nz ur e c ht . “( S . 2 8 9 ) V e ng l .“ I ’ l l ma na g e . ”( S . 1 8 7 ) 2 9 dä n. Dogbl i k k e t , de rmøde rha m, e rno kde t , de rha runde r g å e ts t ør s tf or a ndr i ng . ( S . 4 3 2 ) MW dt . Doc hwa h r s c he i nl i c hi s te sde rBl i c k , de ri hm hi e rbe g e g ne t , de rdi e g r ö ßt eVe r ä nde r ungdur c hg e ma c htha t . ( S . 2 9 7 f . ) MW e ng l . Ye tt hee y e st ha tme e thi sg a z eha v ep r o b a b l yunde r g onet hemos t l a s t i ngt r a ns f o r ma t i on. ( S . 1 9 4 ) 3 0 dä n. To mf å rs i ge ndnue tk r usøl ogr y k k e rt æt t e r epås c e ne n, s i kk e rpå , a t s k ul l eha nnog e ns i ndef år å dt i l øl i g e nogg r undt i l l a t t e r , s åv i l de r no kg åe nr um t i d, [ …] . ( S . 4 3 6 ) NR dt . To ml ä s s ts i c hnoc he i ne nKr ugBi e rg e be nundr üc k tdi c ht e ra ndi e Bühnehe r a n, übe r z e ug tda v on, da s se sni c hts oba l dpa s s i e r e nwi r d, f a l l sübe r ha uptj ewi e de r , e i ne nKr ugBi e runde i ne nGr undz um La c he nz uha be n, [ …] . ( S . 3 01 ) V e ng l . To m ha sa not he rs wi go fbe e ra ndmo v e sc l os e rt ot hes t a g e , c onv i nc e dt ha ti fhee v e rfindsmone yf orbe e ra g a i norar e a s ont ol a ug h, i two n ’ tb ef orag oodl ongt i me , [ …] . ( S . 1 9 6 ) 3 1 dä n. ” He r r e g ud, dus k a l s e , definde rno kde r e she s t ei g e n. ”( S . 4 4 9 ) MP dt . „ He r r g ot t , duwi r s ts c ho ns e he n, di efinde ni hr ePf e r dewi e de r . “ ( S . 3 09 ) MW e ng l .“ GoodLor d, I ’ ms ur et he y ’ l l g e tt he i rhor s e sba c k . ”( S . 2 01 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 01 Ka t ha r i naAs mus s e n 3 2 dä n. ” Ats l åe nhv i dbombai hj e l , ”s uk k e deRa mo n, ” e rno kde tv ær s t e , ma n k a ng ør e . [ …] ”( S . 4 5 1 ) MP dt . „ Ei ne nwe i ße nBombaumz ubr i ng e n “ , s e uf z t eRa mó n, „ e i ns c hl i mme r e sVe r br e c he ni s two hl k a um v or s t e l l ba r . [ …] “( S . 3 1 1 ) MW e ng l .“ Tok i l l awhi t ebomba , ”s i g he dRa mó n, “ i sp r o b a b l yt hewo r s tt hi ng y ouc o ul ddo . [ …] ”( S . 2 02 ) 3 3 dä n. ” Afa l l emi nes y nde r , ”hv i s k e deha n, ” e rs a l g e ta fde nl i l l eni g g e rno k de nmi nds t e . [ …] ”( S . 4 5 4 ) MW dt . „ Vona l l e nme i ne nS ünde n “ , flüs t e r t ee r , „ i s tde rVe r k a ufde skl e i ne n Ni g g e r ss i c he rdi eg e r i ng s t e . [ …] “( S . 3 1 2 ) NR e ng l .“ Ofa l l mys i ns , ”hewhi s pe r e d, “ t hes a l eo ft ha tl i t t l ebl a c kbo yi st he l e a s toft he m. [ …] ”( S . 2 03 ) 3 4 V V 3 5 V V dä n. ” Ha rdumødtha m? ”[ …]” Hv i sj e gha v de , s a dj e gno ki kk ehe r . [ …] ” ( S . 5 08 ) dt . „ Bi s tdui hm be g e g ne t ? “[ …]“ Da nns ä ßei c hj e t z tni c hthi e r . [ …] “ ( S . 3 4 8 ) e ng l .“ Ha v ey oue v e rme thi m? ”[ …]“ I fIha d, Iwo ul dn ’ tb es i t t i nghe r e no w. [ …] ”( S . 2 2 8 ) dä n. ” Dus k ul l eno kha v es pa r e tl i dtpåde t , ”s a g deTom, [ …] . ( S . 5 1 5 ) dt . „ Duhä t t e s tdi re i nwe ni ga ufbe wa hr e ns ol l e n “ , s a g t eTom. ( S . 3 5 2 ) e ng l .“ Yous ho ul dh a v es a v e ds omeo fi t , ”s a i dTom. ( S . 2 3 0) 3 6 dä n. Ude na ts a mme nl i g neBi bi dome de nt a pi r , v a rde tno kde ts a mme me dha m ogha nsmo r , [ …] . ( S . 5 4 9 ) MW dt . OhneBi bi domi te i ne m Ta pi rv e r g l e i c he nz uwol l e ng i l tda s s e l bes i c he ra uc hf üri hnunds e i neMut t e r , [ …] . ( S . 3 7 5 ) MW e ng l . Wi t houtc ompa r i ngBi bi dot oat a pi r , i twa sp r o b a b l yt hes a mewi t h hi ma ndhi smot he r , [ …] . ( S . 2 4 6 ) 3 7 dä n. To ms a dv e dr o r e togs t i r r e depåNy oBot o , de rs t odi s t æv ne ni s i n r ødes k j or t e , f ul dk omme ns i kk e rpå , a tdeno ks k ul l efindehj e m. ( S . 5 7 5 ) KV dt . To ms a ßa m Rude runds t a r r t eNy oBot oa n, de ri ns e i ne mr ot e n He mda mS t e v e ns t a ndundf e l s e nf e s tda v onüb e r z e ug twa r , da s ss i e j e t z tna c hHa us efinde nwür de n. ( S . 3 9 2 ) KV e ng l . To ms a ta tt het i l l e ra nds t a r e da tNy oBot o , whos t oodi nt hebo w we a r i nghi sr e ds hi r t , a bs ol ut e l yc o nv i nc e dt ha tt he ywoul dfindt he i r wa yt oNe v i s . ( S . 2 5 7 ) 3 8 V V 1 02 dä n. Deha v det a l tom, a tde tno kv a rbe ds t , a tha nbl e vi bå de n. ( S . 5 7 9 ) dt . S i eha t t e na bg e ma c ht , da s se ri m Boo tbl e i be ns o l l t e . ( S . 3 9 5 ) e ng l . The yha da g r e e dt ha ti two ul db ebe s tf orhi mt os t a yi nt heboa t . ( S . 2 5 9 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 3 9 V V 4 0 dä n. ” [ …] ; ogde nda gs k a l no kk omme , hv orpa s s a t e nv i l k y s s emi nr øde s k j or t eogg ør ede nbl øds om ho nni ngogf e r s ks om k i l de v a nd. ” ( S . 6 1 3 ) dt . „ [ …] ; undde rTa gwi r dk o mme n, a nde m de rPa s s a tme i nr ot e s He mdk üs s tunse smi l dewi eHo ni gundf r i s c hwi eQue l l wa s s e rwe r de nl ä s s t . “( S . 41 7 f . ) e ng l .“ [ …]Andt heda ywi l l c o mewhe nt het r a dewi ndswi l l k i s smyr e d s hi r ta ndma k ei ta ss ofta shone ya nda sf r e s ha ss pr i ng wa t e r . “ ( S . 2 7 4 ) dä n. [ …] ; deni k k e ropmunt r e ndet i l hi na nde n, f orde ts k a lno kg å , bå de n k omme rs t øtnær me r e . ( S . 6 1 6 ) V dt . [ …] ; s i eni c k e ne i na nde ra uf munt e r ndz u, de nna l l e swi r dg utg e he n, da sBootk ommti mme rnä he r . ( S . 41 9 f . ) KV e ng l . The ynode nc our a g e me ntt oe a c hot he r , c o nv i nc e dt ha te v e r y t hi ng wi l l befines i nc et her o wboa ti ss t e a di l yma k i ngpr og r e s st o wa r d t he m. ( S . 2 7 5 ) 4 1 V V dä n. ” De tv i l l ej e gno ki k k es a t s epå , ”s t ønne deTom. ( S . 7 1 1 ) dt . „ Da r a ufwür dei c hmi c hni c htv e r l a s s e n“ , s t öhnt eTom. ( S . 4 8 2 ) e ng l .“ Iwo ul dn ’ tc o unto ni t , ”g r oa ne dTom. ( S . 3 1 6 ) 4 2 dä n. To ms a g det i l Bot o , a tde tno kv a rme ni ng e n, des k ul l es t åop . ( S . 7 2 1 ) MW dt . To ms a g t ez uBot o , da s ss i eo ffe nb a ra uf s t e he ns ol l t e n. ( S . 4 8 9 ) V e ng l . To mt ol dBot ot ha tt hi smus tme a nt he ywe r es uppos e dt og e tup . ( S . 3 2 0) 4 3 dä n. ” J e gs k a l no ks i g et i l . ”( S . 7 2 7 ) MP dt . „ I c hs a g es c ho nBe s c he i d. “( S . 4 9 4 ) V e ng l .“ I ’ l l t e l l y ouwhe ni t ’ se noug h. ”( S . 3 2 3 ) 4 4 V V 4 5 dä n. Moonha v det r ukk e ts i gt i l ba g e , me ni kk eude ne nt r us s e l om, a tFe os t i dno ks k ul l ek o mme . ( S . 7 5 3 ) dt . Moonz ogs i c hz ur üc k , dr oht ev or he rj e doc ha n, da s sFe oa uc hnoc h a ndi eRe i hek o mme nwe r de . ( S . 5 1 1 ) e ng l . Moonha dr e t r e a t e d, b utnotwi t houtwa r ni ngFe ot ha the rt i me wo ul dc o me . ( S . 3 3 4 ) dä n. De nl i l l ema ndme dde tl a ng ehå rhoppe romk r i ngogg i v e rl y def r a s i g , de rno ks k a l opf a t t e ss o ms a ng . ( S . 7 9 7 ) MW dt . Da sMä nnl e i nmi tde nl a ng e nHa a r e ns pr i ng the r um unds t ößtTöne a us , di es i c he re i ne nGe s a ngv o r s t e l l e ns ol l e n. ( S . 5 41 ) MW e ng l . Thel i t t l ema nwi t ht hel ongha i rj umpsa r ound, ut t e r i ngs oundst ha t a r ep r o b a b l yme a ntt obeas o ng . ( S . 3 5 4 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 03 Ka t ha r i naAs mus s e n 4 6 dä n. Bul l ha v dehv i s k e tt i l Tom, a tde tno ki k k ev a rs ådum e ni déa tb r i ng e s ønne nhj e mt i l Ka pVe r de . ( S . 8 6 4 ) MP dt . Bul l ha t t eTom z ug e flüs t e r t , e ss e iwo hl doc hk e i nes odummeI de e g e we s e n, de nS ohnde sKöni g sna c hKa pVe r dez ur üc k z ubr i ng e n. ( S . 5 8 4 ) MW e ng l . Bul l whi s pe r e dt oTom t ha ti tp r o b a b l yha dn ’ tbe e ns uc haba di de a a fte ra l l t obr i nghi ss o nho me . ( S . 3 8 3 ) 4 7 dä n. De rv a rs t a di gnog l es må t i ng , s om s k ul l eor dne s ; s å l e de sma ng l e de ha na tf or kl a r eBul l , a tha nno ki k k es k ul l ef or v e nt ehe l ts åme g e t g ul d, s o m ha nha v des a tnæs e nope fte r . ( S . 8 6 8 ) V dt . Eswa r e ni mme r hi ne i ni g eKl e i ni g k e i t e nz ue r l e di g e n. Zum Be i s pi e l ha t t ee rBul l noc hni c htg e s a g t , da s se rni c htmi tg a nzs ov i e l Gol d r e c hne nd ür f e , wi ee rdi eg a nz eZe i te r wa r t e tha t t e . ( S . 5 8 6 ) MW e ng l . The r ewe r es t i l l af e wde t a i l st ha tha dt obet a k e nc a r eof ; f ori ns t a nc e , heha dy e tt ot e l l Bul l t ha thep r o b a b l ys houl dn ’ te x pe c tqui t ea smuc h g ol da sheha dbe e nhopi ngf or . ( S . 3 8 5 ) 4 8 dä n. ” Tænk t ej e gde ti kk eno k , ”br øl e deha n, [ …] . ( S . 8 7 8 ) MP dt . „ Ha bi c hmi r ’ sdo c hg e da c ht “ , br ül l t ee r . ( S . 5 9 3 ) NR e ng l .“ Ik ne wi t , ”hebe l l o we d. ( S . 3 8 9 ) 4 9 dä n. ” J a me n, he r rk a pt a j n, ”s i g e rTo m, ” de tv a rs å mænde e nogs a mme pe r s on, me ns k a l v i ha v ede nhi s t o r i e , e rde tno kbe ds t , v i be g y nde r me dbe g y nde l s e n. [ …] ”( S . 8 8 7 ) NR dt . „ Abe rHe r rKa pi t ä n “ , s a g tTom. „ Da swa rdoc he i nunddi e s e l bePe r s on, a be rwe nne sdi e s eGe s c hi c ht es e i ns o l l , da nnf a ng e nwi rbe s s e r mi tde m Anf a nga n. [ …] “( S . 5 9 9 ) NR e ng l .“ Ye s , butCa pt a i n, S i r , ”s a y sTom, “ t he ywe r eonea ndt hes a mepe r s on. I fwe ’ r eg oi ngt oha v et ha ts t or y , t he ni t ’ sbe s twes t a r ta tt hebe g i nni ng . [ …] ”( S . 3 9 3 ) 5 0 dä n. Bul l ss k æbnee ruv i s , me nde thæv de s , a tha nbl e vl i g es åg a mme l s om Me t us a l e m, oghv i sha ni kk ee rdød, s ål e v e rha nno ke ndnu. ( S . 8 9 0) MP dt . C. W. Bul l sS c hi c k s a l i s tung e wi s s , a be ra ng e bl i c hwur dee re be ns oa l t wi eMe t hus a l e m, undwe nne rni c htg e s t or be ni s t , s ol e bte rwo hl noc hhe ut e . ( S . 6 00) V e ng l . Thef a t eofC. W. Bul l i sunk no wn, t houg hi t ’ sc l a i me dt ha thel i v e dt o bea sol da sMe t hus e l a h, a ndhema ywe l l bea l i v et oda y . ( S . 3 9 4 ) vel 1 1 04 dä n. ” S t j å l e t , k a nma nv e l g åudf r a ? ”( S . 2 3 ) MP dt . „ Ge s t ohl e n, k önne nwi rwo hl a nne hme n? “( S . 2 5 ) KV e ng l .“ S t ol e n, Ip r e s ume ? ”( S . 1 1 ) DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 2 dä n. Por t ug i s i s k ef ul dr i g g e r es t a kv e l s ådy b t , a tdemå t t ev æl g ee nfje r ne r e k ur s ?( S . 4 8 ) MP dt . Por t ug i e s i s c heVol l ma s t e rha t t e ndo c hk e i ne ns og r oße nTi e f g a ng , da s ss i ee i ne nf e r ne r e nKur se i ns c hl a g e nmus s t e n?( S . 4 3 ) MW e ng l .S ur e l yPor t ug ue s ef ul l r i g g e r sr odes ol o wt ha tt he ywoul dc hoos ea mor edi s t a ntc our s e . ( S . 2 1 ) 3 dä n. Ma nf å rv e l v e nt et i l s t j e r ne r nek omme rpåhi ml e n, t ænk t eha n. ( S . 5 1 ) MP dt . Ma nmus swo hl wa r t e n, bi sdi eS t e r nea uf g e he n, da c ht ee r . ( S . 4 4 ) KV e ng l . Is up p o s eI ’ l l ha v et owa i tf ort hes t a r st oa ppe a ri nt hes k y , he t houg ht . ( S . 2 2 ) 4 dä n. ” For t æl mi gom f or l i s e t . Vi t a l e rv e l om de npor t ug i s i s k eg a l e on? ” ( S . 6 3 ) MP dt . „ Er z ä hl mi rv om S c hi ffbr uc h. Hi e ri s tdo c hdi eRe dev o nde rpor t ug i e s i s c he nGa l e one ? “( S . 5 3 ) D e ng l .“ Te l l mea boutt hes hi pwr e c k . we ’ r et a l k i nga boutt hePor t ug ue s e g a l l e on, a r e n ’ twe ? ”( S . 2 8 ) 5 dä n. ” [ …]Duv e dv e l , a ts l a v e r nek a l de sf orde ts or t eg ul d? ”( S . 6 8 ) MP dt . „ [ …]Duwe i ßtdo c h, da s sS k l a v e na uc h› s c hwa r z e sGol d‹g e na nnt we r de n? “( S . 5 6 ) D e ng l .“ Youk no w, do n ’ ty o u, t ha ts l a v e sa r ec a l l e dbl a c kg ol d? ”( S . 3 0) 6 dä n. ” [ …]Me nduha rv e l di nmo re ndnu? ”( S . 7 3 ) MP dt . „ [ …]Abe rduha s tdo c hs i c he rnoc he i neMut t e r ? “( S . 6 0) D e ng l .“ [ …]Buty ous t i l l ha v ey ourmo t he r , do n ’ ty o u? ”( S . 3 2 ) 7 dä n. ” Huns v ømme dev e l . ”( S . 9 3 ) MW dt . „ S i c he ri s ts i eg e s c hwomme n. “( S . 7 4 ) V e ng l .“ S hemus tha v ebe e ns wi mmi ng . ”( S . 4 2 ) 8 V V 9 1 0 dä n. ” De tf å rv iv e l a ts e . ”( S . 9 4 ) dt . „ Da swe r de nwi rs e he n. “( S . 7 4 ) e ng l .“ Wes ha l l s e e . ”( S . 4 2 ) dä n. ” Duv e dv e l , hv o r f orj e ge rhe r ? ”( S . 1 1 0) MP dt . „ Duwe i ßtdo c h, wa r um i c hhi e rbi n? “( S . 8 5 ) D e ng l .“ Youk no w, whyI ’ m he r e , do n ’ ty o u? ”( S . 4 9 ) dä n. ” [ …]De tk a nv e l i kk eundg å s , nå rma nborpås ål i l l ee nø . ”( S . 1 1 6 ) MW dt . „ [ …]Da sl ä s s ts i c hs i c he rni c htv e r me i de n, we nnma na ufe i ne rs o kl e i ne nI ns e l wohnt . “( S . 8 9 ) U e ng l .“ Nod o ub tt ha tc a nnotbea v oi de d, l i v i nga sy oudoons uc has ma l l i s l a nd. ”( S . 5 1 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 05 Ka t ha r i naAs mus s e n 1 1 dä n. ” De te rv e l i kk es å da n, ”[ …]” a tde nnek v i ndeog s åb i s t odv e ddi n f øds e l , Tom Col l i ns ?[ …] ”( S . 1 1 7 ) MP dt . „ Esi s tdo c hwo hl ni c hts o “ , [ …]„ da s sdi e s eFr a ua uc hbe i de i ne rGe bur tda be i wa r , Tom Col l i ns ?[ …] “( S . 8 9 f . ) NR e ng l .“ I si tnott r ue , Tom O’ Connor , ”[ …]“ t ha tt hi swoma na l s oa t t e nde d y ourb i r t h?[ …] ”( S . 5 2 ) 1 2 V V dä n. ” [ …]For s t å rdu, l i v e t så r s a gmåv e l finde si a l t i ng smi dt e . [ …] ” ( S . 1 6 4 ) dt . „ [ …]Ve r s t e hs tdu, de rUr s pr ungde sLe be nsmus si nde rMi t t ea l l e r Di ng el i e g e n. [ …] “( S . 1 2 1 f . , He r v or he bungi m Or i g i na l ) e ng l .“ [ …]Yous e e , t hes our c eofl i f emus tbef oundi nt hec e nt e ro ft hi ng s . [ …] ”( S . 7 4 ) 1 3 dä n. ” Duv e dv e l , hv a ds æde ne rf ornog e t ? ”f ni s t eha n. ( S . 1 6 5 ) MP dt . „ Duwe i ßtdo c h, wa sS a me ni s t “ , k i c he r t ede rAl t e . ( S . 1 2 2 ) D e ng l .“ Youdok no wwha tIme a nb ys e e d, do n ’ ty o u? ”hes ni c k e r e d. ( S . 7 4 ) 1 4 dä n. Om j or de n, ha ns t odpåv i r k e l i gdr e j e de , må t t ema nv e l mær k ede t ? ( S . 1 6 8 ) MP dt . We nndi eEr de , a ufde re rs t a nd, s i c hwi r kl i c hdr e ht e , da nnmus s t e ma nda sdo c hme r k e nk önne n?( S . 1 2 4 ) V e ng l .I ft heEa r t hhes t oodo nwa sa c t ua l l yt ur ni ng , s ho ul dn ’ thebea bl et o f e e l i t ?( S . 7 6 ) 1 5 dä n. Me nnog e tmå t t edev e l k a l dehi na nde n. ( S . 2 3 7 ) MP dt . Abe ri r g e ndwi emus s t e ns i ee i na nde rj awo hl ne nne n. ( S . 1 7 0) MW e ng l . Buts ur e l yt he yha dt oc a l l e a c hot he rs ome t hi ng . ( S . 1 06 ) 1 6 dä n. Etk r usv a ndk unnede tv e l bl i v et i l . ( S . 2 4 7 ) MW dt . Vi e l l e i c h tk onnt es og a re i nBe c he rWa s s e rda be i he r a us s pr i ng e n. ( S . 1 7 6 ) MW e ng l . Ma y b ehec o ul da tl e a s tg e tac upofwa t e r . ( S . 1 1 0) 1 7 dä n. Va nde tv a ri kk ek ol dt , e j he l l e rr e nt , me nbe r e g ne tf ork r e a t ur e r ; dog r e ntha v dede tv e l v ær e t , dadet r a kde topa fbr ønde n. ( S . 2 4 9 ) MW dt . Da sWa s s e rwa rni c htk a l tunda uc hni c hts a ube r , s onde r nf ürda s Vi e hbe s t i mmt , doc he swa rs i c he rs a ube rg e we s e n, a l se sa usde m Br unne ng e hol twor de nwa r . ( S . 1 7 7 ) V e ng l . Thewa t e rwa s n ’ tc ol d, norwa si tc l e a n, s i nc ei twa sme a ntf ort hel i v e s t oc k ; y e ti tmus tha v ebe e nc l e a ne noug hwhe nt he ybr oug hti tup f r om t hewe l l . ( S . 1 1 1 ) 1 06 DOI : 1 0. 2 1 9 4 1 / publ / k a s l 3 Dä ni s c heModa l pa r t i k e l nundi hr eÜbe r s e t z ung s ä qui v a l e nt ei m De ut s c he nundEng l i s c he n 1 8 dä n. ” Me ndue rv e l i k k e… j e gme ne r , de rfinde sj ode m, de rk i g g e rl i dt f ordy b ti g l a s s e t . ”( S . 2 7 8 ) MP dt . “ Abe rdub i s tdo c hs i c he rni c ht… i c hme i ne , e sg i btj aLe ut e , di ee i n we ni gz ut i e fi nsGl a ss c ha ue n. “( S . 1 9 6 ) NR e ng l .“ Buty ou’ r enot… Ime a n, t he r ea r et hos ewhope e rab i tt oode e pl y i nt ot heg l a s s . ”( S . 1 2 4 ) 1 9 dä n. ” Ha nk a nv e l s v a r e , nå rha nbl i ’ rs pur g t . ”( S . 2 9 8 ) MP dt . „ Erk a nnj awo hl a nt wor t e n, we nnErg e f r a g twi r d. “( S . 2 1 0) V e ng l .“ Thebo yo ug h tt oa ns we rwhe ns o me bodya s k shi m aque s t i on. ” ( S . 1 3 3 ) 2 0 dä n. ” Me ns åfikhunv e l og s ås t r y g , di ns l e mmes øs t e r , ”l oha n. ( S . 3 08 ) MW dt . „ Abe rdaha ts i es i c he ra uc hPr üg e l k a s s i e r t , de i nef r e c heS c hwe s t e r “ , k e uc ht ee r . ( S . 2 1 6 ) V e ng l .“ S hemus tha v eg ot t e nat hr a s hi ngf ort ha t , y ourwi c k e ds i s t e r . ”( S . 1 3 7 ) vist 1 dä n. ” Uh, de rk omme rv i s te nl i s t e t y v ? ”( S . 2 02 ) MP dt . „ Ac h, dak ommtj ae i ne rwi ee i nDi e bg e s c hl i c he n? “( S . 1 4 7 ) U e ng l .“ Aha , i tl o o k sl i k eat hi e fi ss ne a k i ngup. ”( S . 9 1 ) 2 dä n. ” Ide ns a mme nhæng , ”s ne r r e deBul l , ” ha rv iv i s ti kk enog e ta tl a de hi na nde nhør e . ”( S . 8 3 4 ) MP dt . „ I ndi e s e rHi ns i c ht “ , f a uc ht eBul l , „ ha be nwi rwo hl ni c ht sme hrv o ne i na nde rz ul e r ne n. “( S . 5 6 5 ) NR e ng l .“ I nt ha tr e g a r d, ”s na r l e dBul l , “ weha v enot hi ngt odi s c us s . ”( S . 3 7 0) 3 dä n. ” [ …]Va rde ti kk eLa e mS i ng , de the d?J o , de tv a rde tv i s t . [ …] ” ( S . 8 7 7 ) NR dt . „ [ …]Wa rda sni c htdi e s e rLa e mS i ng h?Doc h, s owa re s . [ …] “ ( S . 5 9 2 ) NR e ng l .“ [ …]La e mS i ngwa shi sna me , wa s n ’ ti t ?Ye s , t ha t ’ sr i g ht . [ …] ” ( S . 3 8 9 ) Ki e l e rAr be i t e nz urs k a ndi na v i s t i s c he nLi ng ui s t i k3 1 07